Kazimir IV, kralj Poljske
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Kazimir IV | |
|---|---|
 | |
| Kralj Poljske | |
| Vladavina | 25. juni 1447 - 7. juni 1492 |
| Prethodnik | Vladislav III |
| Nasljednik | Ivan I Albert |
| Veliki vojvoda Litvanije | |
| Vladavina | 29. juni 1440. - 7. juni 1492. |
| Prethodnik | Sigismund Kestutian |
| Nasljednik | Aleksandar, kralj Poljske |
| Krunidba | 29. juni 1440. |
| Supružnik | Elizabeta Austrijska |
| Djeca | Vladislav II, kralj Ugarske Jadviga Jagelonka sveti Kazimir Ivan I Albert, kralj Poljske Aleksandar, kralj Poljske Sofija Jagelonka Žigmund I, kralj Poljske Barbara Jagelonka |
| Dinastija | Jagelonci |
| Otac | Vladislav II, kralj Poljske |
| Majka | Sofija Halšanska |
| Rođenje | 30. novembar 1427. |
| Smrt | 7. juni 1492. |
Kazimir IV (poljski: Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk; litvanski: Kazimieras Jogailaitis; 30. novembar 1427. - 7. juni 1492.) je bio veliki knez Litvanije od 1440. godine i kralj Poljske od 1447. do svoje smrti 1492. godine. Za vrijeme njegove vladavine, Poljska je pobijedila Teutonski red u Trinaestogodišnjem ratu i vratila Pomeraniju, a Jagelon dinastija je postala jedna od vodećih kraljevskih porodica u Evropi. Bio je jak protivnik plemstva, i ojačao je Parlament i Senat.
Veliki trijumf njegove vladavine je bilo efikasno i konačno uništenje Teutonskog reda, što je dovelo Prusku pod poljsku vlast. Do 15. stoljeća, Poljska se teritorijalno približila zapadnoj Evropi i postala značajan politički faktor u međunarodnim odnosima. Došlo je do potražnje sirovina i repromaterijala koji su stimulisali trgovinu i donijeli rast prihoda, zanatstva i rudarstva.
Vladavina u Litvaniji
[uredi | uredi izvor]Godine 1440, po smrti litvanskog velikog kneza Žigmunda I Kazimir je, na poziv litvanskih plemića, otišao u Litvaniju i preuzeo vlast nad tom velikom kneževinom. U to vrijeme, Kazimirov brat Vladislav je vladao Poljskim kraljevstvom. Pošto je Kazimir bio maloljetan, istinsku vlast su držali plemići.
Kao litvanski veliki knez, Kazimir je litvanskom plemstvu osigurao jednakost s poljskim plemstvom, te je obećao da će čuvati granice Litvanije i da neće postavljati Poljake kao državnike u Litvaniji. Pristao je tražiti od plemstva saglasnost za sve svoje odluke vezane za Litvaniju.
Vladavina u Poljskoj
[uredi | uredi izvor]Kazimir je naslijedio svoga brata na poljskom prijestolju nakon tri godine dugoga interregnuma. Okrunjen je 25. juna 1447. godine u Katedrali svetog Stanislava i svetog Vjenceslava. Godine 1454. oženio je Elizabetu Austrijsku, kćerku ugarskog i češkog kralja Alberta i Elizabete Luksemburške.
Godine 1454. pruski plemići su zatražili od Kazimira pomoć u borbi protiv Teutonskog viteškog reda. Kazimir je pristao i pobijedio teutonce, te je osvojio dio pruske teritorije. Godine 1457. umro je Ladislav V, kralj Ugarske, jedini brat Kazimirove supruge, te su Kazimir i njegova supruga Elizabeta počeli poklanjati veliku pažnju preuzimanju ugarske i češke krune.
Smrt i nasljednici
[uredi | uredi izvor]Kazimir IV je umro 1492. godine. U Poljskoj ga je naslijedio sin Ivan I Albert, a u Litvaniji sin Aleksandar.
