Цыстоптэрыс ломкі

Цыстоптэрыс ломкі

Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Cystopteris fragilis (L.) Bernh., 1805

Сінонімы

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  17482
NCBI  32112
EOL  600384
IPNI  30013429-2
TPL  tro-26600121

Цыстоптэрыс ломкі[1] (Cystopteris fragilis) — від раслін сямейства Качадыжнікавыя (Cystopteridaceae). Далікатная расліна, лёгка пашкоджваецца, дзякуючы чаму і атрымала эпітэт «ломкі».

Апісанне

[правіць | правіць зыходнік]

Невялікая шматгадовая папараць вышынёй ад 6 да З0 см. Мае карычняватае карэнішча і ломкія чырванавата-карычневыя ўнізе хвосцікі, як правіла, карацей, чым пласцінка. Пласцінкі лісця звычайна голыя (як і хвосцікі), ланцэтныя па абрысах, двойчы пёрыстыя з 7-16 парамі яйкападобных або ланцэтных падоўжаных пярынак, з клінаватай асновай.

Жыццёвы цыкл

[правіць | правіць зыходнік]

Споры спеюць ў спарангіях з ніжняга боку ліста ў сярэдзіне лета.

Сінаніміка

[правіць | правіць зыходнік]

Паводле The Plant List на 2010 год, у сінаніміку віда уваходзяць[2]:

  • Aspidium dentatum Sw.
  • Aspidium fragile (L.) Sw.
  • Aspidium fragile var. fumarioides M.Martens & Galeotti
  • Aspidium viridulum Desv.
  • Athyrium dentatum (Sw.) Gray
  • Athyrium fragile (L.) Spreng.
  • Athyrium fumarioides C.Presl
  • Cyathea anthriscifolia (Hoffm.) Roth
  • Cyathea cynapifolia (Hoffm.) Roth
  • Cyathea fragilis (L.) J.Sm.
  • Cyclopteris fragilis (L.) Gray
  • Cyste fragilis (L.) Dulac
  • Cystea angustata (Hoffm.) Sm.
  • Cystea dentata (Dicks.) Sm.
  • Cystea fragilis (L.) Sm.
  • Cystopteris acuta Fée
  • Cystopteris baenitzii Dörfl.
  • Cystopteris canariensis PRESL
  • Cystopteris dentata (Sw.) Desv.
  • Cystopteris dickieana R.Sim
  • Cystopteris emarginato-denticulata Fomin
  • Cystopteris filix-fragilis (L.) Chiov.
  • Cystopteris filix-fragilis (L.) Gilib.
  • Cystopteris fragilis var. acutidentata Döll
  • Cystopteris fragilis var. angustata (Hoffm.) Link
  • Cystopteris fragilis f. angustata (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. angustata (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis f. anthriscifolia (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. anthriscifolia (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis var. apiiformis C. Chr.
  • Cystopteris fragilis var. baenitzii (Dörfl.) Asch. & P.Graebn.
  • Cystopteris fragilis subsp. canariensis (PRESL) H.Christ
  • Cystopteris fragilis f. cynapifolia (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. cynapifolia (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis var. dentata (Sw.) Hook.]
  • Cystopteris fragilis subsp. diaphana (Bory) Litard.
  • Cystopteris fragilis subsp. dickieana (R.Sim) Hyl.
  • Cystopteris fragilis var. dickieana (R.Sim) T.Moore
  • Cystopteris fragilis var. dickieana (R.Sim) Lindb.
  • Cystopteris fragilis subsp. emarginato-denticulata Fomin
  • Cystopteris fragilis var. genuina Bernoulli
  • Cystopteris fragilis var. lobulatodentata Milde
  • Cystopteris fragilis var. pinnatipartita W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis var. rupestris Neilr.
  • Cystopteris fragilis var. vulgaris Hook.
  • Cystopteris fumarioides (C. Presl) Schott
  • Cystopteris orientalis Desv.
  • Cystopteris polymorpha Bubani
  • Cystopteris remotipinnata Ching
  • Cystopteris sikkimensis Ching ex Bir
  • Cystopteris translucens Desv.
  • Cystopteris viridula (Desv.) Desv.
  • Filix fragilis (L.) Gilib.
  • Polypodium anthriscifolium Hoffm.
  • Polypodium cynapifolium Hoffm.
  • Polypodium dentatum Dicks.
  • Polypodium diaphanum Bory
  • Polypodium filix-fragile L.
  • Polypodium fragile L.
  • Polypodium fragile var. angustatum Hoffm.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання

[правіць | правіць зыходнік]

Расце ў вільготных цяністых лясах, скальных цяснінах, у ярах і на абрывах амаль па ўсёй Украіне. Таксама расце ў Еўразіі, Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы.

Практычнае выкарыстанне

[правіць | правіць зыходнік]

Утрымлівае атрутныя рэчывы. У лісці і спорах з’яўляецца сінільная кіслата. Выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне як супрацьгліставы сродак.

Зноскі

  1. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 8. — 160 с. — 2 350 экз.
  2. ↑ Cystopteris fragilis (L.) Bernh. is an accepted name (англ.). Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. Праверана 21 лістапада 2013.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Гамуля Ю. Г. Рослини України / за ред. О. М. Утєвської. — Харків : Фактор, 2011. — 208 с. — (Україна. Вчора, сьогодні, завтра) — 3000 прим. — ISBN 978-966-312-720-0. — C. 88
  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 3. Cystopteris fragilis (L.) Bernh. — Пузырник ломкий // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 77. — ISBN 8-87317-091-6.