Bijelo masno tkivo (BMT) ili bijela mast je jedan od dva tipa masnog tkiva kod sisara. Druga vrsta masnog tkiva je tamno masno tkivo.
U zdravih, negojaznih ljudi, bijelo masno tkivo čini čak 20% ukupne tjelesne težine kod muškaraca i 25% tjelesne kod žena. Njegove ćelije sadrže jednu veliku kapljicu masti, koja gura nukleus da se stisne uz tanki obod na periferiji. Imaju receptore za insulin, spolne hormone, norepinefrine i glukokortikoide.[1][2][3][4][5]
Bijelo masno tkivo se koristi za skladištenje energije. Po izlasku insulina iz pankreasa, njegovi receptori u bijelim masnim ćelijama izazvaju kaskadu defosforilacije koja dovodi do inaktivacije lipaze koja je osjetljiva na hormone. Ranije se mislilo da je po izlasku glukagona iz pankreasa, njegovi receptori uzrokuju kaskadu fosforilacije koja aktivira te lipaze, izazivajući razgradnju pohranjenih masnoća do masnih kiselina, koji ih iznose u krv i vežu za albumin i glicerol, koji u krv ulaze slobodno. Tu danas zapravo nema dokaza da glukagon ima bilo kakav uticaj na bijelo masno tkivo.[6] Za glukagon se sada misli da je isključivo u jetri kao okidač glikogenolize i glukoge neogeneze.[7] Okidači za ovaj proces u bijelom masnom tkivu su, kako se sada smatra, adrenokortikotropni hormon (ACTH), adrenalin i noradrenalin. Masne kiseline ulaze u mišiće i srčano tkivo kao izvor goriva, a glicerol ide u jetru za glukoneogenezu.
Bijelo masno tkivo djeluje i kao toplotni izolator, pomažući u održavanju tjelesne temperature.
Hormon leptin se prvenstveno proizvodi u adipocitima bijelog masnog tkiva, gdje se proizvodi još jedan hormon, asprosin.
Nalazi se po cijelom tijelu osim u vjeđama, penisu, mošnjama i čitavoj uški osim u resici.
U hrani je u obliku hilomikronskih triglicerida, sintetiziranih jetrenih triglicerid i uskladištenih u masnom tkivu u obliku VLDL, kao sintezom triglicerida od slobodnih masnih kiselina i glicerola iz glukoze u samim masnim ćelijama.
Tjelešca koja se stvaraju u crijevnim epitelnim ćelijama, apsorbirana u krvnu plazmu i limfu mezenterija
Građeni su od centralne strukture pretežno od triglicerida i nešto holesterolskih estera, koji su okruženi stabilizacijskim slojem od apolipoproteina, holesterola i fosfolipida
U površinskom sloju imaju relativno više lipida, jer su manji
Na površini također sadrže različite apolipoproteine i, za razliku od hilomikrona, imaju više holesterolskih estera nego triglicerida
Hilomikroni i VLDL
Hidroliziraju se pomoću lipoprotein-lipaze na unutrašnjoj površini zida krvnih kapilara masnog tkiva.
Lipoprotein-lipaza sintetizira se u masnimćelijama i prenosi do membrane kapilarnog endotela
Masne kiseline u adipocitima reagiraju sa glicerolfosfatom (međuprodukt metabolizma glukoze) kada se stvaraju trigliceridi koji se skladište u vidu trigliceridnih kapljica
Masne ćelije vode porijrklo od lipoblasta koji nastaju od mezenhima
Liče na fibroblaste, ali imaju sposobnost nakupljanja masti u citoplazmi
Kapljice masti su najprije međusobno odvojene, ali se ubrzo stapaju u jednu veću kap. *Lipoblasti ili nezrele masne ćelije sa više od jedne kapljice masti su adipociti
Depoi masti multilokulskom stanju počinju se nakupljati u 30. sedmici trudnoće
Nakon rođenja nove masne ćelije nastajuoko malih krvnih sudova, u kojima ima nediferenciranog mezenhima, a nakon rođenja ishrana i ostali utjecaji dovode do povećanja broja adipocita
^Drake R., Vogl A. W., Mitchell A.W. M. (2014). Gray's anatomy for students, 3rd Edition. Philadelphia, Pa: Elsevier. ISBN9780702051319.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
^Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
^Guyton, A.C. & Hall, J.E. (2006) Textbook of Medical Physiology (11th ed.) Philadelphia: Elsevier Saunder ISBN0-7216-0240-1
^Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
^Korene Z., Hadžiselimović R., Maslić E. (2001). Biologija 8. Sarajevo: Svjetlost. ISBN9958-10-396-6.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)