Lazarillo de Tormes
| Lazarillo de Tormes | |
|---|---|
| Disin | |
Embannadur 1554 | |
| Bro |  Spagn
|
| Doare | Romant pikaresk |
| Yezh | Kastilhaneg |
| Lec'hiadur | Toledo, Alba de Tormes |
| Bloaz | 1554 |
| Stumm | Levr moullet |
La vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades ("Buhez Lazarillo de Tormes hag a-zivout e chañsoù hag e walleurioù"), brudetoc'h dindan an anv Lazarillo de Tormes zo ur romant spagnolek lizheriek disin bet moullet e 1554 d'an abretañ e Burgos. Emvuhezskrid ur bugel anvet Lázaro de Tormes eo, adalek e c'hanedigezh hag e vugaleaj reuzeudik betek e eured.
Lakaet e vez Lazarillo de Tormes da ziaraoger ar romantoù pikaresk[1] en abeg da veur a elfenn : gwirvoudel eo, kontet eo er c'hentañ gour unan, ur c'hantread eo an haroz, meur a vestr en deus, gwazhweler ha kentelius eo ton ar skrid.
Aozer(ez) ar romant a ziskouez en un doare godisus ha didruez sioù ha pilpouzerezh kevredigezh ar mare, dreist-holl re ar veleien. Dre-se e voe berzet gant an Inkizision spagnol a-raok aotren ma vefe embannet ur gentel spurjet ; en XIXvet kantved e voe adembannet ar skrid en e bezh.
Embannadennoù kentañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Peder embannadenn zo deuet betek ennomp, an holl bet moullet e 1554 e pevar lec'h : e Spagn en Alcalá de Henares, Burgos ha Medina del Campo ; en Antwerpen e Belgia. Ur skouerenn hepken eus pep moulladenn e Spagn zo deuet betek ennomp, tra ma'z eus seizh skouerenn disheñvel eus moulladenn Antwerpen.
Skouerennoù Burgos ha Medina del Campo a hañval bezañ ar re goshañ, met gwirheñvel eo e voe embannadurioù kent, e 1552 pe 1553, a reas kement a verzh ma kasjont da voullañ an embannadennoù a anavomp.
- Embannadennoù kentañ Lazarillo de Tormes, 1554
-
Alcalá de Henres, e ti Salcedo -
Antwerpen, e ti Martín Nucio -
Burgos, e ti Juan de Junta -
Medina del Campo, e ti ar vreudeur Del Canto
Doare
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ul lizher eo Lazarillo de Tormes, kaset d'un den a renk uhel hervez ar frazenn gentañ : Pues sepa vuestra merced, ante todas cosas, que a mí me llaman Lázaro de Tormes . . ., "Ac'hanta, ra ouezo ho kras, kent traoù all, e vez graet Lázaro de Tormes ac'hanon . . .". Dre genderc'hel da lenn e komprener ez eo al lizher ar respont da c'houlenn un uhelad mennet da c'houzout hiroc'h a-zivout un afer en devoa klevet. Morvat ez eo arc'heskob Toledo an uhelad-se, a c'houlenn diwar-benn emzalc'h arc'hbeleg parrez San Salvador e Toledo, a vagfe karantez ouzh gwreg Lázaro.
Al levr-se a loc'has un doare lennegezh spagnolek nevez, ar romant pikaresk, dre dreuzvezañ danevelloù ar varc'hegiezh en Azginivelezh : e-lec'h troioù-kaer dispar er brezel, maesaerien par da aeled ha kourtizaned devet gant ar garantez e teskriv an naonegezh na sell nemet ouzh a pezh a zo dindan ar frezenn — ar bevañs — evel an hengoun spagnol a oa bet adlañset gant La Celestina e 1499.
Danvez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ur raklavar ha seizh pennad zo el levr.
- Taolenn
-
- Prólogo – Raklavar
- Cuenta Lázaro su vida y cúyo hijo fué – Lázaro a gont a vuhez ha piv e oa e dud
- Cómo Lázaro se asentó con un clérigo y de las cosas que con él pasó – Penaos en em stalias Lázaro gant ur beleg hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
- De cómo Lázaro se asentó con un escudero y de lo que le acaesció con él – Penaos en em stalias Lázaro gant ur skoedour hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
- Cómo Lázaro se asentó con un fraile de la Merced y de lo que le acaesció con él – Penaos en em stalias Lázaro gant unan eus breudeur Itron Varia an Drugarez hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
- Cómo Lázaro se asentó con un buldero, y de las cosas que con él pasó – Penaos en em stalias Lázaro gant ur prezeger builhoù hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
- Cómo Lázaro se asentó con un capellán y lo que con él pasó – Penaos en em stalias Lázaro gant ur chapalan hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
- Cómo Lázaro se asentó con un alguacil y de lo que le acaesció con él – Penaos en em stalias Lázaro gant un urcher hag ar pezh a c'hoarvezas gantañ
Heuliad
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Un heuliad da Lazarillo de Tormes, disin ivez ha rannet etre 18 pennad, a voe moullet en Antwerpen e 1555. Ne reas ket berzh rak e-lec'h kenderc'hel gant doare realour ha pikaresk ar skrid kentañ e troas istor Lázaro d'ur faltazi e doare Lucianus e bed an touned : d'un toun e tro Lázaro, gant un dounez e timez hag evel pesked e vez dozvet o bugale, brezelioù zo etre touned, hag all. Advoullet e voe e Milano koulskoude, a-gevret gant ar skrid kentañ, e 1587 hag e 1615.
- 1959 : El Lazarillo de Tormes, sevenet gant César Fernández Ardavín.
- 2001 : Lázaro de Tormes, gant Fernando Fernán Gómez ha José Luis García Sánchez.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (es) Embannadur 1921 @ Wikisource'. Kavet : 23 C'hwe 24.
- (es) 'Historia de la literatura hispánica'. Kavet : 23 C'hwe 24.
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Eus ar spagnoleg picaresco, diwar pícaro "tudenn a renk izel, ijinus hag a vuhez fall" a gaver e lennegezh spagnolek ar XVvet kantved.