Цьмянец

Цьмянец
Цьмянец дурманлівы (Chaerophyllum temulum)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Парасонакветныя Сямейства:  Парасонавыя Падсямейства:  Apioideae Трыба:  Scandiceae Падтрыба:  Scandicinae Род:  Цьмянец
Міжнародная навуковая назва
Chaerophyllum L.
Наменклатурны тып
Chaerophyllum temulum L. — Цьмянец дурманлівы
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   29614 NCBI   54707 EOL   71043 GRIN   t:2340 IPNI   39801-1

Цьмя́нец^[3][4] (Chaerophyllum) — род кветкавых раслін сямейства Парасонавыя (Umbelliferae). Налічвае 46^[5] (каля 40^[4]) відаў, пашыраных ва ўмераным поясе Еўразіі і Паўночнай Амерыкі.

Батанічнае апісанне

Двухгадовыя (клубневыя) і шматгадовыя (карэнішчавыя) травяністыя расліны з прамастойнымі сцябламі. Лісце чаргаванае, шматразова перыстарассечанае. Кветкі дробныя, белыя, зрэдку ружовыя і пурпуровыя, сабраныя у складаныя парасоны. Плод — віслаплоднік з тупымі рэбрамі.

Некаторыя віды

Цьмянец дурманлівы (Chaerophyllum temulum). Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

• Chaerophyllum aromaticum L. — Цьмянец духмяны, ці Дзеньчаль, ці Цьмянец дзікі
• Chaerophyllum bulbosum L. — Цьмянец клубняносны
  • Chaerophyllum bulbosum subsp.prescottii, або Chaerophyllum prescottii L. — Цьмянец Прэскота
• Chaerophyllum hirsutum L. — Цьмянец цыкутавы
• Chaerophyllum temulum L. — Цьмянец дурманлівы, ці Цьмянец дурманячыtypus

Выкарыстанне

Лекавыя, харчовыя і меданосныя расліны. Некаторыя віды ядавітыя і пустазелле.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 35. — 160 с. — 2 350 экз.
4. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17.
5. Chaerophyllum // The Plant List (англ.)

Літаратура

• Траццякоў Д. І. Цьмянец // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17). — С. 159.
• Бывалава Т. А. Цьмянец // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 291.

Спасылкі

• Бутень: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Chaerophyllum L. // The PLANTS Database (англ.)
• Chaerophyllum // The Plant List (англ.)
• Chaerophyllum (Бутень) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)