Pantenol

Pantenol
Općenito
Hemijski spojPantenol
Druga imenaBepanten; Dekspantenol
IUPAC ime: 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetilbutanamid
Molekularna formulaC9H19NO4
CAS registarski broj
81-13-0&rn=1 16485-10-2
81-13-0
SMILESCC(C)(CO)C(O)c(:[o]):[nH]CCCO
InChI1S/C9H19NO4/c1-9(2,6-12)7(13)
8br(14)10-4-3-5-11/h7,11-13H,
3-6H2,1-2H3,(H,10,14)
Kratki opisBezbojna tečnost
Osobine1
Agregatno stanjeTečno
Gustoća1,2 g mL−1 (na 20 °C)
Tačka topljenja66 do 69
Rizičnost
NFPA 704
0
0
0
 
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Pantenol ili pantotenol je alkoholni analog pantotenske kiseline (vitamin B5) i kao takav provitamin vitamina B5. U organizmima se brzo oksidira u pantotenat (pantotensku kiselinu). Na sobnoj temperaturi, pantenol je visoko viskozna i prozirna tečnost, ali su soli pantotenske kiseline (naprimjer, natrij pantotenat) u vidu tipskog bijelog praha. Rastvorljiv je u vodi, alkoholima, propilen glikolu, dietil eteru i hloroformu, te blago rastvorljiv u glicerinu.[1][2][3]

Produžena hemijska formula pantenola je:

HO-CH2-C(CH3)2-CH(OH)-CONH-CH2CH2CH2-OH.

Pantenol se javlja u obliku dva enantiomera, D i L. Samo je D-pantenol (dekspantenol) biološki aktivan, ali oba oblika imaju hidratantna svojstva. Za kozmetičku upotrebu, pantenol dolazi ili u D obliku ili kao racemska (razgranata) mješavina D i L (DL -pantenol).

Upotreba

[uredi | uredi izvor]
Bepanten – losion za njegu očiju i nosa.

U kozmetičkim preparatima za ličnu njegu, pantenol je humektant (ovlaživač), emolijent (ublaživač) i omekšivač. Pantenol izvlači vlagu iz atmosfere i lahko se veže za molekule vode. Kada se upotrebljava za kosu pantenol će pomoći da se vlaži, a daje joj glatkoću i sjaj. Zbog toga je postao vrlo popularan sastojak u šamponima i losionima.

U mastima, pantenol efikasno prodire u kožu. Ponekad se miješa sa alantoinom, u koncentracijama do 2-5%, a koristi se za liječenje opekotina, blagih ozljeda i manjih kožnih oboljenja. Poboljšava hidrataciju, smanjuje svrab i upalu kože, a ubrzava i povećava stopu liječenja epidermnih rana.[4]

Ako se proguta, pantenol se metabolizira u pantotensku kiselinu.

Sinonimi

[uredi | uredi izvor]
Dekspantenol.

Ostala imena za pantenol su:

  • Butanamid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, (R)-
  • Butiramid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, D-(+)-
  • Butanamid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, (2R)-
  • D-Panthenol
  • Dekspantenol
  • Dekspantenolum
  • Propanolamin, N-pantoil-
  • d-Pantotenil alkohol
  • Bepanten

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Alberts B.; et al. (2002). Molecular Biology of the Cell, 4th Ed. Garland Science. ISBN 0-8153-4072-9. Eksplicitna upotreba et al. u: |author= (pomoć)
  2. ^ Voet D., Voet J. G. Biochemistry, 3rd Ed.[publisher= Wiley. ISBN 978-0-471-19350-0.
  3. ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  4. ^ Ebner F, Heller A, Rippke F, Tausch I (2002). "Topical Use of Dexpanthenol in Skin Disorders". American Journal of Clinical Dermatology. 3 (6): 427–433. doi:10.2165/00128071-200203060-00005. PMID 12113650.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]