Gwez-kachou

Gwez-kachou
barr ha frouezh ur wezenn-gachou
Rummatadur Cronquist
Riezad : Plantae
Skourrad : Magnoliophyta
Kevrennad : Magnoliopsida
Urzhad : Fabales
Kerentiad : Fabaceae
Genad : Acacia
Anv skiantel
Acacia catechu
(L.f.) Willd., 1806
Pelec'h e vez kavet
Eus Pakistan betek Indonezia
D'ar vevoniezh

e tenn ar pennad-mañ.

Ar gwez-kachou (Acacia catechu) zo gwez eus kerentiad ar Fabaceae a orin eus Azia hag a gaver eus ar Pakistan betek Indonezia. Gallout a reont kreskiñ betek 15 metr uhelder. En India ez eus bet anavezet tri seurtad: Acacia catechu, Acacia catechuoides hag Acacia sundra. Kavet e vez ar gwez-kachou e meteier etre 0 ha 1 500 m, gant ur wrez keitat etre 32° ha 39 °C, ha glaveier keitat etre 500 ha 2000 mm.

Deskrivadenn

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kalz a givij hag a flavonoidoù a gaver e koad ar gwez-se.

Dizeil e vez A. catechu e-pad ur pennadig e-pad ar c'houlz-amzer tomm. E norzh India e kollont o deil war-dro miz C'hwevrer. Delioù nevez a vount adalek diwezh miz Ebrel pe e miz Mae. Diwan a ra ar bleuñv er memes koulz hag an deil nevez. E bleuñv e chom ar gwez betek miz Gouere pe miz Eost.

Kreskiñ a ra buan ar c'hlor. Degouezh a reont en o ment e miz Gwengolo pe e miz Here.Treiñ a ra o liv eus glas da glas-arruz ha goude se da c'hell. Azviñ a reont adalek diwezh miz Du betek deroù miz Genver. Kouezhañ a ra ar c'hlor nepell goude bezañ azvet. Kregiñ a ra e miz Genver hag e kendalc'h er mizioù goude. Lod eus ar c'hlor a chom er gwez betek miz Here goude, d'ar c'houlz-se avat eo aet an had da fall abalamour d'an amprevaned. Kaset e vez an had gant an avel hag e tiwanont pa zistro ar monson.

Gounezerezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gounezet e vez ar gwez-kachou evit o c'hoad ruz-teñval. Produet e vez war-dro 6000-9000 tonenn bep bloaz, en India dreist-holl (gant ur produadur bihanoc'h e Pakistan, Bangladesh, Myanmar hag e Thailand. Ar Pakistan eo an enporzhier pennañ[1].

Diwar ar c'hoad e vez fardet ul livadur gell arruz, a vez implijet evit kivijañ ar c'hroc'henoù. Implijet e veze ivez gwezhall evit kachouañ gouelioù ar bigi, da lâret eo o intrañ gant an danvez-se evit o gwareziñ a-enep an amzer hag al louedadur.

Ar c'hivij tennet eus ar gwez-kachou zo implijet en India abaoe deroù an istor. Ur skrivagner europat a venegas A. catechu evit ar wezh kentañ e 1514. Ober a rae ‘cacho’ anezhañ ha disklêriañ a rae e veze ezporzhiet eus Cambay da Valaka[2]. Implijet eo en Europa adalek ar XVIIvet kantved. Adalek deroù an XIXvet kantved e veze implijet kalz e Bro-C'hall hag en doa un dalvoudegezh ekonomikel bras a-walc'h. Ar c'hentañ kementadoù kivij a zegouezhas en Europa a oa bet adezporzhiet eus Bro-Japan hag a veze anvet ‘terra japonica’ rak krediñ a raed e oa ur seurt douar pe ur maenad.

Apotikerezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Perzhioù : startaus, enep bakteri ha kement zo.

Implijet e vez evit pareañ an tanavenn, ar paz, ar bronkezfo hag ar c'hudennoù ezmoriñ. En India e vez chaoket an delioù evit terriñ an naon.

Anvioù skiantel all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
E-men kavout gwez-kachou er bed.

Kavout a reer anvioù all er skridoù skiantel.

  • Acacia catechu (L. f.) Willd. var. catechuoides (Roxb.)Prain[3]
  • Acacia catechuoides (Roxb.) Benth[3].
  • Acacia sundra (Roxb.) Bedd[4].
  • Acacia wallichiana DC[5].
  • Mimosa catechu L. f[5],[4],[6],[7].
  • Mimosa catechuoides Roxb[8].

Notennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. ↑ Aozadur ar Boued hag al Labour-Douar eus ar Broadoù Unanet
  2. ↑ AgroForestryTree Database
  3. ↑ 3,0 ha3,1 Chakrabarty T, Gangopadhyay M (1996) The genus Acacia. J. Econ. Taxon Bot. 20: 599-633
  4. ↑ 4,0 ha4,1 Nielsen, I. (1985) Flora of Thailand, Vol 4 Part 2. Mimosaceae. In: T. Smithinans
  5. ↑ 5,0 ha5,1 Sanjappa, M. (1992) Legumes of India. Dehra Dun: Bishen Singh Mahendra...
  6. ↑ Nielsen, I.C. (1992) Flora Malesiana, Series I Vol II Part I Mimosaceae
  7. ↑ Wu, T.L. (1988) Mimososoideae. In: Fl. Reip. Pop. Sinicae, 39 (Leguminosae 1)
  8. ↑ Sanjappa, M. (1992) Legumes of India. Dehra Dun: Bishen Singh Mahendra

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Sanjappa, M. (1992) Legumes of India. Dehra Dun: Bishen Singh Mahendra...
  • Polhill, R, M. (1990) Legumineuses. In: Flore des Mascareignes, Vol 80. J. Bosser et a
  • Nielsen, I. (1985) Flora of Thailand, Vol 4 Part 2. Mimosaceae. In: T. Smithinans
  • Ali, S.I. (1973) Flora of Pakistan, No. 36. Mimosaceae. Karachi: Univ. of Karachi
  • Nielsen, I.C. (1992) Flora Malesiana, Series I Vol II Part I Mimosaceae.
  • Walker, E.H. (1976) Flora of Okinawa and S. Ryukyu islands. Washing. Smithson. Inst
  • Ohashi, H. (1979) Leguminosae In: Hara & Williams: EnumerationFlwingPl. Nepal2: 103-
  • Wu, T.L. (1988) Mimososoideae. In: Fl. Reip. Pop. Sinicae, 39 (Leguminosae 1)
  • Chakrabarty T, Gangopadhyay M (1996) The genus Acacia. J. Econ. Taxon Bot. 20: 599-633
  • Wiersema, J.H. et al. (1990) Legume Nomenclature USDA Germplasm Sys. USDA Tech. Bull. 1757
  • Grierson, A.J.C. & Long, D.G. (1987) Flora of Bhutan, Vol. 1. (Part 3). Edinburgh: RBG
  • Hotta, M et al (1989) Sekai Yuhyou-shokubutu (Useful Pls. of World) Heibonsha. Tokyo
  • Mitsuhashi, H (1988) Illustrated Medicinal Plants of the World. Hokuryukan. Tokyo.
  • Khatun, R.B. (1987) Tree Legumes of Bangladesh
  • Heald, J. (1992) Specimen in Herb. Royal Botanic Gardens, Kew.
  • Gamble, J.S. (1918) Flora of the Presidency of Madras, Vol. 1. (Parts 2-3) 1918-19
  • Chen, T.C. (1988) Flora Reipubl. Popular Sin. Vol. 39. Science Press. Beijing
  • Huang, T.C. & Ohashi, H. (1993) Leguminosae. In Flora of Taiwan, 2nd Ed. 3: 148-421. Taipei, Tai
  • Singh, N.P. (1988) Flora of Eastern Karnataka Vol. 1
  • Nair, N.C. & Henry, A.N. (1983) Flora of Tamil Nadu, India Vol. 1
  • Shetty, B.V. & Singh, V. (1987) Flora of Rajasthan Vol. 1. Flora of India Series 2
  • Hajra, P.K. et al. (1996) Materials for the Flora of Arunachal Pradesh Vol. 1
  • Kothari, M.J. & Moorthy, S. (1993) Flora of Raigad District, Maharashtra State
  • Chowdhery, H.J. & Wadhwa, B.M. (1984) Flora of Himachal Pradesh Vol. 1
  • Sanjappa, M. (2000) Checklist of the Leguminosae in South Asia. Typescript
  • Shrestha, K.K. (1998) Revised checklist of the Legumes of Nepal (manuscript)
  • Varma, S.K. (1981) Flora of Bhagalpur. Dicotyledons
  • Maheshwari, J.K. (1963) The Flora of Delhi
  • Kumar, S. (2000) .. Leguminosae of Haryana. Indian J. Forest. Addit Ser. 11
  • Sharma, M. (1990) Punjab Plants Check-list
  • Pullaiah, T. & Yesoda, N. (1989) Flora of Anantapur District (Andhra Pradesh, India)
  • Sharma, A.K. & Dhakre, J.S. (1995) Flora of Agra District. Botanical Survey of India, Calcutta.
  • Sharma, B.M. & Kachroo, P. (1979) Flora of Jammu & Plants of Neibourhood, Vol. 1.
  • Hajra, P.K. & Jain, S.K. (1996) Botany of Kaziranga & Manas. Dehra Dun.
  • Roy, G.P. et al. (1992) Flora of Madhya Pradesh (Chhatarpur & Damoh). New Delhi.
  • Sikdar, J.K. & Ghosh, R.B. (1981) J. Econ. Taxon. Bot. 4: 224-229. A taxonomic...
  • Bojer, W. (1837) Hortus Mauritianus ou Enumeration des Plants... l'ile Maurice
  • Huang, T.C. & Ohashi, H. (1977) In: Li, H.L. et al. (Eds.) Flora of Taiwan, Vol. 3: 148-421.
  • Pullaiah, T. & Ramamurthy, K.S. (2001) Flora of Eastern Ghats Vol. 2

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]