Sophie von Fersen
Ur pennad Fersen zo ivez.
Sophie Piper, pe Eva Sophie von Fersen (1757-1816 Schloss Löfstad), a oa ur gontez svedat hag un dimezell a enor gant rouanez Sveden. Brudet eo dreist-holl dre ma oa mignonez vras d'ar rouanez Hedvig Elisabet Charlotta av Holstein-Gottorp, a skrivas un deizlevr dediet dezhi.
He buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Merc'h e oa d'ar c'hont Axel von Fersen an Henañ ha d'e bried, ar gontez Hedvig Catharina De la Gardie (1732–1800). C'hoar e oa da Axel von Fersen ar Yaouankañ, brudet dre e vignoniezh gant ar rouanez c'hall Marie-Antoinette Bro-C'hall, ha da Hedvig Eleonora von Fersen, kontez Klinckowström. Nizez e oa d'ar gontez skiantourez Eva Ekeblad. Keniterv e oa d'an div c'hoar-mañ: Augusta von Fersen, kontez Löwenhielm, serc'h da Dug Sudermania, an hini a vo roueet hag anvet Karl XIII, ha da Ulrika von Fersen, baronez von Höpken.
En 1774 e oa 17 vloaz pan eas gant he mamm hag un dornad tud all, dibabet mat, eus al lez, da zegemer ar briñsez danat Hedvig Elisabet Charlotta av Holstein-Gottorp a oa o tegouezhout e Sveden da zimeziñ d'an dug Karl, breur d'ar roue Gustav III. Mignonezed bras e teuas an div blac'h yaouank da vezañ.
Brudet eo evel unan eus koantenned lez ar roue Gustav III.
E 1774 e voe goulennet dorn Sophie gant an Dug Fredrik Adolf Sveden, breur yaouankañ ar roue. Kent-se, e 1770, e oa bet ar priñs o c'houlenn dorn Ulrika von Fersen, ha kaset, seven, da stoupa. He zad a lakaas berz war an eured, rak ne felle ket dezhañ stagañ e diegezh ouzh hini ar roue. Sophie hag he zad o devoa aon e vije mezhekaet gant ar roue hag e vamm ha ne oant tomm ouzh an eured-se.[1] Kaoz a voe eus un taol-arnod da skrapañ ar goantenn a vije bet aet da fall abalamour ma voe diskulietan afer gant ar briñsez Hedvig Elisabet Charlotta av Holstein-Gottorp. En 1777 e timezas Sophie d'ar c'hont Adolf Ludwig Piper (1750–1795), kambellan ar roue, eus un tiegezh a orin alaman. Marteze ne oa graet an eured nemet evit digalonekaat ar Priñs Fredrik Adolf Sveden. Hervez an istorour Crusenstolpe, paotr ar gwalldeodadoù, e tisplije Frederik Adolf da Sophie, ha ne gave ket anezhañ gwall fur a spered . Kement-se avat n'eo ket splann pa lenner skridoù he zad ha re ar briñsez Hedvig Elisabet Charlotta.
Pa oa bet Frederick Adolf o c'houlen dorn Sophie, e roas da c'houzout d'ar briñsez, ha honnezh a oa laouen ouzh he c'haout evel c'hoar-gaer dre ma oant mignonezed bras, met aliañ a reas Sophie da reiñ kemenn a se d'he zad. Pan eas Frederick Adolf d'ober e c'houlenn ouzh he zad e miz Genver 1774, e nac'has he zad rak kavout a rae dezhañ ne oa ket un dimeziñ mat, ha ma en em gave enoret e ranke nac'h emezañ dre lealded ouzh an tiegezh roueel.[2] Sophie a oa bet prometet a-benn neuze d'ar c'hont Piper, peogwir e oa un den pinvidik, hag e oa mignoniezh etre an daou diegezh.
Goude-se ec'h asantas Sophie e vije embannet he gouestloù gant ar c'hont Piper. Goude hec'h eured ez eas Fredrik Adolf kuit da veajiñ da Italia.
Adalek war-dro 1790 he devoe un hir a zarempred gant ar Baron Evert Wilhelm Taube af Odenkat, kenderv da Hedvig Taube. Er c'heid amzer-se e oa un darempred all etre he mignonez ar briñsez Hedvig Elizabeth Charlotte hag he breur yaouank Fabian von Fersen, ha lizheroù a veze etre an div vaouez ma veze anv eus "F." ha "T."[2]
E 1786 e teuas Sophie da vout hovmästarinna an dugez roueel Hedvig Elisabet Charlotta av Holstein-Gottorp, anavet e Sveden evel Hedvig Elisabet Charlotta. Mignonez vras e oant o-div, evel ma tiskouez deizlevr an dugez, skrivet e doare lizhiri etrezo, hag a zo deuet betek ennomp. An dugez a lavare n'he doa bet biskoazh gwir vignonez ebet nemet Sophie hag e 1816 e savas skridvuhez Sophie Piper.
Sophie a oa ivez mignonez d'he breur Axel, a vije bet serc'heg da Marie Antoinette, hervez ar vrud.
Intañveziñ a reas e 1795, ha mont a reas neuze da-heul he fried-kleiz Evert Willhelm Taube da Alamagn en 1798. Pa varvas-eñ e Karlsbad en 1799, e tistroas da Sveden, hag ober a reas war-dro tiegezh he breur Axel en 1801.
Karl August
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Goude diskar Gustav IV Adolf en 1809, e oa brudet Axel von Fersen hag e c'hoar Sophie da vezañ a-enep kostezenn ar roue Karl XIII. A-du e oant gant roueañ mab ar roue diskaret. Met ar priñs danat Karl August an hini a voe dibabet. Pa varvas ar priñs a-daol trumm e 1810 e savas brud eus un irienn a vije bet steuet pe kensteuet gante, lavaret e veze o devoa kontammet ar priñs.
Muntr Axel
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Axel a voe lazhet war ar straed d'an 20 a viz Mezheven 1810 gant an engroez dirollet p'edo oc'h ambroug arched Carl August. Abaoe e komzer eus muntr Fersen. Sophie a voe heskinet abalamour da se ivez, met dont a reas a-benn da dec'hel. En noz goude e tec'has diouzh kêr Stockholm, gwisket evel ur vatezh. Repu a gavas e Kastell Rydboholm.
Goulenn a reas ma vije graet un enklask gant al lezvarn diwar—benn ar perzh he dije kemeret e marv ar priñs. Chom a reas e Vaxholm betek miz Du, pa voe didamallet penn-da-benn. E-kerzh an enklask e voe goulennet Sophie da zimezién meur a wech hag unan a oa a-berzh Georg Carl von Döbeln: nac'h e ginnig a reas met kenskrivañ gantañ a reas goude.
Sophie a oa ur goant a vaouez, a-hervez, hogen aon a lakae en dud dre ma oa flemmus he zeod ha ma kare ar galloud.
He bloavezhioù diwezhañ a dremenas e Löfstad Slott nepell diouzh Norrköping.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Biography in the Nordisk familjebok for 1876 to 1904
- Svenskt biografiskt handlexikon
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Cecilia af Klercker (1908). Hedvig Elisabeth Charlottas dagbok I 1775-1782 (The diaries of Hedvig Elizabeth Charlotte II) (in Swedish). P.A. Norstedt & Söners förlag. 44 p. ISBN 412070.
- ↑ 2,0 ha2,1 Alma Söderhjelm (1945). Gustav III:s syskon (The siblings of Gustav III) Stockholm: Albert Bonniers Förlag. 23033 (Swedish)