Inicijali

Slovo P kao inicijal (Opisujući Petra) u iluminiranoj Bibliji na latinskom, oko 1407.

Inicijali (latinski: initialis – početni) predstavlja početno slovo u riječi. U grafičkom umijeću, istaknuto veličinom slovo koje svojim oblikom ukazuje na početak poglavlja rukopisa, redovno ornamentalnog karaktera ili čak oblikovano kao okvir nekom prikazu. Sadržajno je neodvojiv od teksta, inicijal po toj funkcionalnoj namjeni postaje dekorativno sredstvo te zajedno sa minijaturom i bordurom čini iluminaciju knjige.

Inicijal je obično oslikan temperom na papiru ili pergamentu, sa raskošnim bojama i bogatom ornamentalnom dekoracijom (pored geometrijskih motiva, ukrašavaju se biljnim i životinjskim stilizovanim prikazima). Rukopisi sa posebno ukrašenim incijalima bili su izuzetno traženi, ali i skupi. Takav je bio i Hvalov zbornik, koji je dekorisan i ukrašenim inicijalima.

Historijski pregled

Najstariji oslikani rukopisi pojavljuju se početkom 8. vijeka, najstariji primjer je iz oslikanog rukopisa Petrogradske Bede (8. vijek). U kasnoj antici inicijal se počinje isticati veličinom i oblikom, ali pravi razvoj ilumininacije inicijala započeo je s razvojem preromaničkih samostana u Irskoj, Engleskoj i u franačkoj za vrijeme Karla Velikog, te u otonskoj umjetnosti. Srednjovjekovni prepisivači knjiga su inicijale posebno isticali i ukrašavali tako da su stvarali mala umjetnička djela. Čest je u gotici, a u renesansi, od 16. vijeka, u upotrebi su štampani inicijali. Danas je inicijal najčešće nešto veće slovo u tekstu.

Galerija

• 
  Najstariji sačuvani inicijal, Petrogradska Beda, 8. vijek
• 
  Hvalov zbornik iz 1404.
• 
  Inicijal iz Knjige Kellsa, početak 9. vijeka
• 
  Inicijal iz Mainz Psalter, štampao Johannes Gutenberg, 1457. godine

Također pogledajte

• Tipografija