Jagelonci
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Jagelonci | |
|---|---|
 | |
| Države | Poljska, Litvanija, Ugarska, Hrvatska, Češka |
| Roditeljska dinastija | Gediminidi |
| Osnivač | Vladislav II, kralj Poljske |
| Posljednji vladar | Ana, kraljica Poljske |
| Posljednji muški član | Sigismund II Avgust, kralj Poljske |
| Osnovana | 1377. |
Jagelonci (poznati i kao Jagelovići) su poljsko-litvanska dinastija koja je vladala Litvanijom, Poljskom, Ugarskom, Hrvatskom i Češkom.
Osnivanje
[uredi | uredi izvor]Dinastiju je osnovao litvanski knez Jagelo (1377-1434) sklopivši brak sa poljskom kraljicom Jadvigom 1386. Brakom je došlo do ujedinjenja Poljske sa Litvanskom kneževinom. Stvorena je poljsko-litvanska unija koja je trajala od 1386. do 1572. Jagelo je vladao Poljskom i Litvanijom pod imenom Vladislav II (1386-1434). On je predvodio Poljake, Litvance i Ruse u borbi protiv njemačkih ritera kod Grinvalda, odnosno Tanenberga 1410.
Širenje
[uredi | uredi izvor]Poljski kralj Vladislav III, sin Jagelov, postao je 1440. ugarski kralj. Poginuo je u bitki kod Varne 1444. Unuk Jagelov, Vladislav, bio je češki kralj od 1471. godine, te ugarski kralj od 1490. godine do svoje smrti. Njega je na ugarskom tronu naslijedio njegov sin, Ludovik II. On je poginuo na Mohačkom polju 1526. u sukobu sa Osmanlijama. Time je prestala vlast Jagelonaca u Ugarskoj, a na prijestolje su došli Habsburgovci, odnosno Ferdinand I, car Svetog Rimskog Carstva i muž Ana Jagelonke.
Izumiranje
[uredi | uredi izvor]Jagelonci su izumrli smrću poljske kraljice Ane 1596. godine. Dinastija je bila osuđena na izumiranje već 1572. godine, kada je umro njen posljednji muški član, Sigismund II Avgust, kralj Poljske.
Dinastija Jagelonaca je postojala dva stoljeća, a obuhvatala je svega četiri generacije, što je bilo neobično za jednu porodicu toga vremena. Naime, Jagelonci su bili specifični po tome što su živjeli relativno dugo, a vjenčavali se vrlo kasno. Jagelo, osnivač dinastije dobio je svoje prvo dijete u 48. godini, a njegovo prvo dijete koje je preživjelo djetinjstvo rodilo se tek u njegovoj 57. godini. Jagelov sin, Kazimir IV, kralj Poljske, je bio iznimka; svoje prvo dijete, koje je bilo i njegovo najstarije dijete koje je preživjelo djetinjstvo, dobio je već u 29. godini. Naredni članovi su se, ipak, ženili u starijoj dobi i djecu dobijali tek u drugoj polovini svojih četrdesetih godina. Vjeruje se da je upravo ovakav život pridonio brzom izumiranju dinastije.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]
| Prethodnik: Anjou |
Kraljevska dinastija Poljske 1399-1572 |
Nasljednik: izborna monarhija
|
| Prethodnik: Hunyadi |
Kraljevska dinastija Ugarske 1490-1526 |
Nasljednik: Habsburg |
