Энтані Блант

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Блант.
Энтані Блант
англ.: Anthony Blunt
Род дзейнасці мастацтвазнавец, выкладчык універсітэта, разведчык, куратар
Дата нараджэння 26 верасня 1907(1907-09-26)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 26 сакавіка 1983(1983-03-26)[1][3][…] (75 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Arthur Stanley Vaughan Blunt[d][6][4]
Маці Hilda Violet Master[d][6][4]
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды і прэміі

Энтані Фрэдэрык Блант (англ.: Anthony Frederick Blunt, 26 верасня 1907 года, Борнмут, Вялікабрытанія — 26 сакавіка 1983 года, Лондан) — брытанскі гісторык мастацтва і мастацтвазнаўца, агент (крыніца) савецкай разведкі (1937-51) (ставіцца да «Кембрыджскай пяцёркі»), у гады вайны супрацоўнік контрразведкі MI5 (1939-45). Пра яго працу на савецкую разведку грамадскасці стала вядома ў 1979 годзе, калі пра гэта заявіла Маргарэт Тэтчэр; контрразведка даведалася пра гэта раней, але гэта заставалася ў таямніцы і ён атрымаў імунітэт у абмен на супрацу. Захоўнік маляўнічай галерэі каралевы (1945—1973).

Спецыяліст па творчасці Нікаля Пусена, якому прысвечана яго галоўная праца, манаграфія 1967 года. Прафесар Лонданскага ўніверсітэта, член Брытанскай акадэміі (1950)[7].

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям’і святара-вікарыя. Маці яго, Хільда Ваялет Мастэр (Блант) была стрыечкай графа Стрэтмара, бацькі Лізаветы Боўз-Лаян, маці кіруючай з 1952 года каралевы Лізаветы II[8][9]. То бок на момант выкрыцця Блант даводзіўся траюрадным дзядзькам кіраўніка дзяржавы.

Значную частку дзяцінства правёў з сям’ёй у Францыі, дзе служыў яго бацька[10].

У 1926 годзе паступіў са стыпендыяй па матэматыцы ў Трыніці-каледж Кембрыджскага ўніверсітэта, але ў 1929 годзе з-за смерці бацькі спыніў навучанне. Вярнуўся да яе ў 1930-х[11]. У 1935 годзе са студэнцкай групай наведаў СССР[12].

Быў залучаны ў 1937 годзе агентам савецкай разведкі Арнольдам Дэйчам[13] праз пасярэдніцтва Г. Бёрджэса. У сваіх мемуарах Блант заве рашэнне працаваць на савецкую разведку адной з галоўных памылак у сваім жыцці[11][14][15], ён нават хацеў скончыць з сабой з-за гэтага[11]. Прылічаецца да «Кембрыджскай пяцёркі». Аператыўны псеўданім — Джонсан (Johnson)[11]. Членам Кампартыі ён ніколі не быў[16].

Да пачатку вайны Блант залучыў амерыканца Майкла Страйта (пасля ўладальніка і выдаўца амерыканскага ліберальнага тыднёвіка «The New Republic» і старшыні Нацыянальнага фонду дапамогі мастацтву і літаратуры)[12].

У 1939 годзе[17] паступіў на службу ў брытанскую контрразведку МІ-5. У званні капітана браў удзел у высадцы ў Францыі. За мужнасць, выяўленую пры адступе англійскага экспедыцыйнага корпуса, атрымаў ордэн Ганаровага легіёна. З восені 1940 года Блант робіцца памагатым аднаго з кіраўнікоў англійскай разведкі брыгадзіра Алена, які займаўся праблемамі бяспекі арміі і ваеннай прамысловасці. Тым часам англійская разведка здолела залучыць важнага агента ў апараце А. І. Мікаяна, што пастаўляў каштоўную інфармацыю англійскаму рэзідэнту ў Маскве. Блант дапамог савецкай разведцы выявіць гэтага агента.

У 1945 годзе стаў саветнікам караля Георга VI і выконваў далікатныя даручэнні, злучаныя з зацікаўленнямі англійскай кароны і родных дынастый, завошта ў 1947 годзе атрымаў Каралеўскі Віктарыянскі ордэн, а ў 1948-м — галандскі ордэн прынца Насау-Аранскага. Лічыцца, што Блант не перадаваў савецкай разведцы дакументы, што кампраметавалі каралеўскую сям’ю. Аднак свае выдатныя сувязі ў брытанскім урадзе ён выкарыстоўваў для атрымання палітычнай інфармацыі, якую перадаваў СССР. Пасля выкрыцця Мак-Лэйна і Бёрджэса пад падозранне МІ-5 трапіў і Блант, але, нягледзячы на гэта, у 1956 годзе ён стаў камандорам Віктарыянскага ордэна і атрымаў дваранства (з правам тытулавацца «сэр Энтані»).

У 1951 годзе савецкі рэзідэнт у Лондане Юрый Модзін прапанаваў Бланту бегчы ў СССР, на што той катэгарычна адмовіўся: «Я вельмі добра ведаю, як жыве ваш народ, і для мяне падобнае жыццё невыноснае і немажліве»[16]. Пасля гэтага савецкая разведка спыніла з ім адносіны[16].

У 1964 годзе ў лісце ў МІ-5 Блант па ўласнай волі прызнаўся ў сваёй супрацы з савецкай разведкай[18][19].

У памен на гарантыі імунітэту ён прызнаў сябе вінаватым і даў сведчанні, аднак яго шпіёнская чыннасць засталася таямніцай да лістапада 1979 года, калі прэм’ер-міністр Маргарэт Тэтчэр раскрыла гэту інфармацыю на пасяджанні Палаты абшчын. Тады ж Блант быў пазбаўлены рыцарскага звання. Дамоўленасць пра імунітэт працягвала дзеяць, Блант не падвяргаўся пераследам і працягваў займацца навукай.

Цікава, што пасля выкрыцця ён атрымаў больш за дзвесце лістоў падтрымкі і толькі паўтузіна негатыўных, чым быў узрушаны[11].

Асамблея Лонданскага ўніверсітэта па прапанове Ісаі Берліна не пазбавіла Бланта прафесарскага звання, каб пазбегнуць падабенства з савецкай практыкай анулявання навуковых ступеняў[12].

У 1939—1974 гг. выкладчык, прафесар гісторыі мастацтваў Лонданскага ўніверсітэта[7]. З 1945 г. намеснік[12], у 1947—1974 гг. дырэктар Інстытута мастацтва Курто (у складзе Лонданскага ўніверсітэта)[7].

Памёр ад інфаркту[16]. Паводле тэстаменту попел яго пылу быў развеяны над палямі Мальбару, дзе Блант вучыўся ў школе[9].

Быў узнагароджаны савецкім баявым ордэнам[20].

З 1979 года і да канца жыцця ён працаваў над сваімі мемуарамі. Потым яны былі перададзены на захоўванне ў Брытанскую бібліятэку ў запячатаным кантэйнеры. На публікацыю рукапісу была накладзена забарона на чвэрцьстагоддзе, да 2009 года, калі яны выйшлі кнігай успамінаў[11].

У 2001—2012 гг. выйшла біяграфія Бланта аўтарства Міранды Картэр «Энтані Блант: Яго жыцці» (Miranda Carter. Anthony Blunt: His Lives), над якой яна працавала з 1994 года.

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

У 1947 годзе ўзведзены ў званне камандора Каралеўскага Віктарыянскага ордэна[21], а ў 1956 годзе — рыцара-камандора[22]. У 1979 годзе пазбаўлены звання ўказам каралевы[23].

У 1948 годзе стаў камандорам ордэны Ганаровага легіёна, у 1958 годзе — камандорам ордэны Аранскіх-Насау[24].

Зноскі

  1. ↑ а б Anthony Blunt // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Anthony Blunt // RKDartists Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Anthony Frederick Blunt // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ а б в Who's who — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  5. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 чэрвеня 2024.
  6. ↑ а б Kindred Britain
  7. ↑ а б в Deceased Fellows — British Academy Архівавана 19 сакавіка 2016.
  8. ↑ George Smith
  9. ↑ а б Родственник короля Великобритании работал на советскую разведку — Российская газета
  10. ↑ «Маневры». Маневры. Энтони Блант: член великолепной пятерки. Органы. русских военных gay-парней под руководством Автора
  11. ↑ а б в г д е Новости NEWSru.com :: Вышли мемуары советского шпиона Бланта, хранившиеся в запечатанном контейнере 25 лет
  12. ↑ а б в г Жанна Долгополова: Маски Энтони Бланта (Чайка. Номер 18 (34) от 16 сентября 2002 г.) | Журнал «Чайка»
  13. ↑ Сайт СВР Архівавана 10 жніўня 2010.
  14. ↑ БиБиСи-видео: Самая большая ошибка советского шпиона
  15. ↑ BBC Russian — Лента новостей — Советский разведчик Блант сожалеет о своей деятельности в мемуарах
  16. ↑ а б в г Журнальный зал | Miranda Carter. Anthony Blunt: His Lives. (Миранда Картер. Энтони Блант: Его жизни)
  17. ↑ [https://web.archive.org/web/20070118032119/http://www.vestnik.com/issues/97/0916/win/kashlin.htm Архівавана 18 студзеня 2007. Рафаил КАШЛИНСКИЙ: АНГЛИЙСКИЕ АРИСТОКРАТЫ НА СЛУЖБЕ У КГБ [WIN]]
  18. ↑ Кембриджская пятерка: документы британской разведки — BBC Русская служба
  19. ↑ Объекты шпионажа | Публикации | Вокруг Света
  20. ↑ Анатолий Горский на передовой внешней разведки / Спецслужбы / Независимая газета
  21. ↑ Supplement 37977, page2577. The London Gazette (6 июня 1947). Праверана 21 июля 2017.
  22. ↑ Supplement 40787, page 3103. The London Gazette (25 мая 1956). Праверана 21 июля 2017.
  23. ↑ Supplement 48005, page 14427. The London Gazette (15 ноября 1979). Праверана 21 июля 2017.
  24. ↑ Geoffrey Handley-Taylor. Authors of Wales today. — Eddison Press Ltd, 1972. — С. 17. — 76 с.