Ятрышнік клапаносны

Ятрышнік клапаносны
Квітнеючая расліна
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Аднадольныя[2] Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Orchidoideae Трыба:  Orchideae Род:  Anacamptis Від:  Ятрышнік клапаносны
Міжнародная навуковая назва
Anacamptis coriophora L., 1753
Сінонімы
Órchis corióphora
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   59333 IPNI   998299-1 TPL   kew-8572

Ятры́шнік клапаносны^[3] (Anacamptis coriophora) — шматгадовая травяністая расліна; від роду Anacamptis сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Апісанне

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй 15—40 см. Сцябло да сярэдзіны пакрыты чатырма — васьмю лістамі з развітой ліставай пласцінкай, а вышэй лускападобнымі.

Лісце вузкалінейнай або ланцэтнай формы, накіраваныя ўверх; ніжнія больш буйныя, збліжаныя ля аснавання сцябла.

Суквецце — колас, густы, шматкветкавы. Кветкі з пахам лясных клапоў, з прычыны чаго гэты від ятрышніка атрымаў сваю відавую назву. Лісточкі калякветніка, якія ўтвараюць шлем, бура-пурпурныя з зялёнымі жылкамі, ля аснавання зрастаюцца. Губа трохлопасцевая, аліўкавая або зелянява-жоўтая з пурпурнымі крапінкамі, бакавыя яе долі амаль чатырохкутныя або рамбічныя; сярэдняя доля прадаўгаватая, завостраная; шпорац канічны, удвая карацей завязі.

Плод — каробачка. Цвіце ў маі — чэрвені, плоданасіць у ліпені.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання

У Расіі сустракаецца ў заходняй часткі: Смаленскай, Курскай, Бранскай абласцях, а таксама ў заходняй частцы Каўказа. Па-за Расіяй сустракаецца па ўсёй Еўропе, на паўднёвым захадзе Азіі, у гарах Заходняга Ірана.

Мезафіт. Расце на вільготных і сыраватых месцах, па лугавых схілах гор.

Ахоўны статус

Уразлівы від. Занесены ў Чырвоныя кнігі Расіі і шэрагу рэгіёнаў Расіі. Вымірае ў сувязі з засваеннем зямель на месцах пражывання віду, збор насельніцтвам на букеты.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 8. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Orchis coriophora L.

Літаратура

• Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 681—682. — 760 + XXX с. — 5 175 экз.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 406. Orchis coriophora L. — Ятрышник клопоносный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 516. — ISBN 8-87317-091-6.
• Цвелёв Н. Н. Род 29. Ятрышник — Orchis L. // Флора Восточной Европы / Отв. ред. и ред. тома Н. Н. Цвелёв. — М.; СПб.: Т-во науч. изд. КМК, 2004. — Т. XI. — С. 47-48. — 536 с. — 1000 экз. — ISBN 5-87317-160-2.
• Семейства Butomaceae—Tythaceae // Растительные ресурсы России и сопредельных государств . Цветковые растения, их химический состав, использование / Ответ. ред. Соколов П. Д.. — СПб: Наука, 1994. — С. 95. — 271 с.

Спасылкі

• Ятрышник клопоносный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.) (Праверана 7 ліпеня 2023)
• Anacamptis coriophora (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase (Ятрышник клопоносный) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.) (Праверана 7 ліпеня 2023)