Berne

Ur pennad Bernay zo ivez.

Ur pennad Bern zo ivez.

Berne
An iliz katolik.
Anv gallek (ofisiel)	Berné
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	Pondi
Kanton	Gourin
Kod kumun	56014
Kod post	56240
Maer Amzer gefridi	David Guilloux 2020-2026
Etrekumuniezh	Roue Morvan Kumuniezh
Bro velestradurel	Bro Kornôg Kreiz Breizh
Lec'hienn Web	(fr)www.berne-morbihan.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	1 558 ann. (2022)[1]
Stankter	45 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 59′ 44″ Norzh 3° 23′ 28″ Kornôg / 47.9955555556, -3.39111111111
Uhelderioù	kreiz-kêr : 120 m bihanañ 36 m — brasañ 166 m
Gorread	34,77 km²
Berne
kemmañ

Berne (ne vez skrivet Berné nemet e galleg) zo ur gumun eus Breizh, e kanton Gourin e departamant ar Mor-Bihan.

Douaroniezh

• 
  Ar Skorf etre Berne hag An Ignel.

• War lez ar Skorf emañ Berne.

Dezougen

• War al linenn hent-houarn Pondi Mêlann edo Berne.

Anv

Stummoù skrivet

• (fr)Dauzat & Rostaing ː Berrené, 1387^[2]
• (br)Erwan Vallerie : "Berrené, 1319; Berené, 1332; Berrené, 1360; Berrené, 1387; Beronne, 1516; Berevez, 1553"^[3]
• (fr)Hervé Abalain : "Berrene en 1387, < Bernac / Brennac dre metatezenn
• (fr)Daniel Delattre : "Berrenne, Beprene au XVè"

Gerdarzh

• (fr)Dauzat et Rostaing ː anv den galian ha roman Brennius (eus galianeg Brennus) ha lostger -acum".
• (fr)Emb. Flohic : e c'hellfe dont eus bern,
• (fr)Hervé Abalain : marteze domani Brennos / Brennus; marteze 'bre' ha 'nec'h' , dre ma Berne en em gav war un uhel. Derc'hel sonj ivez hag e oa ar barrez dindan anv Brevin, arc'heskob Canterbury

Ardamezioù

Istor

Henamzer

• An hent roman eus Vorgium (Karaez bremañ) da v-Blabia (Porzh-Loeiz bremañ) a dreuze ar Skorf e Pontuler e Berne; e Ziñseg, war lez an hent, e oa bet savet ur c'hamp gant ar Romaned^[4].

Dispac'h Gall

• Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet da bennlec'h kanton Berne gant teir c'humun ennañ: An Ignol, Berne ha Sant-Karadeg-Tregonvael; e Bann ar Faoued e oa; dilamet e voe kanton Berne e 1801 ha lakaet Berne e Kanton ar Faoued bet miret ha brasaet ivez gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix; lakaet e voe Berne en Arondisamant Pondi e 1800^[5],[6].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• * Mervel a reas 78 gwaz hervez marilhoù ar gumun, 83 hervez monumant Santez-Anna-Wened hag hervez monumant ar re varv (eleze 4,09 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911)^[7] eus ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel^[8].

Eil Brezel-bed

Repuidi-brezel

• D'an 1 a viz Even 1940 e oa 192 repuad e Berne; 12 anezhe n'oant ket distroet d'ar gêr c'hoazh d'ar 1añ a viz Gwenholon 1940^[9].

1944

• Miz Even: un den ag ar Rezistañs a voe lazhet gant an Alamaned e Kergaer;
• Miz Gouere: d'ar 6, 16 den ag ar Rezistañs a voe fuzuilhet e Landordu; d'an 18, tri ezel arall ag ar Rezistañs a zo bet fuzuilhet e Kernevez-Ziñzeg^[10].

Tud marvet

• Mervel a reas 21 den abalamour d'ar brezel^[11].

Brezelioù didrevadennañ

• Daou waz a varvas e Brezel Indez-Sina ha pevar e Brezel Aljeria^[12].

Monumantoù ha traoù heverk

• 
  Maner Pontkalleg.
• 
  An iliz katolik.

• Maner Pontkalleg
• Iliz katolik Sant Breven.
• Chapel Sant Albaod.
• Chapel ar Galon Sakr.
• Monumant ar re varv er vered, luc’hskeudenn^[13]. Dioueliet e voe d’an 3 a viz Even 1926^[14].
• Plakenn ar re varv (1914-1918) en iliz katolik, luc’hskeudenn^[15].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Melestradurezh

• 
  Ar maerdi.

Tud

• Paul Ihuel (2 a viz Du 1903 e Pondi-22 a viz Here 1974 e Pariz, Bro-C'hall), maer ar gumun, kuzulier Kanton ar Faoued (1945-1974), kannad ar Mor-Bihan e 1936-1940 hag e 1945-1974, kadoriad kuzul-departamant ar Mor-Bihan, Is-sekretour-stad ha Sekretour-stad al Labour-Douar^[16].

Ardamezeg ar familhoù

	de Malestroit Aotrounez Pontkallek	En gul e nav bezantenn en aour, 3, 3, 3.

Gevelliñ

Liammoù diavaez

• (br)Berne war lec'hienn Geobreizh

Levrlennadur

• (fr)Centre généalogique et historique du Poher. Kaier ar Poher. n° 66. Miz Here 2019
• (fr)Job Jaffre : Seigneurs et Seigneuries du Kemenet-Héboé, Éditions Dalc'homp Soñj, 1986
• (fr)Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
• (fr)Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990

Daveoù ha notennoù

1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
2. Albert Dauzat et Charles Rostaing : Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse, 1963. Guénégaud, 1978
3. Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
4. (fr)Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, hep deiziad, (e galleg), pajenn 16
5. (fr)Cassini - EHESS - Berne - Fichenn ar gumun
6. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajennoù 46, 173 ha 342
7. (fr)Monumant ar re varv
8. (fr)1914 - 1918 - Des champs aux tranchées, Liv'Editions, Ar Faoued, 1998, pajenn 94
9. (fr)Association Mémoire du canton du Faouët, 1939-1945 en Centre-Bretagne, Liv'Editions, Ar Faoued, 2004, levrenn I, pajenn 118
10. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 20 da 23
11. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
12. (fr)memorialgenweb - Monumant ar re varv
13. (fr)Memorial Genweb
14. (fr)Université de Lille
15. (fr)Memorial Genweb
16. (fr)Annik Le Guen, Le Morbihan sous le Gouvernement de Vichy, Miz Kerzu 1993