Януш Аляксандр Сангушка

Януш Аляксандр Сангушка
Я. А. Сангушка. Невядомы мастак, XVIII ст.
Герб «Пагоня Літоўская»
Маршалак надворны літоўскі 1750 — 1760
Папярэднік	Ігнацы Агінскі
Пераемнік	Юзаф Сангушка
Нараджэнне	5 мая 1712(1712-05-05)[1] Любартаў, Польшча
Смерць	14 верасня 1775(1775-09-14) (63 гады) ці 13 верасня 1775(1775-09-13)[2] (63 гады) Дубна, Валынскае ваяводства, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Род	Сангушкі
Бацька	Павел Караль Сангушка
Маці	Марыяна з Любамірскіх^[d]
Жонка	Канстанцыя з Дэнгафаў^[d]
Дзеці	няма
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Януш Аляксандр Сангушка (5 мая 1712, Любартаў — 13 верасня 1775, Дубна) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Мечнік вялікі літоўскі (1735—1750), маршалак надворны літоўскі (1750—1760). VII і апошні ардынат астрожскі.

Біяграфія

Невядомы мастак, XVIII ст.

З княжацкага роду Сангушкаў герба «Пагоня Літоўская», сын Паўла Караля, маршалка вялікага літоўскага, і Мар’яны з Любамірскіх. Меў братоў Януша Мадэста, Юзафа і Гераніма Януша.

Абіраўся паслом на соймы. Кавалер Ордэна Белага Арла (узнагароджаны 11 жніўня 1736 у Дрэздэне).

Фундаваў кляштар капуцынаў у Стараканстанцінаве.

Шлюб з Канстанцыяй Дэнгаф, дачкой Станіслава Эрнэста Дэнгафа, быў бяздзетным. З прычыны адсутнасці нашчадкаў і магчымасці па яго смерці спрэчак на гэтай глебе ініцыяваў Кальбушаўскую транзакцыю (1753), у выніку якой адбыўся падзел Астрожскай ардынацыі паміж сябрамі і прыхільнікамі магнацкай групоўкі Чартарыйскіх. Сам Януш Аляксандр Сангушка захаваў за сабой права пажыццёвага карыстання гэтай маёмасцю.

Большую частку жыцця правёў у Дубенскім замку, атрымаў вядомасць гультая і валацугі.

Цікавыя факты

• Януш Аляксандр Сангушка апынуўся на першым месцы ў тройцы «п’яніцаў Рэчы Паспалітай», складзенай яго сучаснікам мемуарыстам Андрэем Кітовічам. На трэцяе месца ў гэтым шэрагу аўтар паставіў Караля Станіслава Радзівіла «Пане Каханку»^[3].

Зноскі

1. Janusz Aleksander Sanguszko // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
2. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 183.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123243396"></a>
3. Сіняк Н. У Вялікім княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай // Сіняк Н. У Вялікім княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Любанскага раёна. / Рэд.-уклад. В. Р. Феранц; Рэдкал.: В. А. Сойка, Н. М. Сіняк i інш. — Мінск: Ураджай, 1996. — 439 с.: іл.

Літаратура

• Пазднякоў В. Сангушкі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 540. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Памяць: гіст.-дакум. хроніка Любанскага раёна. / Рэд.-уклад. В. Р. Феранц; Рэдкал.: В. А. Сойка, Н. М. Сіняк i інш. — Мінск: Ураджай, 1996. — 439 с.: іл.