Represor (genetika)

Razlikovati: Represija.
Lac operon: 1 – RNK-polimeraza, 2 – lac represor, 3 – Promotor, 4 – Operator, 5 – Laktoza, 6 – lacZ, 7 – lacY, –lacA.
Vrh: Gen je u suštini isključen. Ne postoji laktoza koja bi inhibirala represor, tako da se represor vezuje za operatora, što sprečava RNK-polimerazu da se veže za promotor i napravi laktazu.
Dno: Gen je uključen. Laktoza inhibira represor, omogućavajući RNK-polimerazi da se veže za promotor i eksprrimira gene koji sintetiziraju laktazu. Na kraju, laktaza će probaviti svu laktozu, sve dok ne postoji nijedna koja bi se vezala za represor. Represor će se tada vezati za operatera, zaustavljajući proizvodnju laktaze.

U molekulskoj genetici, represor je DNK– ili RNK-vezujući protein koji koji inhibira ekspresiju jednog ili više gena vezivanjem za operator ili povezane prigušivače. Represor koji se vezuje za DNK blokira vezivanje RNK-polimeraze za promotor, čime se sprečava transkripcija gena u iRNK . Represor koji se vezuje za RNK se vezuje za iRNK i sprečava translaciju iRNK u protein. Ovo blokiranje ili smanjenje ekspresije naziva se represija.

Funkcija

[uredi | uredi izvor]

Ako je prisutan induktor, molekula koji inicira ekspresiju gena, tada može stupiti u interakciju s proteinom represorom i odvojiti ga od operatora. RNK-polimeraza tada može transkribirati poruku (eksprimirajući gen). Krepresor je molekula koja se može vezati za represor i učiniti ga da se čvrsto veže za operatora, što smanjuje transkripciju. Represor koji se veže sa korepresorom naziva se "aporepresor" ili "neaktivni represor". Jedan tip aporepresora je trp represor, važan metabolički protein u bakterijama. Gore navedeni mehanizam potiskivanja su tipovi mehanizma povratne sprege, jer dozvoljavaju transkripciju samo ako je prisutan određeni uslov: prisustvo specifičnih induktor(a). Nasuprot tome, aktivni represor se direktno vezuje za operatora da bi potisnuo ekspresiju gena. Dok se represori češće nalaze kod prokariota, rijetki su kod eukariota. Nadalje, većina poznatih eukariotskih represora nalazi se u jednostavnim organizmima (npr. kvasci) i djeluju direktnom interakcijom s aktivatorima.[1] Ovo je u suprotnosti s prokariotskim represorima koji također mogu promijeniti strukturu DNK ili RNK.

Unutar eukariotskog genoma nalaze se regije DNK poznate kao prigušivači. To su DNK sekvence koje se vezuju za represore da bi djelomično ili potpuno potisnule gen. Prigušivači mogu biti locirani nekoliko baza uzvodno ili nizvodno od stvarnog promotora gena. Represori takođe mogu imati dva mjesta vezanja: jedno za regiju utušivača i jedno za promotor. Ovo uzrokuje hromosomsku petlju, omogućavajući regiji promotora i regiji utišivača da međusobno dođu u blizinu.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Clark, David P.; Pazdernik, Nanette J.; McGehee, Michelle R. (2019-01-01), Clark, David P.; Pazdernik, Nanette J.; McGehee, Michelle R. (ured.), "Chapter 17 - Regulation of Transcription in Eukaryotes", Molecular Biology (Third Edition) (jezik: engleski), Academic Cell, str. 560–580, ISBN 978-0-12-813288-3, pristupljeno 2020-12-02

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]