Cijanoza

Cijanoza
Cijanoza šake pacijenta sa niskom saturacijom kisika
Klasifikacija i vanjski resursi
ICD-10R23.0
ICD-9782.5
DiseasesDB17332
eMedicinemed/3002
MeSH[http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2010/MB_cgi?field=uid&term=D003490

Cijanoza je plavkasto ili ljubičasto obojenje kože ili sluznica, zbog tkiva u blizini površine kože koja imaju malu zasićenost kisikom.[1] Na osnovu Lundsgaardovog i Van Slykeovog rada,[2] klasično je opisano da se javlja ako je prisutno 5,0  g/dl dezoksihemoglobina ili više.[3] Ovo se temeljilo na procjeni zasićenja kapilara na osnovu srednje vrijednosti mjerenja plinova u arterijskoj i perifernoj venskoj krvi.[4] Budući da se procjena hipoksije obično zasniva ili na mjerenju plinova u arterijskoj krvi ili na pulsnoj oksimetriji, ovo je vjerovatno precijenjeno, s dokazima da se nivoi 2,0 g/dL dezoksihemoglobina može pouzdano izazvati cijanozu.[5] Međutim, budući da prisustvo cijanoze ovisi o postojanju apsolutne količine dezoksihemoglobina, plavičasta boja je lakše uočljiva kod osoba s visokim nivoom hemoglobina nego kod onih s anemijom. Također, što je boja plavija, to ju je teže otkriti na duboko pigmentiranoj koži. Kada se znakovi cijanoze pojave prvi put, na primjer na usnama ili prstima, intervenciju treba poduzeti u roku od 3-5 minuta zbog teške hipoksije ili ozbiljnog poremećaja cirkulacije, koji je mogao izazvati cijanozu.

Naziv „cijanoza“ doslovno znači „plava bolest“ ili „plavo stanje“. Izveden je iz boje cijan, koja dolazi od cyanós (κυανός) , grčke riječi za plavo .[6]

Definicija

[uredi | uredi izvor]
Beba sa srčanim bolestima. Napomena: ljubičasti nokti.
Akutna arterijska tromboza desne noge

Cijanoza se definira kao plavkasto obojenje, posebno kože i sluznica, zbog prekomjerne koncentracije dezoksihemoglobina u krvi uzrokovane dezoksigenacijom.

Cijanoza se dijeli na dva glavna tipa: centralnu (oko jezgra, usana i jezika) i perifernu (samo ekstremiteti ili prsti).

Oblici i uzroci

[uredi | uredi izvor]

Centralna cijanoza

[uredi | uredi izvor]

Centralna cijanoza često je posljedica problema s cirkulacijom ili ventilacijom, koji dovode do slabe oksigenacije krvi u plućima. Razvija se kada zasićenost arterijskog kisika padne ispod 85% ili 75%.

Akutna cijanoza može biti posljedica gušenja ili davljenja i jedan je od definitivnih znakova da je disanje blokirano.

Centralna cijanoza može biti posljedica sljedećih uzroka:

  1. Centralni nervni sistem (narušavanje normalne ventilacije):
  2. * Intrakranijsko krvarenje
  3. * Predoziranje drogom (npr. heroin)
  4. * Tonusno-klonusni napad (npr. napad velike malformacije)
  5. Respiratorni sistem:
  6. * Bronhiolitis
  7. * Bronhospazam (npr. astma)
  8. * Plućna hipertenzija
  9. * Hipoventilacija
  10. * Hronična opstruktivna plućna bolest ili HOBP (emfizem)
  11. Kardiovaskularne bolesti:
  12. * Kongenitalna bolest srca (npr. FallotovaTetralogija, Desno-nalijevo šantovi u srcu ili velikim sudovima)
  13. * Valvulska bolest srca
  14. * Infarkt miokarda
  15. Krv:
  16. * Methemoglobinemia
  17. * Policitemija
  18. Ostalo:
  19. * Velika nadmorska visina, cijanoza se može razviti u usponima na nadmorsku visinu > 2400 m.
  20. * Hipotermija
  21. * Opstruktivna apneja za vrijeme spavanja

Periferna cijanoza

[uredi | uredi izvor]

Periferna cijanoza očituje se kao plava nijansa na prstima ili ekstremitetima zbog neadekvatne ili ometane cirkulacije.[7] Krv koja dolazi do ekstremiteta nije bogata kisikom i kada se gleda kroz kožu, kombinacija faktora može dovesti do pojave plave boje. Svi faktori koji doprinose centralnoj cijanozi mogu takođe uzrokovati pojavu perifernih simptoma, ali periferna cijanoza može se primijetiti u odsustvu zatajenja srca ili pluća. Mali krvni sudovi mogu biti ograničeni i mogu se liječiti povećavanjem normalnog nivoa oksigenacije krvi.

Periferna cijanoza može biti posljedica sljedećih uzroka:

Diferencijalna cijanoza

[uredi | uredi izvor]

Diferencijalna cijanoza ispoljava se kao plavkasto obojenje donjeg, ali ne i gornjeg ekstremiteta i glave. To se vidi kod pacijenata sa patent ductus arteriosus. Pacijenti s velikim duktusom razvijaju progresivnu plućno-vaskularnu bolest i javlja se desnokomorsko preopterećenje pritiskom. Čim plućni pritisak premaši pritisak aorte, javlja se preokret šanta (šant zdesna nalijevo). Gornji ekstremitet ostaje ružičast jer brahiocefalni trup, lijevi zajednički karotidni trup i lijevi subklavijski trup idu proksimalno od PDA.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Adeyinka, Adebayo; Kondamudi, Noah P. (24. 3. 2019). "Cyanosis". NCBI Bookshelf. PMID 29489181. Pristupljeno 12. 5. 2019.
  2. ^ Lundsgaard C, Van Slyke DD. Cyanosis. Medicine. 2(1):1-76.
  3. ^ Mini Oxford Handbook of Clinical Medicine (7th izd.). str. 56.
  4. ^ Cyanosis. Lundsgaard C, Van SD, Abbott ME. Cyanosis. Can Med Assoc J 1923 Aug;13(8):601-4.
  5. ^ Goss GA, Hayes JA, Burdon JG. Deoxyhaemoglobin concentrations in the detection of central cyanosis. Thorax 1988 Mar;43(3):212–13.
  6. ^ Mosby's Medical, Nursing & Allied Health Dictionary. Mosby-Year Book (4th izd.). 1994. str. 425.
  7. ^ Pahal P, Goyal A (juli 2020). "Central and Peripheral Cyanosis". StatPearls. PMID 32644593. journal zahtijeva |journal= (pomoć)

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]

Šablon:Simptomi i znaci kože i potkožnog tkiva Šablon:Simptomi i znaci respiratornog sistema