Экспазіцыя

Экспазіцыя ў музычнай форме — раздзел пачатковага прадстаўлення тэматычнага матэрыялу музычнага твора або яго часткі. Тэрмін звычайна мае на ўвазе выкарыстанне матэрыялу, які будзе далей распрацоўвацца або вар’іравацца.

Экспазіцыя ў санатнай форме

У музычным аналізе гэты тэрмін найбольш шырока выкарыстоўваецца для абазначэння часткі музычнай формы, як, напрыклад, у класічнай санатнай форме. Экспазіцыя звычайна пачынаецца ў асноўнай танальнасці, а затым мадулюе ў танальнасць дамінанты. Мінорныя экспазіцыі часцей мадулююць у паралельны мажор. Маецца і шмат выключэнняў.

Экспазіцыя ў класічнай санатнай форме ўключае ў сябе галоўную і пабочную партыі, паміж якімі знаходзіцца злучная, а завяршае экспазіцыю заключная партыя. Экспазіцыя ў канцэрце можа сустракацца два разы, спачатку толькі ў аркестры, у якасці асновы канфлікту і развіцця, а затым у аркестры з партыяй інструментальнага сола. Можна знайсці і шмат прыкладаў класічнай санатнай формы з літаральным паўторам экспазіцыі.

Экспазіцыя ў фузе

Экспазіцыя ў фузе — першая частка, у якой тэма або тэмы праводзяцца ва ўсіх галасах па чарзе. Між правядзеннем тэм могуць знаходзіцца элементы злучнага характару, а ў канцы часткі — заключнага характару (гл. інтэрмедыя).

Гл. таксама

• Інтэрмедыя — падрыхтоўчая частка для тэм, у той час як экспазіцыя — для ўсёй фугі.