Чына (род раслін)

Чына (род раслін)
Lathyrus nissolia (злева) і Lathyrus aphaca (справа). Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Бабовакветныя Сямейства:  Бабовыя Падсямейства:  Матыльковыя Трыба:  Бабовыя Род:  Чына
Міжнародная навуковая назва
Lathyrus L.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   25834 NCBI   3853 EOL   27793 GRIN   g:6554 IPNI   22746-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Чына.

Чына^[1] (Lathyrus) — род аднагадовых і шматгадовых траў сямейства Бабовыя. Лацінская назва паходзіць ад двух грэчаскіх слоў la — «вельмі» і thuros — «прывабны».

Распаўсюджанне і экалогія

Род ўключае больш за 150 відаў, распаўсюджаных у раёнах ўмеранага клімату Паўночнага паўшар’я, у Паўднёвай Амерыцы, паўночна-заходняй Афрыцы, Міжземнамор’і, на Далёкім Усходзе, у Кітаі. На тэрыторыі былога СССР расце больш за 50 відаў на стэпавых схілах, лугах, лясных палянах, узлесках у лесастэпавай зоне.

Віды

Асноўны артыкул: Віды роду Чына

Паводле базы даных The Plant List, род уключае 159 відаў^[2]. Некаторыя з іх:

• Lathyrus aphaca L.
• Lathyrus chloranthus Boiss.
• Lathyrus cicera L.
• Lathyrus clymenum L.
• Lathyrus davidii Hance
• Lathyrus gmelinii Fritsch
• Lathyrus grandiflorus Sibth. & Sm.
• Lathyrus hirsutus L.
• Lathyrus humilis (Ser.) Spreng.
• Lathyrus japonicus Willd.
• Lathyrus latifolius L.
• Lathyrus linifolius (Reichard) Bassler — Чына льналістая, ці Чына горная^[3]
• Lathyrus mulkak Lipsky
• Lathyrus niger (L.) Bernh.
• Lathyrus odoratus L. — Чына пахучая, ці Пахучы гарошак
• Lathyrus pallescens (M.Bieb.) K.Koch
• Lathyrus palustris L. — Чына балотная, ці Заяччы гарошак
• Lathyrus pannonicus (Jacq.) Garcke
• Lathyrus pisiformis L.
• Lathyrus pratensis L. — Чына лугавая, ці Гарошак заяччы, ці Лесавы лядзей, ці Гусіны гарох, ці Люткі
• Lathyrus pubescens Hook. & Arn.
• Lathyrus quinquenervius (Miq.) Litv.
• Lathyrus roseus Steven
• Lathyrus rotundifolius Willd.
• Lathyrus sativus L. — Чына пасяўная
• Lathyrus splendens Kellogg
• Lathyrus sylvestris L. typus^[4] — Чына лясная, ці Жураўліны гарох
• Lathyrus tingitanus L.
• Lathyrus tuberosus L. — Чына клубняносная, ці Земляныя арэхі
• Lathyrus venetus (Mill.) Wohlf.
• Lathyrus vernus (L.) Bernh.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Lathyrus (англ.). The Plant List. Version 1.1. (2 лютага 2013). Праверана 1 кастрычніка 2016.
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз. — назва Чына горная адпавядае сінанімічнай лацінскай назве Lathyrus montanus Bernh.
4. Звесткі пра род Lathyrus у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)

Літаратура

• Чина // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Чина // Сельскохозяйственный энциклопедический словарь / Редкол.: В. К. Месяц (гл. ред.) и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 596. — 656 с. — 100 000 экз. (руск.)