Шандра (род раслін)

Шандра
Шандра звычайная (Marrubium vulgare). Верхняя частка расліны.
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Ясноткавыя Падсямейства:  Ясноткавыя Род:  Шандра
Міжнародная навуковая назва
Marrubium L.
Сінонімы
Atirbesia Raf. Lagopsis (Bunge ex Benth.) Bunge
Тыпавы від
Marrubium vulgare L. — Шандра звычайная
Даччыныя таксоны
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   32560 NCBI   41229 EOL   71173 GRIN   g:7293 IPNI   21001-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Шандра.

Шандра, Шанта^[1][2] (Marrubium)^[3] — род кветкавых травяністых раслін сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae).

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя расліны вышынёй 15—75 см, у асноўным пакрыты белымі валасінкамі. Сцёблы ўзыходныя. Лісце супраціўнае.

Суквецці з дробных кветак ружовага, ліловага, белага, жаўтаватага колеру, сабраных у асноўным густыя несапраўдныя мяцёлкі ў пазухах верхняга лісця. Чашачка трубчастая, 5—10-зубчастая; вяночак двухгубы, трубка карацей чашачкі, верхняя губа прамая, вузкая, выемчатая або двухлопасцевая, ніжняя — трохлопасцевая. Прыкветак шылападобны або шчацінкападобны, апушаны.

Плод — арэшак, трохгранна-яйкападобны або даўгаваты, на верхавіне закруглены.

Распаўсюджанне

Прадстаўнікі роду сустракаюцца ў Еўропе, Паўночнай Афрыцы і нетрапічных раёнах Азіі. Ва Украіне расце паўсюдна.

Гаспадарчае значэнне

Лекавыя, фарбавальныя, таніданосныя, меданосныя і эфіраалейныя расліны^[1].

Віды

Род налічвае каля 40 відаў^[4] (больш за 30^[1], 49^[5]). Некаторыя з іх^[6]:

• Marrubium alternidens Rech.f.
• Marrubium alysson L.
• Marrubium anisodon C.Koch
• Marrubium catariifolium Desr.
• Marrubium cylleneum Boiss. & Heldr.
• Marrubium friwaldskyanum Boiss.
• Marrubium goktschaicum Popow
• Marrubium incanum Desr.
• Marrubium leonuroides Desr.
• Marrubium nanum Knorr.
• Marrubium parviflorum Fisch. et C.A.Mey.
• Marrubium peregrinum L.
• Marrubium persicum C.A.Mey.
• Marrubium plumosum C.A.Mey.
• Marrubium propinquum Fisch. et C.A.Mey.
• Marrubium purpureum Bge.
• Marrubium supinum L.
• Marrubium thessalum Boiss. & Heldr.
• Marrubium turkeviczii Knorr.
• Marrubium velutinum Sibth. & Sm.
• Marrubium vulgare L. — Шандра звычайная
• Marrubium woronovii Popow

Зноскі

1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 81. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Marrubium на сайті GRIN Архівавана 7 мая 2009.
4. Паводле кнігі «Флора СССР» (гл. раздзел Літаратура).
5. Шандра (род раслін): звесткі пра назву таксона на сайце The Plant List (version 1.1, 2013). (англ.)
6. Kew World Checklist of Selected Plant Families(недаступная спасылка)

Літаратура

• Траццякоў Д. І. Шандра // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17). — С. 309.
• Кудрашова М. Г. Шандра, шанта // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 368.
• Определитель высших растений Украины / Акад. наук Украинской ССР; Ин-т ботаники им. Н. Г. Холодного; Редкол.: Ю. Н. Прокудин, Д. Н. Доброчаева, Б. В. Заверуха, В. И. Чопик; Авт.: М. И. Котов, Ю. Н. Прокудин, А. И. Барбарич и др.. — 2-е изд., стереот., с незначительными доп. и исправлениями. — К.: Фитосоциоцентр, 1999. — 548 с. — ISBN 966-7459-18-7.
• Шандра, растения // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Кнорринг О. Э. Род 1248. Шандра — Marrubium // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Б. К. Шишкин и С. В. Юзепчук. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1954. — Т. XX. — С. 233—248. — 556 с. — 2 700 экз.

Спасылкі

• Шандра (род раслін): звесткі пра назву таксона на сайце The Plant List (version 1.1, 2013). (англ.)
• Шандра — род Marrubium: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)