?Culan | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||||||
Satatus palastarian | ||||||||||||||
Klasifikasi ilmiah | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Ngaran binomial | ||||||||||||||
Aglaia odorata Lour. | ||||||||||||||
![]() |
Culan adalah tanaman pardu nang masuk lawan kalumpuk Meliaceae. Tanaman ngini banyak tumbuh di Asia Tanggara, khususnya di Indunisia. Tanaman ngini baisi ngaran-ngaran lain, di antaranya Culan (Melayu wan Sunda), Pacar Culam (Jawa), Kemuning Culang, Pacar Cina, wan Kemuning Cina.[1][2]
Tanaman ngini kawa tumbuh sampai kira-kira 20-30 mitir nang mana baisi tajuk bacakang banyak, batang bakayu, wan tangkai nang bapatik.[3][4] Batangnya bawarna habuk, bingkang, balantik, wan baisi diamitir kurang labih 2,5 milimitir, nang mana kalipaknya jua bawarna kaabuan wan hampul.[5]
Daun tanaman ngini tamasuk dalam kalumpuk daun majamuk nang manyirip wan andakannya basulang sali. Daun ngini baisi hujung nang tajam, pangkal nang manajam, pingggir nang rata, wan parmukaan nang licin mancilang. Daun tanaman ngini baisi 3-7 anak daun nang babantuk lunjung wan malibar di hujung. Anak daun ngini dipasangakan, nang mana di bagian hujungnya taganal pada nang lainnya wan baisi panjang kira-kira 6 santimitir. Daun ngini baisi panjang antara 5-12 santimitir wan libar 1-3,5 santimitir.[3][4]
Kambang tanaman ngini timbul di katiak daun (di antara parmukaan atas daun wan batang) dalam malai rapat nang baisi warna kuning wan babau harum. Kambang ngini baisi panjang 5-16 santimitir wan libar 2 milimitir. Kambang tanaman ngini kawa mambantuk thyrse, nang mana kuntum-kuntumnya dialihakan lawan payung-payung tambahan (cyme). Kambang ngini andakannya di katiak daun (di antara daun wan batang). Kambang laki wan kambang bininya andakannya di tanaman nang balain.[3][4]
Buah tanaman ngini tamasuk buah buni baruang 1-3 nang babantuk bulat lunjung wan bawarna habang. Buah ngini baisi panjang 6-7 milimitir. Buah ngini baisi 1-3 bigi, walaupun rancak diranakakan pakai cara disték atawa dicucuk ka tanah.[4][6]
Tanaman ngini kawa ditanam di macam-macam tanah, nang kaya tanah bapasir, lampung, sampai tanah liat.[7] Tanaman ngini nyaman tumbuh di tanah nang baisi kalambapan sadang, saluran banyu nang bagus, wan sinar matahari nang banyak atawa sadang.[6]
Daun tanaman ngini baisi kandungan minyak atsiri, alkaluid, damar, sapunin,flapunuid, rukaglamida, garam miniral, wan tanin. Daun ngini baisi rasa nang padas, manis, wan nitral, nang mana bagian paru, lambung, wan hati kawa marasai pangaruhnya.[8][9] Daun pacar cina jua baisi kandungan sanyawa tritirpin nang ngarannya Naringinin,7,3’,4',-trimitil itir, nang mana zat ngini didapat matan tahapan fraksi n-hiksan wan baisi manfaat sagan kasihatan awak maraga baisi aktipitas antimikruba.[10]
Tanaman ngini kawa dipakai sagan maubati sakit parut, batuk, pusing, mamar, bisul, bau awak, diari, wan rasa ngalih managuk makanan. Tanaman ngini jua dipakai sagan malancarakan haid wan parsalinan, nang mana daun ngini dijarang lawan banyu hangat atawa dihancurakan dahulu sakira kawa dipakai sagan tatambaan.[4]
Daun wan ranting tanaman ngini rancak dipakai sagan pastisida nang kawa mambunuh hama, manghambat paranakan hama, wan manurunakan nafsu makan hama.[9] Pasal ngini maraga baisi kandungan rukaglamida nang marupakan pangganti binsufuran.[11] Daun wan cakang pacar cina dihancurakan, dicampur lawan daun kanikir atawa ditirjin, disaring, wan dicampur dalam banyu (kawa jua dijarah sampai 45 minit).[12][13] Hama nang kawa ditangati lawan pastisida pacar cina antara lain Lyriomiza sp.[14], Plutella xylostella, Helicoverpa armigera[15], Spodoptera litura[15], wan lainnya.[14]
Tanaman ngini rancak dipakai sagan tanaman hias, yaitu tanaman pambatas nang babau harum wan tanaman bantukan atawa toplari. Pupuk nang dipakai sagan manumbuhakan tanaman ngini yaitu pupuk NPK nang baisi kadar N tinggi, nang mana pupuk NPK nang baisi kadar P tinggi dipakai sagan manimbulakan kambangnya. Lain pada ngitu, cakang tanaman ngini takananya diputung.[2]