Ян Агінскі

Ян Агінскі
Герб «Агінец»
Гетман польны літоўскі 1682 — 1684
Папярэднік	Казімір Ян Сапега
Пераемнік	Юзаф Багуслаў Слушка
Ваявода полацкі 1682 — 1684
Папярэднік	Казімір Ян Сапега
Пераемнік	Дамінік Міхал Слушка
Ваявода мсціслаўскі 1672 — 1682
Папярэднік	Мікалай Цеханавецкі
Пераемнік	Шыман Караль Агінскі
Нараджэнне	каля 1625 ці 1619
Смерць	24 лютага 1684(1684-02-24)[1][2]^[…] Кракаў, Рэч Паспалітая[3]
Род	Агінскія[4]
Бацька	Самуэль Леў Агінскі[5]
Маці	Соф’я з Білевічаў^[d][6]
Жонка	каля Ганна з Сямашкаў^[d][3] і Яанна Тэадора з Нарушэвічаў^[d][7][4]
Дзеці	Мікалай Францішак Агінскі[8], Леан Казімір Агінскі^[d][9], Рыгор Антоні Агінскі[10], Казімір Дамінік Агінскі[11], Ганна з Агінскіх^[d][4], Алена з Агінскіх^[d][4], Марыяна з Агінскіх^[d][12][4], Марцыян Антоні Агінскі^[d][13] і Аляксандр Агінскі^[d][13]

Ян Агінскі (каля 1625 — 24 лютага 1684) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага.

Біяграфія

Паходзіў з роду Агінскіх, сын Самуэля і Соф’і Білевіч. Быў выхаваны ў праваслаўі, але пасля стаў каталіком^[14].

Ваўкавыскі харужы з 1650 і маршалак з 1657, падваявода віленскі ў 1661—1665, польны пісар ВКЛ ў 1668—1672, ваявода мсціслаўскі ў 1672—1682, полацкі і гетман польны літоўскі з 1682; пасол на соймы 1658, 1667, 1668, дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1654.

У 1654 перайшоў на бок цара Аляксея Міхайлавіча, з 1656 зноў у войску ВКЛ, удзельнічаў у бітвах супраць шведаў і войск цара, супраць туркаў і крымскіх татар. Удзельнік бітвы пад Венай 1683. Ён памёр 24 лютага 1684 г. у Кракаве пасля вяртання з ваеннай экспедыцыі^[14].

Пераходзіў з адных магнацкіх груповак у іншыя са значнай выгадай для сябе. Валодаў шматлікімі маёнткамі.

Разам з другой жонкай Яаннай Тэадорай з Нарушэвічаў ён заснаваў у 1679 годзе францішканскі кляштар ў сваім маёнтку Лапеніца ў Ваўкавыскім павеце^[14].

Сям’я

Двойчы жанаты: з Ганнай Сямашкай (шлюб у 1645) меў дзяцей

• Мікалая Францішка;
• Рыгора Антонія;
• Льва Казіміра;
• Ганну;
• Марыяну Ганну;
• Алену. У першым шлюбе са Станіславам Далматам-Ісайкоўскім, сынам Яна Ісайкоўскага і Яанны Тэадоры з Нарушэвічаў (другой жонкі Яна Агінскага), у другім — за чашнікам вялікім літоўскім Мікалаем Тарла. Фундавала выданне «Збору цудаў» гарадзенская Маці Божай Студэнцкай^[14].

Другі раз ажаніўся ў 1660 з Яанай Тэадорай Нарушэвіч, дачкой Станіслава Нарушэвіча, ад якой меў дзяцей:

• Аляксандра;
• Казіміра Дамініка;
• Марцыяна Антонія.

Зноскі

1. https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jan-jacek-oginski-h-wlasnego
2. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. V, Ziemia połocka i województwo połockie XIV‒XVIII wiek / пад рэд. Г. Люлевіч — Warszawa: 2018. — С. 239. — ISBN 978-83-65880-49-9
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q120756022"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22114975"></a>
3. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 305.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
4. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 305–306.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
5. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 302, 305.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
6. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 302.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
7. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 194. — ISBN 978-83-65880-76-5
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q121092284"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11686050"></a>
8. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 305–306, 307.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
9. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 305–306, 311.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
10. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 305–306, 309.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
11. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 306, 312.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
12. Мицик Ю. Халецькі – провідний шляхетський рід Речицького краю у XVII–XVIII ст. // Україна крізь віки: Збірник наукових праць на пошану академіка НАН України професора Валерія Смолія — Київ: Інститут історії України НАН України, 2010. — С. 1065. — 1096 с. — ISBN 978-966-02-5552-4
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4201535"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12123840"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q121408326"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q121408048"></a>
13. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 306, 307.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
14. Цудатворны абраз Маці Божай Студэнцкай і гарадзенская шляхта: ідэнтыфікацыя, радаводы, сувязі. «Герольд Litherland» № 18. 2011.

Літаратура

• Грыцкевіч А. Агінскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 203. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі

• Генеалогія магнацкіх радоў Рэчы Паспалітай Архівавана 27 верасня 2013.