Чартапалох калючы

Чартапалох калючы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Carduoideae Трыба:  Cardueae Падтрыба:  Carduinae Род:  Чартапалох Від:  Чартапалох калючы
Міжнародная навуковая назва
Carduus acanthoides L., Sp. Pl. 2: 821 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   35785 NCBI   416131 EOL   469125 GRIN   t:104108 IPNI   188363-1 TPL   gcc-75856

Чартапало́х калючы^[1][2], Растроп^[3] (Carduus acanthoides) — від кветкавых травяністых раслін роду Чартапалох сямейства Астравыя.

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Шматгадовая травяністая, калючая, рэдка апушаная, светла-зялёная расліна вышынёй 0,3—1,5^[2] м. Корань верацёнападобны. Сцябло прамое, баразнаватае, крылатае, простае або разгалінаванае ў верхняй частцы. Лісце чаргаванае, скурыстае, жорсткае, простае, выемчата-перыстарадзельнае, да 20 см у даўжыню, сядзячае, з моцнымі жоўтымі калючкамі даўжынёй да 8^[2] мм па краі. Ніжняе лісце рана ападае^[2]. Кветкавыя кошыкі адзіночныя або па 2—3 на кароткіх калючых кветаносах, амаль шарападобныя, да 3 см у дыяметры, малінавага ці цёмна-ружовага колеру. Плод — крыху рабрыстая, шэра-аліўкавая сямянка з чубком.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Паўночнай Афрыкі (Егіпет), умераных абласцей Азіі^[4]. Натуралізавалася на тэрыторыі Новай Зеландыі, Паўночнай Амерыкі, у Аргенціне і Уругваі^[4].

Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт і эўтроф^[5]. Расце ў стэпах, на сухіх лугах, камяністых россыпах, пашах, агародах і ў вінаградніках, каля дарог, на засмечаных месцах. Цвіце ў чэрвені—верасні.

Ахоўваецца на тэрыторыі Эстоніі^[6].

Гаспадарчае значэнне

Лекавая і пустазельная расліна.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 31. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
3. З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
4. Taxon: Carduus acanthoides L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
5. Чертополох шиповатый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
6. Red Data Book of Estonia // Comission for Nature Conservation of the Estonian Academy of Sciences (англ.)

Літаратура

• Кім Г. А. Чартапалох // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 327—328.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 355. — ISBN 5-87317-163-7. (руск.)
• Тамамшян С. Г. Род 1589. Чертополох — Carduus L. emend Gaertn. // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Е. Г. Бобров и С. К. Черепанов. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1963. — Т. XXVIII. — С. 24—25. — 653 с. — 2 200 экз. (руск.)

Спасылкі

• Чертополох шиповатый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Carduus acanthoides L. - Чертополох колючий, шиповатый, акантоидный, акантолистный // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)