Юн Фосэ

Юн Фосэ
нарв.: Jon Fosse
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	букмал: Jon Olav Fosse
Дата нараджэння	29 верасня 1959(1959-09-29)[1][2]^[…] (65 гадоў)
Месца нараджэння	Хёўгесун, Ругалан, Нарвегія
Грамадзянства	Нарвегія
Жонка	Grethe Fatima Syéd^[d] і Anna Fosse^[d]
Альма-матар	Бергенскі ўніверсітэт[3]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, паэт, дзіцячы пісьменнік, перакладчык, раманіст, літаратуразнавец, пісьменнік, эсэіст
Мова твораў	нованарвежская мова[4][5]
Прэміі	Nynorsk Literature Prize^[d] (1992) Samlagsprisen^[d] (1994) Aschehoug Prize^[d] (1997) прэмія Доблаўга (1999) Gyldendal prize^[d] (1999) Nynorsk Literature Prize^[d] (2003) Скандынаўская прэмія Шведскай акадэміі (2007) Еўрапейская прэмія па літаратуры^[d] (2014) літаратурная прэмія Паўночнага Савета^[d] (2015) Нобелеўская прэмія па літаратуры (2023)
Узнагароды	Sokneprest Alfred Andersson-Ryssts fond^[d] (1992) Arts Council Norway Honorary Award^[d] (2003) Brage Prize honorary award^[d] (2005) International Ibsen Award^[d] (2010) Language Prize^[d] (2012) honorary doctor of the University of Bergen^[d] (2015) Brage Award for Fiction^[d] (2021) Nestroy Award^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Юн Фосэ (нарв.: Jon Fosse; нар. 29 верасня 1959 года, Хёўгесун, Ругалан, Нарвегія) — нарвежскі празаік, паэт, драматург. Піша на нованарвежскай мове. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2023).

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1959 годзе ў камуне Хёўгесун на захадзе Нарвегіі. Ва ўзросце сямі гадоў ён трапіў у сур’ёзную аварыю, у якой ледзь не загінуў. Гэты выпадак моцна паўплываў на будучага пісьменніка. У Бергенскім універсітэце вывучаў літаратуру, пасля працяглы час працаваў журналістам і рэдактарам у мясцовых выданнях і выдавецтвах. 

Яшчэ падлеткам Фосэ пісаў уласныя тэксты да музычных твораў. Як празаік ён дэбютаваў у 1983 годзе раманам «Чырвонае, чорнае», як драматычны пісьменнік — п’есай «І мы ніколі не расстанемся» (1994), якая была пастаўлена на Нацыянальнай сцэне ў Бергене. У наступныя дзесяцігоддзі Фосэ апублікаваў некалькі дзясяткаў раманаў і п'ес, а таксама пісаў кароткую прозу, вершы і эсэ. Яго кнігі «Меланхолія», «Трылогія», «Хтосьці збіраецца прыйсці» былі цёпла ўспрынятыя як чытачамі, так і крытыкамі.

Аўтар некалькіх вершаваных зборнікаў. Юн Фосэ таксама вядомы творамі для дзяцей і сваімі перакладамі на нарвежскую мову твораў іншых аўтараў. Выкладаў літаратуру, займаўся журналістыкай.

На беларускую мову пачатак аповесці «Бессань» у 2007 годзе пераклаў Ян Максімюк.

Проза

• Чырвонае, чорнае, раман (1983)
• Плывучы дом, раман (1989)
• Свінец і вада, раман (1992)
• Дзве аповесці (1993)
• Меланхолія I, раман (1995) пра жыццё мастака Ларса Хертэрвіга
• Меланхолія II, раман (1996)
• Раніца, вечар, раман (2000)
• Бессань, аповесць (2007)

Зноскі

1. Jon Fosse // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
2. Jon Fosse // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>
3. https://www.uib.no/hf/165316/nobels-litteraturpris-til-jon-fosse
4. https://www.aftenposten.no/kultur/i/wAGwKP/jon-fosse-eg-har-overlevd-som-fattig-forfattar-eg-har-ikkje-tenkt-aa-endra-paa-det
5. https://www.nm.no/fosse-og-malet-hans/

Спасылкі

• Бессань (пачатак)