Ulak banyu atawa rancak diambat ulak haja adalah ulaian banyu nang tacipta matan padapatan dua atawa labih ulak bawah laut nang marga galumbang pasang pandit atawa morfologi dasar laut.[1] Ulak banyu kawa tacipta wayah manguras bak mandi atawa wastapal mamakai luang pangurasan di dasar bak. Ulak nang takuat kawa didapati di lautan.
Di salat lalautan nang himpit lawan banyu nang mangalir daras, ulak kabanyakan diulah marga arus pasang pandit. Banyak kisah nang mangisahakan pasal kapal mang tahiut ka ulakan, walau sabujurnya sahibar kapal halus nang bujur-bujir ada dalam kaadaan bahaya.[2] Ulak nang tahalus kawa cungul di riam sungai atawa di hilir bangunan ulahan manusia kaya bandungan wan dam. Banyu tajun ganal, kaya Banyu tajun Niagara, mangulihakan ulakan banyu nang kuat.