Ян Вацлаў Антанін Стаміц

Ян Вацлаў Антанін Стаміц
чэшск.: Jan Václav Antonín Stamic ням.: Johann Wenzel Anton Stamitz
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	19 чэрвеня 1717(1717-06-19)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Гаўлічкаў-Брод, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя[4][1]^[…]
Дата смерці	27 сакавіка 1757(1757-03-27)[1][3]^[…] (39 гадоў)
Месца смерці	Мангейм, Маркграфства Бадэн, Свяшчэнная Рымская імперыя[4][1]^[…]
Месца пахавання	Мангейм
Краіна	Каралеўства Багемія  Курпфальц
Дзеці	Anton Stamitz^[d], Franziska Lang^[d] і Carl Stamitz^[d]
Альма-матар	Карлаў універсітэт[5]
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар, дырыжор, музыказнавец, філосаф, скрыпач
Інструменты	скрыпка
Жанры	класічная музыка
Выхаванцы	Carl Stamitz^[d], Franz Ignaz Beck^[d], Christian Cannabich^[d], Karl Joseph Toeschi^[d] і Anton Stamitz^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Вацлаў Антанін Ста́міц (Іаган Венцэль Антон)^[6] (чэшск.: Jan Václav Antonín Stamic; ням.: Johann Wenzel Anton Stamitz; 19 чэрвеня 1717, Гаўлічкаў-Брод — 27 сакавіка 1757, Мангейм) — чэшскі кампазітар і скрыпач, дырыжор, педагог; заснавальнік мангеймскай школы, новага канцэртнага стылю аркестравага выканання. Бацька Карала Стаміца і Антаніна Стаміца.

Нарадзіўся ў сям’і арганіста. Вучыўся ў бацькі Антаніна Ігнаца Стаміца, у 1728—1734 гадах у гімназіі ў Йіглаве, затым у Карлавым універсітэце ў Празе. Як скрыпач-віртуоз шмат канцэртаваў. Прыдворны музыкант у Пфальцы і Мангейме, кіраваў прыдворнай капэлай у Штутгарце. З 1744 года 1-ы скрыпач, з 1748 года кіраўнік Мангеймскай капэлы.

Стаміц лічыцца заснавальнікам мангеймскай музычнай (кампазітарскай і аркестравай) школы, для якой характэрны, у прыватнасці, беспрэцэдэнтная самастойнасць партый духавых інструментаў і інтэнсіўнае выкарыстанне крэшчэнда ўсяго аркестра ў процівагу стрыманай дынаміцы барочнай музыкі.

Творчасць

Спрыяў станаўленню класічнага тыпу 4-часткавай сімфоніі, узмацніў тэматычныя і дынамічныя кантрасты ў санатна-сімфанічным цыкле, рэфарматар аркестра (уключыў у яго склад валторны і кларнеты). Сярод твораў: больш за 70 сімфоній, 10 аркестравых трыа, 16 канцэртаў для скрыпкі з аркестрам, канцэрт для кларнета з аркестрам (першы ў гісторыі музыкі), камерна-інструментальныя ансамблі, культавая харавая музыка і інш.

Паўплываў на творчасць еўрапейскіх кампазітараў XVIII стагоддзя. Сярод вучняў яго сыны Карал Стаміц і Антанін Стаміц і інш.

Зноскі

1. Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
2. Johann Wenzel Anton Stamitz // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
3. The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
4. Стамиц Ян Вацлав Антонин // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
5. Deutsche Biographie — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1202222"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1419226"></a>
6. БелЭн 2002.

Літаратура

• Сазановіч Н. В. Стаміц Ян Вацлаў Антанін (Іаган Венцэль Антон) // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 143. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Вацлаў Антанін Стаміц
• Ян Вацлаў Антанін Стаміц: Ноты твораў на International Music Score Library Project