Dvanaest imama

Dvanaest imama (arapski: ٱلْأَئِمَّة ٱلْٱثْنَا عَشَر) su duhovni i politički nasljednici islamskog poslanika Muhammeda u dvanaestoimamskoj grani šiitskog islama.[1]

Prema teologiji dvanaestoimamaca, dvanaest imama su uzorne ljudske individue koje ne samo da pravdom vladaju zajednicom, već su i u stanju da drže i tumače šerijat i esoterično značenje Kur'ana. Riječi i djela Muhammeda i imama su vodič i model za zajednicu koji treba slijediti; kao rezultat, oni moraju biti oslobođeni grešaka i grijeha (nepogrešivost) i moraju biti izabrani božanskom odredbom preko Muhammeda.[2][3]

Imamet

[uredi | uredi izvor]

U dvanaestoimamskom šiizmu se vjeruje da su Muhammed i njegova porodica (ehli-bejt) nepogrešivi, posjedujući nadnaravnu mudrost (hikmet). Njihovo tlačenje i patnja služili su većim ciljevima i bili su sredstvo božanske milosti njihovim sljedbenicima.[2][4] Imami se također rukovode sačuvanim tekstovima u njihovom posjedu, kao što su Kitabul-džefr, El-Džemija i neiskrivljene prošle knjige Tora i Indžil. Imamet, ili vjerovanje u božanskog vodiča, temeljno je vjerovanje u doktrini dvanaestorice šiita i zasnovano je na konceptu da Bog ne bi ostavio čovječanstvo bez pristupa božanskom vodstvu.

Prema dvanaestoimamcima, u svakom trenutku postoji imam tog vremena koji je božanski postavljen autoritet za sva pitanja vjere i zakona u muslimanskoj zajednici. Alija, rođak i zet Muhammeda, bio je prvi od dvanaest imama i, po mišljenju dvanaestoimamaca, zakoniti nasljednik Muhammeda, a slijedili su Muhammedovi muški potomci preko njegove kćeri Fatime. Svaki imam je bio sin prethodnog imama, sa izuzetkom Husejna, koji je bio brat Hasana. Dvanaesti i posljednji imam je Muhammed el-Mehdi, za kojeg dvanaestoimamci vjeruju da je trenutno živ i skriven u Velikoj okultaciji dok se ne vrati da donese pravdu svijetu. Svi imami su se susreli s neprirodnom smrću, sa izuzetkom posljednjeg imama koji živi u okultaciji.

Neki od imama također imaju vodeću ulogu u nekim sufijskim redovima i smatraju se duhovnim glavama islama, jer većina duhovnog lanca sufijskih redova vodi natrag do Muhammeda preko jednog od dvanaest imama.

Broj i kaligrafija Ime Titula Živio
Mjesto rođenja 		Godine pri preuzimanju imameta Godine pri smrti Trajanje imameta Značaj Razlog & mjesto smrti
Mjesto ukopa
1 Alija ibn Ebu-Talib

ٱلْإِمَام عَلِيّ ٱبْن أَبِي طَالِب

  • Emirul-Mu'minin (أَمِير ٱلْمُؤْمِنِين) (Vođa pravovjernih)[5]
 599–661[5]
Mekka, Hidžaz 		33 61 28 Rođak i zet Muhammedov. Prema vjerovanju šiita, on je bio jedina osoba koja je rođena u Ka'bi, najsvetijem mjestu u islamu, i prvi muškarac koji je otvoreno prihvatio islam. Šiitski islam ga smatra zakonitim nasljednikom Muhammeda. Suniti ga takođe priznaju kao četvrtog halifu. On ima visok položaj u gotovo svim sufijskim muslimanskim redovima; članovi ovih redova preko njega vode svoju lozu do Muhammeda. Ubio ga je Abdurrahman ibn Mudžem, haridžija, u Kufi, koji je Aliju udario u glavu otrovnim mačem dok je bio na sedždi u noći kadr u mjesecu Ramazanu.
Ukopan u Nedžefu, u Iraku
2 Hasan ibn Ali

ٱلْإِمَام ٱلْحَسَن ٱبْن عَلِيّ

  • el-Mudžteba (ٱلْمُجْتَبَىٰ) (Izabrani)
 625–670[6]
Medina, Hidžaz[6] 		39 47 8 Bio je najstariji preživjeli Muhammedov unuk preko Muhammedove kćeri, Fatime az-Zahre. Hasan je naslijedio svog oca kao halifa u Kufi, a na osnovu mirovnog sporazuma sa Mu'avijom, odrekao se kontrole nad Irakom nakon sedam mjeseci halifata. Po naredbi Mu'avije, otrovan od strane svoje žene u Medini
Ukopan u Medini, Saudijska Arabija
3 Husejn ibn Ali

ٱلْإِمَام ٱلْحُسَيْن ٱبْن عَلِيّ

  • Sejjidu-š-Šuheda (سَيِّد ٱلشُّهَدَاء)
 626–680[7]
Medina, Hidžaz[7] 		46 57 11 Bio je Muhammedov unuk i brat Hasana ibn Alija. Husejn se protivio legitimnosti Jezida ibn Mu'avije. Kao rezultat toga, on, njegova porodica i njegovi sljedbenici su kasnije ubijeni u bici na Kerbeli od strane Jezidovih snaga. Nakon ovog incidenta, komemoracija Husejna ibn Alija postala je centralna za šiitski identitet Ubijen i obezglavljen na bici na Kerbeli
Ukopan u Kerbeli, u Irak.
4 Ali ibn Husejn

ٱلْإِمَام عَلِيّ ٱبْن ٱلْحُسَيْن ٱلسَّجَّاد

  • es-Sedždžad (ٱلسَّجَّاد) (Uvijek čini sedždu)
  • Zejnul-Abidin (زَيْن ٱلْعَابِدِين) (Ornament vjernika)[8]
 658/9[8] – 712[9]
Medina, Hidžaz[8] 		23 57 34 Preživio je bitku na Kerbeli jer mu je rečeno da ne učestvuje zbog iscrpljujuće bolesti. Otrovan po naredbi halife El-Velida I u Medini
Ukopan u Medini, Saudijska Arabija
5 Muhammed ibn Ali

ٱلْإِمَام مُحَمَّد ٱبْن عَلِيّ ٱلْبَاقِر

  • Bakir el-'Ulum (بَاقِر ٱلْعُلُوم) (Otvarač znanja)[10]
 677–732[10]
Medina, Hidžaz[10] 		38 57 19 Sunitski i šiitski izvori ga opisuju kao jednog od prvih i najcijenjenijih pravnih učenjaka, koji je podučavao mnoge studente tokom svog mandata. Otrovao ga Ibrahim ibn Velid ibn Abdullah u Medini po naredbi halife Hišama ibn Abdul-Malika.
6 Džafer ibn Muhammed

ٱلْإِمَام جَعْفَر ٱبْن مُحَمَّد ٱلصَّادِق

  • es-Sadik[11] (ٱلصَّادِق) (Iskreni)
 702–765[11]
Medina, Hidžaz[11] 		31 65 34 Uspostavio džaferijsku pravnu školu i razvio teologiju dvanaestoimamaca. Poučavao je mnoge učenjake u različitim oblastima, uključujući imame Ebu-Hanifu i Malika ibn Enesa u fikhu, Vasila ibn Ata i Hišama ibn Hakema u islamskoj teologiji, te Džabira ibn Hajjana u nauci i alhemiji. Otrovan u Medini po naredbi halife El-Mensura
Ukopan u Medini, Saudijska Arabija.
7 Musa ibn Džafer

ٱلْإِمَام مُوسَىٰ ٱبْن جَعْفَر ٱلْكَاظِم

  • el-Kazim[12] (ٱلْكَاظِم)
 744–799[12]
El-Ebva, Hidžaz[12] 		20 55 35 Vođa šiitske zajednice tokom raskola ismailija, i drugih ogranaka kao što su vakifiti, nakon smrti bivšeg imama, Džafera es-Sadika. Uspostavio je mrežu agenata koji su prikupljali porez u šiitskoj zajednici Bliskog istoka i Velikog Horasana. Zatvoren i otrovan u Bagdadu u Iraku po naređenju halife Haruna er-Rašida
Ukopan u Bagdadu, u Iraku.
8 Ali ibn Musa

ٱلْإِمَام عَلِيّ ٱبْن مُوسَىٰ ٱلرِّضَا

  • er-Rida[13] (ٱلرِّضَا)
 765–817[13]
Medina, Hidžaz[13] 		35 55 20 Halifa El-Ma'mun ga je postavio za prestolonasljednika, poznat je po svojim debatama s muslimanskim i nemuslimanskim vjerskim učenjacima[13] Otrovan u Mašhadu po naredbi halief El-Ma'muna
Ukopan u Mašhadu, Iran
9 Muhammed ibn Ali

ٱلْإِمَام مُحَمَّد ٱبْن عَلِيّ ٱلْجَوَّاد

  • el-Dževad[14] (ٱلْجَوَّاد) (Darežljivi)
  • Et-Tekijj[14] (ٱلتَّقِيّ) (Bogobojazni)
 810–835[14]
Medina, Hidžaz[14] 		8 25 17 Poznat po svojoj velikodušnosti i pobožnosti pred progonom od strane Abasidskog halifata Otrovan od svoje žene, kćerke El-Ma'muna, u Bagdadu, u Iraku, po naredbi halife El-Mu'tesima.
Ukopan u Bagdadu, u Iraku.
10 Ali ibn Muhammed

ٱلْإِمَام عَلِيّ ٱبْن مُحَمَّد ٱلْهَادِي

  • el-Hadi[15] (ٱلْهَادِي) (Vodič)
 827–868[15]
Surejja, selo u blizini Medine, Hidžaz[15] 		8 42 34 Ojačao mreža predstavnika u šiitskoj zajednici. Slao im je uputstva, a zauzvrat je primao novčane priloge vjernika od poreza i vjerskih zavjeta.[15] Otrovan u Iraku po naredbi halife El-Mu'taza
Ukopan u Iraku
11 Hasan ibn Ali

ٱلْإِمَام ٱلْحَسَن ٱبْن عَلِيّ ٱلْعَسْكَرِيّ

  • el-Askeri[16] (ٱلْعَسْكَرِيّ)
 846–874[16]
Medina, Hidžaz[16] 		22 28 6 Veći dio svog života, abasidski halifa, El-Mu'temid, postavljao mu je ograničenja nakon smrti njegovog oca. Represija nad šiitskom populacijom bila je posebno velika u to vrijeme zbog njihove velike veličine i rastuće moći. Otrovan po naredbni halife El-Mu'temida u Iraku.
Ukopran u Iraku
12 Muhammed ibn Hasan el-Mehdi

ٱلْإِمَام حُجَّة ٱللَّٰه ٱبْن ٱلْحَسَن ٱلْمَهْدِيّ

  • el-Mehdi[17] (ٱلْمَهْدِيّ) (Vođeni)
  • el-Ka'im (ٱلْقَائِم)
  • el-Gajb[18] (ٱلْغَائِب) (Skriveni)
  • Vali el-Asr (ولي العصر)
 869–present[19]
Irak[19] 		5 nepoznato još traje Prema doktrini dvanaestoimamaca šiita, on je trenutni imam i obećani mehdi, vratit će se sa poslanik Isom (Isusom). On će ponovo uspostaviti ispravnu vladavinu islama i uspostaviti pravdu i mir na cijeloj zemlji. Prema šiitima, on živi u okultaciji od 874, i živjet će tako koliko god Bog hoće.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Olsson, Ozdalga i Raudvere 2005
  2. ^ a b Tabataba'i 1977
  3. ^ Momen 1985
  4. ^ Corbin 2014
  5. ^ a b Nasr, Seyyed Hossein. "Ali". Encyclopædia Britannica Online. Arhivirano s originala, 18. 10. 2007. Pristupljeno 12. 10. 2007.
  6. ^ a b Madelung, Wilferd. "ḤASAN B. ʿALI B. ABI ṬĀLEB". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 1. 1. 2014. Pristupljeno 6. 7. 2012.
  7. ^ a b Madelung, Wilferd. "ḤOSAYN B. ʿALI". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 29. 4. 2011. Pristupljeno 23. 3. 2008.
  8. ^ a b c Madelung, Wilferd. "ʿALĪ B. ḤOSAYN B. ʿALĪ B. ABĪ ṬĀLEB, ZAYN-AL-ʿĀBEDĪN". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 5. 8. 2017. Pristupljeno 8. 11. 2007.
  9. ^ Tabatabae (1979), p.202
  10. ^ a b c Madelung, Wilferd. "BĀQER, ABŪ JAʿFAR MOḤAMMAD". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 29. 4. 2011. Pristupljeno 8. 11. 2007.
  11. ^ a b c Tabatabae (1979), p.203–204
  12. ^ a b c Tabatabae (1979), p.205
  13. ^ a b c d Tabatabae (1979), pp.205–207
  14. ^ a b c d Tabatabae (1979), p. 207
  15. ^ a b c d Madelung, Wilferd. "ʿALĪ AL-HĀDĪ". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 17. 11. 2015. Pristupljeno 8. 11. 2007.
  16. ^ a b c Halm, H. "ʿASKARĪ". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 29. 4. 2011. Pristupljeno 8. 11. 2007.
  17. ^ "THE CONCEPT OF MAHDI IN TWELVER SHIʿISM". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 29. 4. 2011. Pristupljeno 7. 7. 2014.
  18. ^ "ḠAYBA". Encyclopaedia Iranica. Arhivirano s originala, 9. 8. 2014. Pristupljeno 7. 7. 2014.
  19. ^ a b Tabatabae (1979), pp.210–211