Proterozoik

Supereon Eon[1] Milioni godina
  Fanerozoik 542,0 ±1,0
Prekambrij Proterozoik 2.500
Arhaik 3.800
Hadean oko 4.570


Proterozoik (od grčkih riječi πρότερος - próteros = prijašnji, raniji i ζῶον - zoon = živa bića) ranije nazivan i algonikij ili eozoik, jeste eon u ranoj fazi razvoja planete Zemlje u prekambriju. On je trajao od kraja arhaika od prije približno 2,5 milijarde godine do početka fanerozoika prije približno 541 milion godina.

Historija i etimologija

[uredi | uredi izvor]

Pojam proterozoik u njegovom engleskom obliku Proterozoic prvi put je spomenuo Samuel Franklin Emmons na Petom međunarodnom kongresu geologa.[2] Njim je on označio da vrijeme nastanka klastičnih formacija leži između arhaika i kambrija. Taj naziv je trebao označavati da su ove formacije nastale prije dokazanog nastanka živog svijeta od onog u paleozoiku, bez da je morao dokazati da su ovo bili prvi tragovi života uopće.

Atmosfera

[uredi | uredi izvor]

Jedna od karakteristika proterozoika je nastanak atmosfere koja je sadržavala kisik. Već krajem arhaika prije 2,5 milijarde godina, udio kisika u Zemljinoj atmosferi počeo je rasti. Iako su proizvodnju kisika započela živa bića koja su vršila fotosintezu milijardu godina ranije, tek od ovog eona kisik je u većoj mjeri dospio u atmosferu. Do tada je ovaj proces onemogućen zarobljavljavanjem kisika pri oksidaciji u morskoj vodi rastvorenih anorganskih materija, naročito iona željeza i iona drugih teških metala. Takvi metalni ioni u reduciranom stanju tokom vremena su oksidirani do metalnih oksida, pa tek tada je slobodni kisik mogao dospjeti u atmosferu. S rastućom koncentracijom kisika u atmosferi mogao je nastati i ozon koji je imao sposobnost da filtrira ultraljubičastu svjetlost koja je štetna za živa bića. Na taj način, kisik je omogućio razvoj životinjskog svijeta.

U ovom periodu i klima je jedno vrijeme imala drugačiji značaj nego danas, jer postoje naznake da je tada Zemlja bila potpuno prekrivena snijegom i ledom (takozvana sniježna gruda Zemlja, engleski: Snowball Earth).

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Los colores corresponden a los códigos RGB aprobados por la Comisión Internacional de Estratigrafía. Disponible en el sitio de la International Commision on Stratigraphy, en «Standard Color Codes for the Geological Time Scale».
  2. ^ Emmons, S.F. (1988) Pismo upućeno Persiforu Frazeru, 25. maja 1887. objavljeno na Međunarodnom geološkom kongresu, American Committe Reports. Philadelphia A58