| |||
---|---|---|---|
Hoc'hig-mor Fulton isspesad massieri
| |||
Rummatadur filogenetek | |||
Riezad : | Animalia | ||
Skourrad : | Mollusca | ||
Kevrennad : | Gastropoda | ||
Urzhad : | Littorinimorpha | ||
Kerentiad : | Cypraeidae | ||
Genad : | Barycypraea | ||
Anv skiantel | |||
Barycypraea fultoni (Sowerby, 1903) | |||
D'ar vevoniezh e tenn ar pennad-mañ. |
Barycypraea fultoni a zo unan eus an daou spesad a vez renket er genad Barycypraea e kerentiad an hoc'higed-mor hervez Word Register of Marine species WORMS[1]. Ur spesad kregin ral pe ral-tre a vev er morioù don an hini eo. Betek 1987 ne oa bet kavet kregin nemet e stomokoù pesked en un dachennig eus Natal. Dibaoe eo bet kavet e lec'hioù all, gant splujerien ha dragourioù[2] e lec'hioù all e Suafrika hag er Mozambik.
Diskrivet eo bet ar spesad gant Sowerby e 1903 dindan an anv genad Bernaya[3]. An anv fultoni a zo bet ret en honor da Hugh C. Fulton un dastumer ha gwerzher a vro Saoz (1861-1942) ha zo bet perc'henn an hinienn gentañ ha nemeti kavet e-pad pell.
Heñvelanvioù a zo hervez an diskriverien evit ar spesad-se daoust d'an anv Barycypraea fultoni o vezañ implijet un tamm muioc'h eget ar re all:
Tri isspesad a zo bet diskrivet :
Kregin brav ha ral eo an Barycypraea fultoni. Kavet e vezont er mor don etre 60 ha 250 m donder.
Mentoù boutin ar c'hregin bras-se a zo etre 54 mm ha 80 mm hirder, met e c'hell bezañ kavet hiniennoù korrig betek 48 mm gour, pe ramz, betek 83 mm.
Barycypraea teulerei a zo ur spesad tost a-walc'h. Muracypraea mus ur spesad eus Amerika ar c'hreiz gant tresadennoù ha livioù damheñvel.
Lec'h bevañ ar spesad a zo er meurvor Indez er Suafrika hag er Mozambik.
Evit kalz dastumerien eo ur seurt 'gral' kregin an hoc'hig-mor ral-se, abalamour d'e ralded, d'e bravantez d'e istor ha d'e briz.
An anv 'fultoni' a zo bet roet en enor da Hugh C. Fulton un dastumer ha gwerzher a vro Saoz (1861-1942) ha oa perc'henn an hinienn gentañ ha nemeti kavet. Gwezet en deus ar grogenn-se d'un dastumer all, Trechmannu e 1930 evit 30 pound Saoz. Eman an tip-se er British Museum bremañ. E-pad ar 85 bloaz goude an diskrivadenn n'eo bet kavet kalz kregin Barycypraea fultoni. E 1970 n'eo oa annavezet nemet ur 25 krogenn bennak kavet e stomokoù pesked hag an hanter anezho nemetken en ur stad deread. Goude-se eo bet sonjet e veve ar spesad er mor-don. E 1975 eo bet skrivet ur pennad a zisplege e oa e stomokoù ar spesad pesk Sparodon durbanensis e veze kavet an hoc'higed-mor Fulton. Kalz kregin o doa merkoù dent pesked hag e oa skrivet e oa mat kalite ar c'hregin ma oa lonket anezho gant ar pesked nebeut eurvezhioù a-raok.
A-raok 1987 e oa ral-spontus ar c'hregin.
E-penn kentañ ar bloavezhioù 1990, ur grogenn disi pe dost a veze gwerzhet etre 10 ha 15 000 USD. Div grogenn a oa gant grezhour breudet Gino Raybaudi zo bet gwerzhet 25 000 USD an tamm.
E 1988 eo bet gwerzhet ur Barycypraea fultoni da 37 000 USD, marteze ar grogenn kêrañ gwerzhet. Ar priz uhel-se a oa liammet gant ar fed e oa ral spontus d'ar mare-se.
Dibaoe eo bet kavet lod all bev gant splujerien ha dragourioù er SuAfrika. Bagoù rusian (sovietek) a zo deuet adalek 1987 da zragiñ er Mozambik e-lec'h o deus kavet ur c'hementad mat a gregin. Chom a ra ral ar spesad, met diskennet eo kalz ar prizioù a oa e 2002 tro-dro da 300-400 USD evit ur grogenn etre, gant sioù, ha 600-1000 USD evit ur grogenn disi pe dost.[4]