Чартапалох паніклы

Чартапалох паніклы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Carduoideae Трыба:  Cardueae Падтрыба:  Carduinae Род:  Чартапалох Від:  Чартапалох паніклы
Міжнародная навуковая назва
Carduus nutans L., Sp. Pl. 2: 821 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   35787 NCBI   92906 EOL   469131 GRIN   t:104109 IPNI   188890-1 TPL   gcc-41225

Чартапало́х паніклы^[1][2] (Carduus nutans) — від кветкавых травяністых раслін роду Чартапалох сямейства Астравыя.

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Двухгадовая травяністая калючая расліна вышынёй 0,5—1^[2] м. Сцябло (адно або некалькі) прамое, галінастае, крыху баразнаватае, калючае, крылатае, павуцініста апушанае. Корань верацёнападобны. Лісце ярка-зялёнае, да 20 см у даўжыню, простае, перыстанадрэзанае, апушанае, з калючкамі па краі. Ніжняе лісце з чаранкамі, астатняе — сядзячае. Кветкавыя кошыкі ярка-пурпуровыя, адзіночныя, шарападобнай формы, 3—7 см у дыяметры, на бела-лямцавым кветаносе, панікаюць у час цвіцення. У кожным кошыку да трубчастых 100 кветак пурпуровага або ружовага колеру. Плод — сямянка з чубком даўжынёй 11–16 мм. Адна расліна дае да 3700 сямянак^[2].

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі і Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Марока, Туніс), натуралізавалася ў Паўночнай Амерыцы, Паўднёвай Афрыцы, Аўстраліі, Новай Зеландыі і Паўднёвай Амерыцы (Чылі)^[3]. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт, мезатроф і эўтроф^[4]. Расце ў стэпах, на сухіх лугах, узлесках, камяністых россыпах, аблогах, пустках, агародах і пашах, каля дарог. Цвіце ў чэрвені—ліпені^[2].

Сінонімы

Паводле сайта The Plant List:

• Ascalea nutans
• Carduus armenus
• Carduus coloratus
• Carduus nutans var. armenus Boiss.
• Carduus nutans var. leiophyllus (Petrovič) Arènes
• Carduus nutans var. songaricus C.Winkl. ex O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
• Carduus nutans var. vestitus (Hallier) B.Boivin
• Carduus phyllolepis
• Carduus schischkinii
• Carduus songoricus
• Carduus thoermeri subsp. armenus (Boiss.) Kazmi

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 31. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
3. Taxon: Carduus nutans L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
4. Чертополох поникающий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

• Кім Г. А. Чартапалох // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 327—328.

Спасылкі

• Чертополох поникающий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Carduus nutans L. — Чертополох поникший, поникающий // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)