Bitka za Berlin
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Bitka za Berlin | |||
|---|---|---|---|
| Drugog svjetskog rata | |||
| Datum | 16. april 1945. - 2. maj 1945. | ||
| Lokacija | Berlin, Njemačka | ||
| Ishod | Pobjeda Sovjetskog saveza i kapitulacija Trećeg Reicha sedmicu kasnije | ||
| Sukobljene strane | |||
| |||
| Komandanti | |||
| |||
| Žrtve | |||
| |||
Bitka za Berlin bila je zadnja velika i odlučujuća bitka na evropskom ratištu Drugog svjetskog rata.
Pozadina
[uredi | uredi izvor]Na početku 1945., Istočni front je bio relativno stabilan od augusta 1944. poslije operacije Bagration. Nijemci su izgubili Budimpeštu, i većinu Mađarske, Rumunija i Bugarska su bile primorane da se predaju i objave rat Njemačkoj, a poljska ravnica je bila otvorena za sovjetsku Crvenu armiju.
Sovjetski komandanti su nakon svoje neaktivnosti tokom Varšavskog ustanka, zauzeli Varšavu u januaru 1945. Tokom tri dana, na širokom frontu koji je uključivao četiri armijska fronta, Crvena armija je započela ofanzivu preko rijeke Narev i iz pravca Varšave. Nakon četiri dana, Crvena armija je probila njemački front i počela da prelazi trideset do četrdeset kilometara dnevno, oslobodivši baltičke države, Gdańsk, Istočnu Prusku, Poznań, i došavši na položaje na 60 km istočno od Berlina duž rijeke Odre.
Kontranapad novoformirane Armijske grupe Visla, pod komandom Heinricha Himmlera, je propao do 24. februara, i Rusi su ušli u Pomeraniju i očistili desnu obalu Odre. Na jugu su tri njemačka pokušaja da pomognu opkoljenoj Budimpešti bila neuspešna, i grad je pao Sovjetima u ruke 13. februara. Nijemci su izvršili novi kontranapad, jer je Hitler zahtijevao nemoguće – da se linija fronta ponovo uspostavi na obali rijeke Dunav. Do 16. marta napad je propao, i Crvena armija je izvršila kontranapad istog dana. 30. marta, Sovjeti su ušli u Austriju, a Beč su osvojili 13. aprila.
Samo dvanaestina ili manje goriva potrebnog Vermahtu je bilo dostupno. Proizvodnja aviona i tenkova je opala, a kvalitet je bio mnogo slabiji nego 1944. Svima je bilo jasno da je njemački poraz pitanje sedmica, ali su borbe bile oštre kao u bilo kom periodu rata; nacionalni ponos, savezničko insistiranje na bezuslovnoj predaji i želja da se kupi vrijeme za povlačenje na zapad, motivisali su njemačke jedinice da pruže žestok otpor.
Adolf Hitler je odlučio ostati u gradu.
Zapadni saveznici su imali privremene planove da izvrše padobranski desant i zauzmu Berlin, ali su odustali od njih. Dwight Eisenhower nije vidio razloga da se trpe gubici u zauzimanju grada koji će biti u sovjetskoj uticajnoj sferi kad rat bude gotov. Plan nije bio realan u broju vojnika i količini zaliha neophodnih za operaciju.
Bitka
[uredi | uredi izvor]General Žukov je u ofanzivu krenuo s preko 200 divizija, naprema oko 150 njemačkih (uzmimo u obzir da su sovjetske divizije bilo brojčano veće).
Na svim pravcima ofanziva se odvijala uspješno, osim na Seelowskim Visovima, gdje su Nijemci sagradili nizove rovova i odbrambenih položaja, bunkera, i vrlo ih dobro osigurali i ukopali, stoga su Rusi ovdje bili dočekani ubitačnom vatrom Wehrmachta te granatama njihove izvrsno sakrivene artiljerije.
Nakon pobjede kod Seelowa, uslijedio je završni obračun u samom Berlinu.
Berlin je branilo oko 500.000 preživjelih njemačkih vojnika, vrlo dobro naoružanih i opremljenih. Nijemci su cijeli Berlin pretvorili u sistem utvrda, bunkera, a kretali su se i berlinskom kanalizacijom. Čak su tramvajske vagone koristili kao pokretne platforme koje su oboružavali zloglasnom 88-om i tako iznenađivali Ruse.
Unatoč svemu tome, Rusi su, nakon krvavih bitaka u gradu, uz velike gubitke s obje strane uspjeli pobijediti te su se Nijemci predali 2. maja 1945. i potpisali bezuvjetnu kapitulaciju.
