Bubrežni protok

Bubrežni krvotok (RBF) – u fiziologiji bubrega – je zapremina krvi koja se isporučuje u bubrege po jedinici vremena. Kod ljudi, bubrezi zajedno primaju oko 25% ispumpavanja, što iznosi 1,2 - 1,3 L /min kod odraslog muškarca težine 70 kg. Od toga, oko 94% odlazi u bubrežnu koru. Usko je povezan sa protokom bubrežne plazme (RPF), što je volumen plazme koji se isporučuje bubrezima u jedinici vremena.

Iako se pojmovi obično primjenjuju na arterijsku krv koja se isporučuje u bubrege, i RBF i RPF mogu se koristiti za kvantifikaciju količine venske krvi koja izlazi iz bubrega po jedinici vremena. U ovom kontekstu, pojmovi se obično daju sa indeksnim supskripcijama koje se odnose na protok arterijske ili venske krvi ili plazme, kao u RBF_a, RBF_v, RPF_a i RPF_v. Međutim, fiziološke razlike u ovim vrijednostima su zanemarive, tako da se arterijski i venski protok često smatraju jednakim.

Bubrežni protok plazme

Protok bubrežne plazme je zapremina plazme koja u jedinicu vremena dospije u bubrege. Protok bubrežne plazme određen je po Fickovom principu:

${\displaystyle RPF={\frac {U_{x}V}{P_{a}-P_{v}}}}$

Ovo je u osnovi jednadžbaa očuvanja mase koja uravnotežuje bubrežne ulaze (bubrežna arterija) i bubrežne izlaze (bubrežna vena i mokraćovod). Pojednostavljeno, rastvorena supstanca koja se ne metabolizira i ulazi u bubreg putem bubrežne arterije ima dva izlaza, bubrežnu venu i mokraćovod. Masa koja ulazi kroz arteriju po jedinici vremena mora biti jednaka masi koja izlazi kroz venu i mokraćovod, po jedinici vremena:

${\displaystyle RPF_{a}\times P_{a}=RPF_{v}\times P_{v}+U_{x}\times V}$

gdje

• P_a = koncenracija supstance u arteijskoj plazmi,
• P_v = njena koncentracija u venskoj plazmi,
• U_x = koncentracija u mokraći , i
• V = stopa protoka mokraće. Proizvod protoka i koncentracije daje masu po jedinici vremena.

Kao što je prethodno pomenuto, razlika između arterijskog i venskog protoka je zanemariva, tako da je zbir RPF_a jednak RPF_v, pa je

${\displaystyle RPF\times P_{a}=RPF\times P_{v}+U_{x}V}$

Preuređenje prethodne jednadžbe daje za RPF:

${\displaystyle RPF={\frac {U_{x}V}{P_{a}-P_{v}}}}$

Mjerenje

Vrijednosti P_v je teško dobiti kod pacijenata. U praksi se umjesto toga koristi klirens PAH za izračunavanje efektivnog protoka bubrežne plazme (eRPF). PAH (para - aminohippurat) se slobodno filtrira, ne resorbira se i izlučuje se unutar nefrona. Drugim riječima, ne prelazi sav PAH u primarni filtrat u Bowmanovoj čahuri, jer se preostali PAH u vasa recta ili peritubulskim kapilarama uzima i luči epitelnim ćelijama proksimalne izuvijane tubule u njen lumen . Na taj se način PAH, u malim dozama, gotovo potpuno čisti iz krvi tokom jednog prolaska kroz bubreg. (Shodno tome, koncentracija PAH u plazmi bubrežne venske krvi približno je nula.) Postavljanje P_v na nulu u jednačini za RPF daje:

${\displaystyle eRPF={\frac {U_{x}}{P_{a}}}V}$

što je jednadžba za bubrežni klirens. Za PAH, ovo je obično predstavljeno kao :

${\displaystyle eRPF={\frac {U_{PAH}}{P_{PAH}}}V}$

Budući da koncentracija PAH u venskoj plazmi nije tačno nula (zapravo je to obično 10% koncentracije PAH u arterijskoj plazmi), eRPF obično potcjenjuje RPF za približno 10%. Ova granica greške je općenito prihvatljiva s obzirom na lahkoću s kojom infuzija PAH omogućuje mjerenje eRPF.

Na kraju, bubrežni protok krvi (RBF) može se izračunati i prema RPF-a pacijenta i hematokrita, koristeći sljedeću jednadžbu:

${\displaystyle RBF={\frac {RPF}{1-Hct}}}$

Autoregulacija i zatajenje bubrega

Ako je bubreg pravilno perfuziran (namočen) pri umjerenim pritiscima (90–220 mm Hg izvedeno na eksperimentalnoj životinji; u ovom slučaju, na psu), tada postoji proporcionalni porast od:

• Bubrežni vaskularni otpor: mijenja se zajedno s porastom pritiska. Pri niskim perfuzijskim pritiscima, angiotenzin II može djelovati stezanjem eferentnih arteriola, čime se uspostavlja GFR i ima ulogu u autoregulaciji bubrežnog protoka.^[1] Osobe sa lošim protokom krvi u bubrezima, uzrokovanim lijekovima koji inhibiraju enzim koji pretvara angiotenzin, mogu doživjeti zatajenje bubrega.^[2]

Reference

1. Ganong (2012-01-01). Ganong's Review of Medical Physiology (24 izd.). TATA McGRAW HILL. str. 678. ISBN 978-1-25-902753-6.
2. Ganong (2012-01-01). Ganong's Review of Medical Physiology (24 izd.). TATA McGRAW HILL. str. 678. ISBN 978-1-25-902753-6.

Dopunska literatura

• Boron, Walter F., Boulpaep, Emile L. (2005). Medical Physiology: A Cellular and Molecular Approach. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 1-4160-2328-3.
• Eaton, Douglas C., Pooler, John P. (2004). Vander's Renal Physiology (8th izd.). Lange Medical Books/McGraw-Hill. ISBN 0-07-135728-9.

Vanjski linkovi

• Renal Clearance Techniques Arhivirano 24. 12. 2013. na Wayback Machine