Jezero Vostok
Jezero Vostok (rus. Восток - istok) je najveće od dosad identifikovanih 150 jezera ispod ledene kape Antarktika.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Nalazi se na dubini od 3700 do 4100 metara ispod površine leda, ispod ruske polarne istraživačke stanice Vostok. Jezero Vostok je slatkovodno. Temperatura vode u njemu je -3 °C.
Jezero zauzima ukupnu površinu od 15.690 km2, te zapreminu od 5.400 km3. Najveća dubina mu iznosi 670 m; široko je nekih 40–50 km, a na najdužem dijelu se proteže 250 km.
Jezero Vostok se nalazi na glečeru koji klizi malom brzinom i nanosi sediment u njega. Dno jezera nije ravno. Razlika u nivou između njegovih krajeva je 400 metara.
Istraživanje
[uredi | uredi izvor]Ruski i britanski naučnici otkrili su ovo jezero 1994. godine. Njegovo postojanje je dokazano 1996. godine kombinovanim metodama radarskih mjerenja iz aviona, radarskih snimaka iz svemira i analizom seizmičkih talasa. Zbog svog položaja duboko u ledu ovo jezero se smatra najčistijim nedirnutim jezerom. Voda u njemu je stara nekoliko miliona godina. I pored prosječne temperature vode od -3 °C voda u njemu nije zaleđena, jer je pod pritiskom od 30-40 megapaskala ispod leda [1].
Istraživačka stanica Vostok izgrađena je 1957. godine. Namjena joj je da proučava historiju klime. Godine 1983. tu je izmjerena temparatura od -89.2 °C, što je najniža ikada izmjerena temperatura na Zemlji. Ruski, francuski i američki naučnici su 1990. godine ovdje počeli bušenje uzoraka leda. Poslije se pokazalo da je rupa koju su načinili upravo iznad jezera Vostok. Bušenje je nastavljeno do 1999. godine, kada se stalo na oko 150 metara iznad jezera. Ta odluka je donešena da se ne bi kontaminiralo jezero (pri bušenju je korišteno gorivo i freon). Analiza jezgra bušotine je pokazala da posljednjih 60 metara bušenja ne čini polarni led, već zaleđena morska voda. Starost leda se procjenjuje na 420.000 godina, a jezero je pod ledom već 500.000 do 1.000.000 godina.
5. februara 2012., tim ruskih naučnika je potvrdio da je dovršio bušenje do sada najduže ledene kore, u dužini od 3.768 metara (12.400 stopa) i da su probili oklop od ledene kore sve do površine jezera. Očekuje se da će uzorci svježe zaleđene vode i leda biti prikupljeni do kraja 2012., kada počinje novo Antarktičko proljeće. Ruski tim također planira da pošalje robota u jezero da prikupi uzorke vode i sedimenata sa dna. Moguće je da će biti otkriveni neobični oblici života i tečnoj vodi jezera, ekosistem zapečaćen ispod leda prije nekoliko miliona godina, u uslovima koji podsjećaju na uslove koji, hipotetički, vladaju na Jupiterovom satelitu Evropa.[13][14][15]
Sastav
[uredi | uredi izvor]Koncentracija kiseonika u jezeru je oko 50 puta veća nego u uobičajenoj slatkoj jezerskoj vodi, što zbog visokog pritiska, što zbog prisustva pukotina kojim je kiseonik prodro u led. Fosili mikroba stari 200.000 godina ukazuju da u jezeru postoje (ili su postojali) uslovi za život. Godine 2005. istraživači su otkrili da se voda u jezeru pomjera za 1-2 centimetra za vrijeme plime i oseke, što je uzrokovano položajem Sunca i Mjeseca. Ova mala pomjeranja vode obezbjeđuju minimalnu cirkulaciju vode koja je neophodan uslov za opstanak mikroorganizama.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Tajne jezera Vostok - istraživanje na minus 50 stepeni
- Termofilne bakterije u jezeru Vostok
- Izgubljeni svijet jezera Vostok (BBC 2000)
Reference i linkovi
[uredi | uredi izvor]- ^ "lsbu.ac.uk". Arhivirano s originala, 27. 3. 2012. Pristupljeno 2. 9. 2009.
