Lizherenneg henhebraek
Al lizherenneg henhebraek (hebraeg : הכתב העברי הקדום), pe lizherenneg proto-hebraek eo al lizherenneg, pe abjad kentoc'h, implijet ez-istorel e Rouantelezhioù Israel ha Yehouda adalek an Xvet kantved a-raok hon mare hag e rannvro Yehouda betek 135 eus hon mare, daoust ma veze implijet muioc'h-mui al lizherenneg karrez a-orin arameek abaoe ar Vvet kantved a-raok hon mare. Hebraeg a veze notennet ganti an aliesañ. Diwanet e oa diwar al lizherenneg proto-kananean a oa bet mammenn lizherenneg fenikek ivez.
Taolenn al lizherennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Daou dra a ranker gouzout : hogozik peurheñvel e oa al lizherenneg henhebraek diouzh al lizherenneg fenikek ha cheñch-dicheñch e oa al lizherennoù. An daolenn diskouezet amañ zo diskouezet evel skouer ha kemer a ra harp war al lizherenneg fenikiek.
| Lizherenn | Anv[1] | Talvoudegezh | Mouezhiad | Orin | Lizherenn a glot e | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Skeudenn | Testenn | Samaritaneg | Hebraeg | |||||||||||
|
𐤀 | ʾālep | penn chatal (אלף) | ʾ [ʔ] | 𓃾 | ࠀ | א | |||||||
|
𐤁 | bēt | ti (בית) | b [b] | 𓉐 | ࠁ | ב | |||||||
|
𐤂 | gīml | bazh da vannañ (?) | g [ɡ] | 𓌙 | ࠂ | ג | |||||||
|
𐤃 | dālet | dor (דלת) | d [d] | 𓇯 | ࠃ | ד | |||||||
|
𐤄 | hē | laouenidigezh/prenestr[2] | h [h] | 𓀠? | ࠄ | ה | |||||||
|
𐤅 | wāw | kroched (וו) | w [w] | 𓏲 | ࠅ | ו | |||||||
|
𐤆 | zayin | arm (זין) | z [z] | 𓏭 | ࠆ | ז | |||||||
|
𐤇 | ḥēt(?) | liorzh/neud[2] | ḥ [ħ] | 𓉗/𓈈? | ࠇ | ח | |||||||
|
𐤈 | ṭēt | rod (?)[3] | ṭ [tˤ] | ? | ࠈ | ט | |||||||
|
𐤉 | yōd | brec'h, dorn (יד) | y [j] | 𓂝 | ࠉ | י | |||||||
|
𐤊 | kāp | palv an dorn (כף) | k [k] | 𓂧 | ࠊ | כך | |||||||
|
𐤋 | lāmed | broud (למד)[4] | l [l] | 𓌅 | ࠋ | ל | |||||||
|
𐤌 | mēm | dour (מים) | m [m] | 𓈖 | ࠌ | מם | |||||||
|
𐤍 | nūn | pesk (נון)[5] | n [n] | 𓆓 | ࠍ | נן | |||||||
|
𐤎 | sāmek | peul, souten (סמך[6]) | s [s] | 𓊽 | ࠎ | ס | |||||||
|
𐤏 | ʿayin | lagad (עין) | ʿ [ʕ] | 𓁹 | ࠏ | ע | |||||||
|
𐤐 | pē | genoù (פה) | p [p] | 𓂋 | ࠐ | פף | |||||||
|
𐤑 | ṣādē | ?[7] | ṣ [sˤ] | ? | ࠑ | צץ | |||||||
|
𐤒 | qōp | ? | q [q] | ? | ࠒ | ק | |||||||
|
𐤓 | rēš | penn (ריש) | r [r] | 𓁶 | ࠓ | ר | |||||||
|
𐤔 | šīn | dant (שין) | š [ʃ] | 𓌓 | ࠔ | ש | |||||||
|
𐤕 | tāw | merk, sin (תו) | t [t] | 𓏴 | ࠕ | ת | |||||||
Pennadoù kar
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Daveoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ hervez Fischer, Steven R. (2001). A History of Writing. London : Reaction Books. 126 p.
- ↑ 2,0 ha2,1 Al lizherennoù he ha ḥēt a gendalc'h teir lizherenn kent-sinaitek, ḥasir "liorzh", hillul "laouenidigezh" ha ḫayt "neud". Stumm ḥēt a gendalc'h ḥasir "liorzh", met an anv a gendalc'h ḫayt "neud". Stumm he a gendalc'h hillul "laouenidigezh" met an anv a dalvez "prenestr".
- ↑ Lakaet eo bet ar glif da vezañ ur rod, met dont a ra marteze eus ar hieroglif nefer 𓄤 hag e anv kentañ a vije bet tab טוב "mat".
- ↑ Ar wrizienn l-m-d a dalvez dreist-holl "kelenn", diwar ur ster kozh "broudañ". H3925 in Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
- ↑ anv al lizherenn nūn eo ar ger evit "pesk", met ar glif a reprezañte moarvat un naer, ar pezh a gasje d'un anv kentidik נחש "naer".
- ↑ H5564 in Strong's Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
- ↑ an al lizherenn a c'hellje dont eus צד "chaseal".