ကကျော်ႏကာႏလွဉ် ခွိုꩻမျိုꩻကွဲꩻဖုံႏ

ဘီဗာ လီႏထမ် ကအောဝ်ႏအမေရိကတွိုက်(ထင်ꩻ)ယို Tierra del Fuego ကျော်ႏတကာႏလွဉ်ခွိုꩻမျိုတစားတဲင် ဝွေꩻသီးဖုံႏယို ပေ့ꩻငေြꩻထွူ ထီခြောင်ဖုံႏတွော့ꩻ တေင်ထီ မာꩻနောင် အမာꩻဒါႏနုဲင်းနောဝ်ꩻဝါႏသနာႏဗီဇအောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထွားအီအသောင်အရင်ꩻတာႏတောမ်ႏ ရေဟစနစ်အလောင်း အကျိုꩻအပစ်ထဲ့လူးတန်တန်နောဝ်ꩻသွူ။
ခွတ်ဇုအမိဉ်ꩻကလꩻ ဂျပန်သဘဲစ်သွီႏမွူးမျိုꩻယို အမေႏရိကန်ႏခမ်းအခေါဝ်ကွဉ်ႏနောဝ်ꩻဖဲ့ꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ ဂျော်ဂျီယာခမ်းနယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻအတ္တလန္တာ အသောင်အရင်ꩻထျꩻ ကျော်ႏတကာႏတွိုႏလွဉ်တဲင် ခွိုꩻမျိုꩻ ဒေႏသခံႏမျိုꩻရင်ꩻမွေးတောဝ်း နောဝ်ꩻသွူ။

ခွိုꩻစွိုးကွဲꩻ ကကျော်ႏကာႏလွဉ်ဖုံႏ (မန်း: ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာသော မျိုးစိတ်များ) (အိန်းကလေတ်: Invasive species) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဒေသခံႏကအောဝ်ႏထွူ ခွိုꩻမျိုꩻဖုံႏမွေးတောဝ်း အဝ်ႏအလင် မိတ်ဆက်ကတွိုႏလွဉ်ဒျာႏခွိုꩻမျိုꩻဖုံႏ အဗာႏပေါင်ꩻ (အမွူးပေါင်ꩻ-သေင်ႏမျိုꩻတဲ့ပါနွောင်ꩻ) ပမာဏ ထွိုင်ႏအာလွဉ်ꩻလွဉ်နောဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးကအောဝ်ႏရာꩻ ကအုံရာꩻခင်ႏလမ်းအသောင်အရင်ꩻတသာအလောင်း မာꩻထွာလွဉ် အယားသဖော်ꩻတဲင် လဲင်ꩻတွိုႏလွဉ်ထိုꩻဒါႏ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏမှုဖုံႏ ကမာꩻထွာလွဉ်ဒါႏ သက်အောဝ်ႏခွိုꩻမျိုꩻကွဲꩻ တစွိုးစွိုးယို ဟဲ့ꩻ ခွိုꩻမျိုꩻကွဲꩻ ကျော်ႏကာႏမှုနောဝ်ꩻသွူ။

မျိုꩻစွိုး ကဲဉ်းအာအာယို အုံအောဝ်ႏရောဝ်းညီꩻတောမ်ႏ မျိုꩻစွိုးအလင် တဲ့ရော့ꩻခေါဝ်းဒျာႏတဲင် အကျိုꩻမာꩻထွာချာငါလူးလို့ဝါင်ꩻလဲ့[၁] ကကျော်ႏကာႏအုံလွဉ်မျိုꩻခွိုꩻကွဲꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးကတွိုႏရာꩻခင်ႏလမ်း ဒေႏသခံႏ ဇာႏတိတမွေးတောဝ်း ဟံႏနယ်ႏဖုံႏတောမ်ႏ ဇီဝအသောင်အရင်ꩻဖုံႏယို မာꩻခွိုင်းထိခွိုက် မာꩻကုဲင်လွဉ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်း ဂေဟစနိစ်၊ သဘာႏဝအသောင်အရင်ꩻ တောမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻမာꩻဖုံႏလဲ့ ခွိုင်းနွောင်ꩻမာꩻကုဲင်ထိုနွောင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကအုံဒါႏအရပ်တောမ်ႏ အသောင်အရင်ꩻအလောင်း ဖျင်ပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻတဲင် ဝွေꩻသီးလွူးဖွာꩻခင်ႏလမ်းအကိုစွဉ်ႏလဲ့ အန္တရာယ်ႏထွာလွဉ်ဗာႏ ခွိုꩻမျိုꩻဖုံႏအတာႏလဲ့ သုံꩻအီငေါဝ်းဝေါဟာရယိုသွူ။

ဥယျာဉ်ႏခြံတထွောင်းအကို ကဒေါ့ꩻပြုဲင်စွစ်ꩻဒါႏVinca

[၂]

ဇာႏတိဒေႏသရင်ꩻ ဒေႏသခံႏဟမ်ႏနယ်ႏအကိုစွဉ်ႏလဲ့ အွိုးအလင် ခင်ႏလမ်းဒေႏသဗွိုန် ခွိုꩻမျိုꩻအချင်ꩻချင်ꩻ ကျော်ႏတကာႏလွဉ်နယ်ႏ ထွိုင်ႏအာလွဉ်ယို ခွိုꩻမျိုꩻသီး သာႏဓကတဗာႏနောဝ်ꩻ ကယ်လီဖိုးနီးယား အခေါဝ်ထင်ꩻ ပင်ႏလယ်ႏသောင်အလောင်းဖုံႏကအောဝ်ႏဒါႏ အရောင်ႏတမေဉ်(ခုံꩻရောင်ႏ)သံပခြုပ်ကောင်ဖုံႏယို သဘာႏဝမုဆိုꩻကလော်ထိုမ်ႏအံႏဒါႏဝွေꩻသီး ပင်ႏလယ်ႏဗိုန်း(ဖျံ)ဖုံႏနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးဆွမ်ꩻလွဉ်ꩻထိုꩻမရေႏမရာႏငါႏတွော့ꩻ သံပခြုပ်ဖုံႏ လွိုင်ႏအာလွဉ် သံပခြုပ်ဖုံႏအံႏလွဉ်ꩻငါႏ ပင်ႏလယ်ႏဖြေ့သိဉ် မောဝ်ဖုံႏတဲင် ပင်ႏလယ်ႏထီမောဝ်ဖုံႏ ဖြေ့သိဉ်တခြာဖုံႏ ဝုဲင်ꩻဆေ့ꩻလွဉ်ထိုꩻတောနောဝ်ꩻသွူ။[၃] (၂၁) ရျာꩻစုအကို ကျော်ႏတကာႏနွို့လွဉ်ဒါႏ ခွိုꩻမျိုꩻဖုံႏဆဲင်ႏရာꩻကိစ္စယို စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လိုꩻမှုရေꩻ တောမ်ႏ သဘာဝအသောင်အရင်ꩻဆဲင်ႏရာꩻ ဖုံႏအတာႏ ဟွိုန်ငမ်းခရာႏအနေႏ ပေါႏထွာလွဉ်လဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။

အမေႏရိကန်ႏခမ်း ဖလော်ရီဒါခမ်းနယ်ႏအကို မန်းမျန်ႏမာႏခမ်း မျိုꩻရင်ꩻ ရူးစပါးအုံး(ဟမ်းပေါင်းဗွိုန်ရူးတလင်ꩻ)တဗာႏ လော်ထာꩻသားအဆာႏအတာႏ အောဝ်ႏတွိုက်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အယ်လီဂေတာ မိင်ꩻကျောင်ꩻပုံႏ။ ။ မြန်မာ့စပါးအုံးမြွေယို အမေႏရိကန်ႏခမ်းအကို အယ်လီဂေတာမိင်ꩻကျောင်ꩻတောမ်ႏ ကအောဝ်ႏထွူရီး စွိုးမျိုꩻဖုံႏအတာႏ ထွာလွဉ်ငမ်းခရာႏတဲင် ကကျော်ႏတကာႏစွစ်ꩻလီလွဉ် စွိုးမျိုꩻတသားတန်သွူ။
ထင်းများအား နေရာရွေ့ပြောင်းသယ်ဆောင်ခြင်းမပြုရန် တောတွင်းစခန်းချ ခရီးထွက်သူများအား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပျံ့နှံ့နေသည့် မျိုးစိတ်များကို ရှောင်ရှားရန် နှိုးဆော်ထားသော ပိုစတာ။

သက်အောဝ်ႏသတ္တဝါႏသီး ကအုံလွဉ် နေင်ႏပေါင်ꩻညဆွာꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်း ဂေဟစနစ်ဖုံႏအလောင်း ကျော်ႏတကာႏနွို့လွဉ်ယိုနောဝ်ꩻ သဘာဝဒျာႏတဲင် ထွာဒျာႏအစေဉ်ႏရိုꩻစွဉ်ႏလဲ့၊ ကွပ် လိုꩻသီး ပယောဂတဲင် တွိုႏလွဉ်ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏကျော်ႏတကာႏလွဉ်နှုန်ꩻ ၊ အဆေ့ꩻအအာ တောမ်ႏ ပထဝီႏအလꩻ တွိုႏညာꩻယော့မှုဖုံႏ စတဲင်အချက်ဖုံႏအလꩻ ကျော်ႏတကာႏနွို့လွဉ်နှုန်ꩻ မာꩻထိုလွဉ်အီငါႏ(အလွန်မြင့်မားလာစေ) နောဝ်ꩻသွူ။ အွိုးနေင်ႏရေင်ပေါင်ꩻကအာ ကညလဲဉ်းအခိန်ႏကာႏဒွေါႏ လိုꩻသီး အစောဝ်းသွတ်ꩻ ကထိုꩻပြောင်ꩻအုံအောဝ်ႏမှု ကမာꩻခိန်ႏကာႏဒွေါႏနောဝ်ꩻ သားစွော်မာꩻနေးမွေးတောဝ်း (မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း) ရေႏရွယ်ႏချက်အောဝ်ႏတဲင် ဒေႏသခံႏစွိုးတမွေးတောဝ်း သက်အောဝ်ႏသတ္တဝါႏဖုံႏ လိုꩻသီးကအီတောပါ ကမာꩻမာꩻစွစ်ꩻလော်လယ်ထာꩻယို မာꩻသေꩻခါꩻလဲဉ်းတဲင် ၊ တွိုႏထောင်ထွားလယ်ႏထိုမ်ႏခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻ တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း ဖြေꩻစာကူꩻကားမှုတွော့ꩻ အာႏကွဲလꩻလꩻတဲင် ကျော်ႏကာႏလွဉ်ခွိုꩻမျိုꩻဖုံႏ ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။[၄][၅]

ကကျော်ႏတကာႏနွို့လွဉ်ဒါႏ အမွူးမျိုꩻဖုံႏယို ကတင်ႏသျှာꩻ ကသေအာဖုံႏ သာႏဓကအနေႏမိဉ်ႏအွဉ်ႏနယ်ဗာႏယင်ဟန်ႏ သဘဲစ်သွီႏမွူး (kudzu စပျစ်နွယ်ပင်) ၊ မီꩻနမ်ႏထာꩻအီႏမွူး(Andean pampas မြက်ပင် )၊ သွီႏမွူးကဆို့ꩻဒပ်လမ်း (တိုက်ကပ်နွယ်ပင် ivy )၊ ဂျပန်မီꩻနမ်ႏမွူး(ဂျပန်ပေါင်းမြက်ပင် Japanese knotweed ) တောမ်ႏ စတားတစ်စတယ်အမွူးဖွိုႏပေႏကောဝ်ႏတုဲင်တသီး (yellow starthistle )ဖုံႏတဲင် တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ သာႏဓကအနေႏအွဉ်ႏနယ်ဗာႏ နယူးဇီလန်ငွီႏဟမ်ႏအွန်၊ ထော့ꩻ၊ ဥရောပကွယ်သာႏ၊ လီႏမုတ်၊ ညောဝ်ႏ၊ ထꩻငစဉ်း(ငါးကြင်း) တောမ်ႏ ယူးအဲင်ႏရူးမေးဒွေါင်ႏစား ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။[၆][၇]

ဝေါဟာရဆဲင်ႏရာꩻ အဓိပ္ပာယ်ႏဖွင်ꩻဗွောင် သျင်ꩻချက်ဖုံႏ

[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

စွိုးမျိုꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏခမ်းညာꩻခမ်းလင် (မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း) လိုꩻသီးအီလွဉ်တွော့ꩻ ကလွူးခါꩻဒါႏ စွိုးမျိုꩻဖုံႏယို အောဝ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ ရပ်ဒေႏသ တထွောင်းအကိုလဲ့ လွူးဖွာꩻလွဉ်ခင်းလမ်းအွိုးနောဝ်ꩻတမွေးတောဝ်းတဲင် စွိုးမျိုꩻအစားနောဝ်ꩻဖုံႏ မိဉ်ႏမာꩻခွိုင်းလွဉ်လွေꩻ ဒေသခံႏစွိုးမျိုꩻ တောမ်ႏ ဒေႏသအကိုကအုံအောဝ်ႏဒါႏ ဇီဝမျိုꩻစွုမ်ႏမျိုꩻကွဲꩻဖုံႏအလောင်းယို ဟဲ့ꩻကျော်ႏကာႏစွိုးမျိုꩻ နောဝ်ꩻသွူ။[၈] ကျော်ႏကာႏနွို့လွဉ် " ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းသုံꩻဝေါဟာရယို အဓိပ္ပါယ်ႏ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ  တဗွေစွုမ်ႏတောဝ်းဒွိုန်း အောဝ်ႏလိုႏကနေတဲင်[၉] စွိုးမျိုꩻ ကကျော်ႏကာႏ အာလွဉ်ꩻ ကတိုꩻသန်မွိုင်မွေးထာꩻစားနောဝ်ꩻ အမွူးမျိုꩻဖုံႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ သွန်ꩻဖုံႏ၊ အဏုဇီဝဖုံႏ ကားကအောဝ်ႏ ထွာနွောင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ စွိုးမျိုꩻယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏနွို့လွဉ် လုဲင်း ၊ သွို့ꩻခြမ်ဖုံႏ တောမ်ႏ လိုꩻသီးကအုံအောဝ်ႏဒါႏ အရပ်ဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။[၁၀] ယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဒေႏသခံႏ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း "ဇာႏတိ" စွိုးမျိုꩻဖုံႏအနေႏ မာꩻကိုလိုနီ ကသိမ်ꩻထူႏခါꩻသဘာဝဟံႏနယ်ႏဖုံႏ အလောင်းကအောဝ်ႏဒါႏစွိုးမျိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏသော့ꩻပါ ရိုꩻတဲင် ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ်ႏဗွောင်ဖွင့် သျယ်ꩻလုဲင်း နယ်သေꩻခါꩻနောဝ်ꩻသွူ။[၉] "ဇာႏတိ" ကရိုꩻဒါႏငေါဝ်း အဓိပ္ပါယ်ႏ ကဗွောင်နယ်နောဝ်ꩻလဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏ ထွာအီဖျင် ထေင်ညင်ꩻခရာႏနေနေသွူ။ ဥပမာႏ " သေ " ဖုံႏယို မူလအစအုံခင်ႏလမ်း အွိုးပွိုင်းလဲင်ႏစခါနောဝ်ꩻ သေသီး မွိုးဖြားဖာဖြားဖုံႏယို အောဝ်ႏဒျာႏ အမေႏရိကတွိုက်အဖြုံႏထင်ꩻတဲင် ဒေႏသအလွောက်ꩻ ခလားအစွိုးကထိုꩻမားခိန်ႏ ပြောင်ꩻလွဉ် စွစ်ꩻဖြယ်ထိုꩻ ယူရေးသျားဒေႏသ ဖုံႏ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ တွိုႏလွဉ် (၁၄၉၃) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးထိုꩻထာꩻတွော့ꩻ ပြောင်ꩻအုံလွဉ် အမေႏရိကတွိုက် အဖြုံႏထင်ꩻဖဲ့ꩻတဲင် သေဖုံႏလဲ့ပါလွဉ်ချာယင်း အုံလွဉ်ယင်း အမေႏရိကတွိုက်အဖြုံႏထင်ꩻသွူ။ သေသီး ကပြောင်ꩻထာꩻ တရန်းထွူတရန်းယို မွန်ဗန်လွဉ်ချာ မူလမွိုးဖြားဖာဖြားသီး ကအုံခါꩻအရပ်တဲင် သေသီး သက်ကအောဝ်ႏမွန် ကအုံခင်ႏလမ်းယိုခါနောဝ်ꩻ ဇာႏတိဟံႏ (မိဉ်းတမွေးတောဝ်း) အထူꩻချာꩻတန် အဆန်ꩻတန် အောဝ်ႏနဲ့ အောဝ်ႏတောဝ်းနဲ့ကရိုꩻယို ထွာလွဉ်ထေင်ညင်ꩻခရာႏတန်သွူ။[၁၁]

ကကျော်ႏတကာႏ စွိုးမျိုꩻဖုံႏ ကနွို့လွဉ် မျန်ႏမာႏခမ်းကို

[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ စွိုးမျိုꩻကကျော်ႏတကာႏလွဉ် ကနွို့လွဉ်ယို မန်းခမ်းအနေႏ သေလꩻလွဉ်ꩻဆေ့ꩻလွုမ်ꩻစွဉ်ႏလဲ့ ကကျော်ႏ တကာႏလွဉ် စွိုးမျိုꩻယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ နွို့လွဉ်တောမ်ႏ  ဟံႏတဖူꩻဖဲ့ꩻ၊ ထီတဖူꩻဖဲ့ꩻ၊ တလီꩻတဖူꩻဖဲ့ꩻဖုံႏတွော့ꩻ တွိုႏလွဉ်ဗာႏဒျားကရိုꩻယို ထောင်ထွားသေလꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။

ကကျော်ႏတကာႏကနွို့လွဉ် စွိုးမျိုꩻဖုံႏ ယို ခမ်းသောင်ခမ်းထျꩻကထွာဒါႏ အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ခယ်ႏ၊ လောဝ်ꩻ၊ ထုဲင်ꩻ နယ်ႏစပ်ဖုံႏ ကအောဝ်ႏခွိုင်းကအောဝ်ႏသွုပ်ဒါႏ အကူအနားဖုံႏအလောင်းကျော်ႏတကာႏလွဉ် အအာသွတ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကျော်ႏတကာႏလွဉ်စွိုးမျိုꩻဖုံႏယို လေပ်ဟံႏတဖူꩻလွေꩻသား ကလွဉ်လယ်ႏဖုံႏ၊ ကတောပသာကွန်ႏတခြိုꩻဖုံႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏတဲ့ တွိုႏလွဉ်နွောင်ꩻဒျာႏတဲင် တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ အမွူးမျိုꩻ အကွို့ꩻအခေါဝ်ဖုံႏ၊ သေင်ႏရာႏခူꩻဖုံႏ တောမ်ႏ ကဝေါင်းထိုꩻတခြိုꩻတအီႏတတျꩻဖုံႏယို တရေႏမိုးနေးတောဝ်းစွဉ်းလဲ့ ကာႏနွို့လွဉ်အီဒါႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ စွိုးမျိူꩻ ကနွို့ကျော်ႏတကာႏလွဉ် မန်းခမ်းယိုတဲင် အသောင်အရင်ꩻထိန်ꩻသိမ်ꩻရေꩻတောမ်ႏ သေင်ႏတခြာ ရေꩻရာႏဝန်ႏတန်ဌာန ကထေပြန်ႏကေႏငြာႏခါꩻဒါႏ စွိုးမျိုꩻစာရင်ꩻနောဝ်ꩻ[၁၂] အဝ်ႏနုဲင်းဆလꩻယိုအတွိုင်ꩻသွူ -

ကနွို့လွဉ် မျန်ႏမာႏခမ်းကို အဓိကကျော်ႏတကာႏလွဉ်စွိုးမျိုꩻစာꩻရင်ꩻ[၁၂]
စဲဉ်ႏ စွိုးမျိုꩻအမိဉ်ꩻ အမိဉ်ꩻ ကသုံꩻအာ အမျိုꩻမုဲင်ꩻ တွိုႏလွဉ်ပုံႏ ကဒေါ့ꩻ/ ကအုံလွူꩻခင်ႏလမ်း ကမာꩻကုဲင်ဖုံႏ / အကျိုꩻကုဲင်ကထွာအီဖုံႏ
၁။ Acacia auriculiformis အော်ရေးသျား သေင်ႏမွူး ဒင်ႏလွဉ်သေင်ႏသုံꩻတာႏ ဆို့ꩻတဖူꩻအထျꩻအသောင် အကောဝ်ႏဝတ်မှုံႏ တလီꩻမိဉ်ႏအီထိုꩻနောဝ်ꩻ မာꩻထွာအီ တအင်တချ တောမ်ႏ မာꩻပသꩻအီလိုꩻ
၂။ Leucaena leucocephala ဗော့သကုဲင်း သေင်ႏမွူး သုံꩻအီသိုႏအတာႏ သွို့ꩻ၊ ခြမ်၊ လမ်း တဖွောင်ꩻဟံႏလွစ်ဖုံႏအကို ဒေႏသခံႏ အမွူးမျိုꩻစွိုႏခြောင်ꩻ နွို့ထူႏသော့ꩻခင်ႏလမ်း
၃။ Prosopis juliflora Mesquite ထာꩻပုံမွူး/ သေင်ႏမွူး အမွူးလꩻအဟေ့ꩻ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဆာႏ၊ ယာလျားခမ်းဒေႏသ နုဲင်းမန်းအညာဖဲ့ꩻ ယံကသေဉ်ဗန်လွဉ်ရေꩻ ဟံႏသဲင်ခြဲစ်ꩻဖုံႏ၊ ဖိုးပနားကတီခင်ႏလမ်းဖုံႏ ဒေႏသခံႏ စွိုးမျိုꩻအမွူးဖုံႏခင်ႏလမ်း ထူႏသော့ꩻခင်ႏလမ်းမွိုင်တန်၊ အဆူႏနောဝ်ꩻအစွူႏအောဝ်ႏတဲင် ခွိုင်းမာꩻဆာ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ
၄။ Chromolaena odorata ပိစပ် ထာꩻပုံမွူး အလှစိုက်ရန် တင်သွင်း လယ်မြေ၊ လမ်းဘေး ဝဲ/ယာနှင့် စားကျက်မြေ အရေပြား ယားယံခြင်း၊ ပန်းနာရင်ကြပ်ခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်များ အဆိပ်သင့်ခြင်း၊ ဒေသရင်း မျိုးစိတ်များနေရာသို့ အစားထိုးလာခြင်း
၅။ Hyptis suaveolens Bush Tea ထာꩻပုံမွူး စိုက်ခင်း၊ လမ်းဘေး ဝဲ/ယာ၊ စားကျက်မြေ၊ ခြောက်သွေ့မြေ ပန်းနာရင်ကြပ်၊ စိုက်ပျိုးမြေများကို ပျက်စီးစေခြင်း
၆။ Lantana camara စိန်နားပန် ထာꩻပုံမွူး အလှစိုက်ရန် တင်သွင်း စိုက်ခင်း၊ စားကျက်မြေ၊ မြို့ပြဒေသ ကျွဲ/ နွားများကို အဆိပ်သင့်စေခြင်း၊ ဒေသရင်း မျိုးစိတ်များနေရာသို့ အစားထိုးလာခြင်း
၇။ Echinochloacr us-galli Barnhart grass ထာꩻအီႏမွူး မတော်တဆ ရောက်ရှိမှု စပါးခင်း စပါး အထွက်နှုန်း လျော့ကျစေခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်များကို အဆိပ်သင့်စေခြင်း
၈။ Imperata cylindrica သက်ကယ် (သို့) သက်ငယ် မြက်ပင် ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့မှု စိုက်ခင်း၊ စားကျက်မြေ၊ ခြောက်သွေ့မြေ သစ်တောများတွင် ဓမ္မတာ မျိုးဆက်ခြင်းကို တားဆီးပြီး တောမီးပြင်းထန်စွာ လောင်စေခြင်း
၉။ Pennisetum spp. Mission grass ထာꩻအီႏမွူး စားကျက်အတွက် စိုက်ပျိုးရန် တင်သွင်း သစ်တောနှင့် စိုက်ခင်းများ စိုက်ခင်းအပင်များ၏ ကြီးထွားမှုကို တားဆီးခြင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နေရာလုခြင်း
၁၀။ Mikania micrantha Mile-a-minute weed, Chinese creeper, American rope သွီႏမွူး အလှစိုက်ရန် တင်သွင်း သစ်တောနှင့် စိုက်ခင်းများ အပင်များကို ရစ်ပတ်ခြင်းဖြင့် သေစေခြင်း၊ ရေနှင့် အာဟာရ လုယူခြင်း
၁၁။ Mimosa diplotricha နမ်ႏရိုပ်ꩻ ထာꩻပုံမွူး အလှစိုက်ရန် တင်သွင်း သစ်တောနှင့် စိုက်ခင်းများ ဆူးပေါများ၊ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့ခြင်း၊ အခြားအပင်များကို သေစေနိုင်၊ ပေါင်းရှင်းရန် ခက်ခဲ
၁၂။ Eichhornia crassipes ဗေဒါ ရေနေ ပေါင်းပင် အလှစိုက်ရန် တင်သွင်း ရေကန်၊ ရေအိုင်နှင့် ချောင်းများ ရေစီးဆင်းမှု နှေးကွေးစေခြင်း၊ ရေခမ်းခြောက်စေခြင်း
၁၃။ Achatina fulica အာဖရိက ခရုကြီး ငွီႏ အလှမွေးရန် တင်သွင်း ဥယျာဉ်များ၊ ပျိုးခင်းများ၊ စိုက်ပျိုးမြေများ သီးနှံများအပေါ် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်စေသော ကပ်ပါးကောင်များ သယ်ဆောင်ခြင်း
၁၄။ Pomacea canaliculata ရွှေပန်းသီး ခရု ငွီႏ မတော်တဆ ရောက်ရှိလာခြင်း စပါးခင်း ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုကို အဓိကအန္တရာယ်ဖြစ်စေခြင်း
၁၅။ Clarias gariepinus အာဖရိက ထခူ ထပေႏ အစားအစာအတွက် တင်သွင်း ရေသန့်စင်မှုကို လျော့နည်းစေခြင်း၊ အခြားရေနေသတ္တဝါများကို သတ်ဖြတ် စားသုံးခြင်း
၁၆။ Cyprinus carpio Carp ထပေႏ အစားအစာအတွက် တင်သွင်း ဆည်များ၊ [[ထီနောင်]၊ ဒီရေတောများ ရေကြည်လင်သန့်ရှင်းမှုကို လျော့ကျစေခြင်း၊ ရေနေအပင်များကို ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဒေသရင်း ငါးမျိုးစိတ်များ နေရာသို့ အစားထိုးဝင်ရောက်လာခြင်း
၁၇။ Ctenopharyng odon idella Grass carp ထပေႏ အစားအစာအတွက် တင်သွင်း ဆည်များ၊ ကန်များ ရေနေအပင်များ ပျက်စီးစေခြင်း၊ အာရှ သံပြားကောင်ကဲ့သို့ ကပ်ပါးကောင်များကို သယ်ဆောင်ခြင်း
၁၈။ Oreochrs spp. တီလားပီးယား ထပေႏ အစားအစာအတွက် တင်သွင်း ဆည်များ၊ ကန်များ ဒေသရင်း ငါးမျိုးစိတ်များ၏ တန်ဖိုးကို ကျဆင်းစေခြင်း၊ ရေနေ ဇီဝရပ်ဝန်းကို ပြောင်းလဲစေခြင်း
၁၉။ Teredo spp. ရေငန်နေ တီကောင် ငွီႏ ရွှေ့ပြောင်း ဝင်ရောက်လာခြင်း ပင်လယ်၊ ဒီရေတော သစ်သား/ ပျဉ်ပြားများကို ဆွေးမြေ့စေခြင်း၊ တံတားများကို ပျက်စီးစေခြင်း

အာႏကွိုꩻ

[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
  1. ↑ Chris D. Thomas (2017)။ ကမ္ဘာမြေအား အမွေဆက်ခံသူများ။ ။ မျိုးသုဉ်းမှုဖြစ်နေချိန်၌ ဝေဆာများပြားလာအောင် သဘာဝတရားသည် မည်သို့မည်ပုံပြုလုပ်သည်။ PublicAffairs။ ISBN 978-1610397278။
  2. ↑ Global Compendium of Weeds: Vinca major။ Hear.org။ 2016-03-04 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 2023-07-15 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  3. ↑ Plague of purple sea urchins ravages California's offshore ecosystem, heads to Oregon (October 24, 2019)။
  4. ↑ Williams၊ J. D. (1998)။ "Non-indigenous Species" (PDF)။ Status and Trends of the Nation's Biological Resources။ Reston, Virginia: United States Geological Survey။ pp. 117–29။ ISBN 9780160532856။ 14 January 2021 တွင် မူရင်း (PDF) အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 20 January 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  5. ↑ Mack, R. (2000). "Biotic invasions: Causes, epidemiology, global consequences, and control". Ecological Applications 10 (3): 689–710. doi:10.1890/1051-0761(2000)010[0689:BICEGC]2.0.CO;2. 
  6. ↑ "The Invasiveness of the Genus Sylvilagus in Massachusetts and the Resulting Increase in Human Allergen Sensitization to Rabbits" (February 2018). Journal of Allergy and Clinical Immunology 141 (2): AB236. doi:10.1016/j.jaci.2017.12.747. 
  7. ↑ "Free-ranging domestic cats (Felis catus) on public lands: estimating density, activity, and diet in the Florida Keys" (February 1, 2018). Biological Invasions 20 (2): 333–44. doi:10.1007/s10530-017-1534-x. 
  8. ↑ Odd Terje Sandlund; Peter Johan Schei; Åslaug Viken (30 June 2001)။ Invasive Species and Biodiversity Management။ Springer Science & Business Media။ pp. 2–။ ISBN 978-0-7923-6876-2။
  9. ↑ ၉.၀ ၉.၁ Colautti, Robert I.. "A neutral terminology to define 'invasive' species".  Archived 2007-09-26 at the Wayback Machine. မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ။ 26 September 2007 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 16 July 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  10. ↑ S. Inderjit (16 January 2006)။ Invasive Plants: Ecological and Agricultural Aspects။ Springer Science & Business Media။ pp. 252–။ ISBN 978-3-7643-7380-1။
  11. ↑ Leidy၊ Joseph (March 5, 2012)။ Ancient American Horses။ Academy of Natural Sciences, Drexel University။ 5 March 2012 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 20 January 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  12. ↑ ၁၂.၀ ၁၂.၁ နိုင်ငံအဆင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာနှင့် လုပ်ငန်းစီမံချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားအဆင့်လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေး ကော်မတီ (၂၀၁၁)။ နိုင်ငံအဆင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာနှင့် လုပ်ငန်းစီမံချက် (PDF) (မြန်မာဘာသာဘာသာစကားဖြင့်)။ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သစ်တောရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန။ pp. ၃၅ ~ ၄၂။ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာသော မျိုးစိတ်များ (Invasive Alien Species -IAS)CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)