Narodna biblioteka Srbije
 | |
| Otvorena | 1832 |
|---|---|
| Lokacija | Beograd, Srbija |
| Koordinate | 44°47′51.1″N 20°28′1.8″E / 44.797528°N 20.467167°E |
| Predmeti | knjige, akademski časopisi, novine, časopisi, zvučni i muzički zapisi, baze podataka, karte, grafike, crteži i rukopisi |
| Vrsta | Nacionalna biblioteka |
| Veličina | 6 miliona predmeta |
| Direktor | Vladimir Pištalo |
| Zaposleni | 270 |
| Veb-sajt | www.nb.rs |
Narodna biblioteka Srbije jest nacionalna biblioteka Srbije, smještena u glavnom gradu Beogradu. To je najveća biblioteka i najstarija ustanova u Srbiji, koja je u poslednja dva vijeka više puta uništena.[1]
Historija
[uredi | uredi izvor]Biblioteku je 1832. osnovao knjigovezac Gligorije Vozarović u svojoj knjižari, a njenu prvu zbirku činili su pokloni izdavača i knjižara Vozarovića i drugih srpskih kulturnih ličnosti. Dimitrije Davidović je 28. februara 1832. poslao Milošu Obrenoviću pismo o uređenju biblioteke. U novembru iste godine knez Miloš je naredio da se po jedan primjerak svake štampane knjige stavi na raspolaganje biblioteci.
Tokom Prvog svjetskog rata zgrada i zbirke Biblioteke su oštećene bombardovanjem, pa je mali preostali fond radi zaštite premješten iz Beograda u Niš i Kragujevac. Oštećenja, gubici i nedostatak objekata značajno su omeli rekonstrukciju 1918. i narednih godina. Nakon rata, a prema Zakonu o narodnoj biblioteci i Zakonu o štampi, oba iz 1919, Biblioteka postaje centralna državna biblioteka i dobija pravo na nabavku obaveznog primjerka iz cijele Kraljevine Jugoslavije. Zalaganjem Jovana Tomića (1903–1927), dio originalne beogradske biblioteke vraćen je iz Sofije, Bugarska. Godine 1925. Narodna biblioteka se uselila u zgradu na Kosančićevom vencu da bi bila bombardovana i uništena u požaru 16 godina kasnije od 6. do 9. aprila 1941. na početku Drugog svjetskog rata.[2]
Bombardovanje Luftwaffea Nacističke Njemačke na grad koji je službeno proglašen otvorenim, potpuno je uništilo zgradu Biblioteke, uključujući neprocjenjivu zbirku knjiga od 500.000 tomova, neprocjenjivu zbirku od 1424 ćiriličnih rukopisa i povelja, zbirku starih mapa, srednjovjekovnih rukopisa i grafika, otprilike 1.500 jedinica, zbirke od 4.000 časopisa kao i 1.800 naslova novina, arhivu turskih dokumenata o Srbiji i kompletne prepiske istaknutih ličnosti kulturne i političke historije Srbije, kao i sve fondove spiskova i kataloga. Cjelokupna nacionalna kulturna baština koja postoji u štampi gotovo je nestala preko noći.[2] Tek 1969. dijelovi te ukradene kolekcije pronađeni su u Zapadnoj Njemačkoj i otkupljeni.[1]
Nakon oslobođenja Beograda 1944, nastupio je period intenzivne rekonstrukcije izgubljenih zbirki i ubrzanog razvoja Biblioteke.
Ponovo je otvorena za javnost 1947. Godine 1954, na 150. godišnjicu Prvog srpskog ustanka, dozvoljena je izgradnja nove zgrade Narodne biblioteke, a nova Zgrada biblioteke (arhitekta: Ivo Kurtović) svečano je otvorena 6. aprila 1973. Nalazi se na opštini Vračar, dijeli prirodno uzvišeni plato sa Hramom Svetog Save, kao najvišim vrhom tog dijela Beograda.
Renoviranje enterijera započeto je 2007. i otvoren je u septembru 2011.
Zbirke
[uredi | uredi izvor]Opšta zbirka obuhvata: knjige štampane poslije 1868. na srpskom i drugim jezicima bivše Jugoslavije i knjige štampane poslije 1700. na stranim jezicima, periodiku iz Srbije, bivše Jugoslavije i inostranstva, bibliografije, enciklopedije, leksikone, kataloge, rječnike, imenike na klasičnoj i elektronskoj formi, s otvorenim pristupom.
Posebne zbirke sadrže: stare i rijetke knjige koje sadrže štampane knjige 18. i 19. vijeka na jezicima bivše Jugoslavije kao i strane knjige do 1700, bibliofilska i minijaturna izdanja, književne i druge rukopise i arhivske dokumente, kartografsku građu, štampane muzičke materijale i fonograme, fotografske dokumente, gravure i slikovne materijale, plakate i informativni materijali, memorijalne biblioteke i legate.
Zbirka rukopisa obuhvata: rukopisne knjige od 12. do 18. vijeka, uglavnom srpske i manji broj bugarskih, makedonskih i ruskih izdanja, inkunabule i stare srpske štampane knjige od 1494. do 1638, otiske sa starih srpskih rezbarenih ploča od 16. do 18. vijeka, mikrofilmove Južnoslavenskih ćiriličnih rukopisa.
Direktori
[uredi | uredi izvor]- Filip Nikolić (1853–1856)
- Đuro Daničić (1856–1859)
- Janko Šafarik (1861–1869)
- Stojan Novaković (1869–1874)
- Jovan Bošković (1875–1880)
- Nićifor Dučić (1880–1886)
- Milan Đ. Milićević (1886)
- Dragiša Stanojević (1900)
- Stojan Protić (1900–1901)
- Ljubomir Jovanović (1901–1903)
- Jovan Tomić (1903–1927)
- Miloš Zečević (1927–1935)
- Dragoslav Ilić (1935–1941)
- Đorđe Radojčić (1941–1945)
- Dušan Milačić (1945–1960)
- Čedomir Minderović (1960–1965)
- Milorad Panić-Surep (1965–1968)
- Svetislav Đurić (1968–1977)
- Vladimir Stevanović (1977–1979)
- Vaso Milinčević (1980–1983)
- Milan Milutinović (1983–1988)
- Milomir Petrović (1988–2001)
- Sreten Ugričić (2001–2012)
- Dejan Ristić (2012–2013)
- Svetlana Jančić (2013–2015)
- Laslo Blašković (2015–2021)[3]
- Vladimir Pištalo (2021)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Encyclopedia of Library and Information Science: Volume 33 - the Wellesley College Library to Zoological Literature: A Review. CRC Press. 29. 1. 1982. ISBN 9780824720339. Arhivirano s originala, 3. 4. 2023. Pristupljeno 10. 10. 2023.
- ^ a b Harvard Alumni Association (1946). Harvard Alumni Bulletin.
- ^ Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. "Ласло Блашковић на челу НБС". JMU Radio-televizija Vojvodine. Arhivirano s originala, 22. 1. 2021. Pristupljeno 17. 1. 2021.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]