Skeneove žlijezde ili Skene žlijezde – poznate i kao male vestibulske žlijezde, paramaternične žlijezde,[1] ili ženski homolozi prostate – su žlijezde u prednjem zidu vagine, oko donjeg kraja uretera. One luče tekućinu koja pomaže podmazivanje otvora uretera i okruženi su tkivom koje nabubri krvlju za vrijeme seksualnog uzbuđenja.
Skeneove žlijezde nalaze se u općem području vulve, na prednjem zidu vagine, oko donjeg kraja uretera. Skeneove žlijezde su homologne sa prostatnom žlijezdom muškaraca, sadržeći brojne mikroanatomske strukture koje su zajedničke sa prostatnom žlijezdom, kao što su sekretorne ćelije.[2][3][4] Skeneove žlijezde, međutim, same po sebi nisu eksplicitne prostate. Dva Skeneova kanala vode od Skeneovih žlijezda do mjesta na površini vulve, lijevo i desno od otvora uretera, odakle su strukturno sposobni izlučivati tekućinu. Iako i dalje postoji rasprava o funkciji Skeneovih žlijezda, jedna je svrha izlučivanje tekućine koja pomaže podmazivanju uretarskog otvora, vjerojatno doprinoseći antimikrobnim faktorima za zaštitu mokraćnog sistema od infekcija.
Porijeklo i mjesto proizvodnje ženske ejakulacije nije dokazano.[5] Pretpostavlja se da su njen izvor Skeneove žlijezde.[5][6] Zato što Skeneova žlijezda i mužjačka prostata djeluju slično u odnosu na prostata-specifični antigen (PSA), koji je ejakulatski protein, identično proizveden kod muškaraca, a u terminima prostate kiselina fosfataza, što je dovelo do trenda naziva Skeneove žlezde ženskom prostatom. Ženski ejakulat, koji može nastati tokom seksualne aktivnosti za neke žene, posebno tokom ženskog orgazma,[5] sadrže biohemijske markere seksualne funkcije poput ljudski mokraćni protein 1[7] i enzim PDE5, dok su žene bez žlijezde imale nižu koncentraciju ovih proteina.[8] Kada se pregledaju elektronskim mikroskopom, Skeneove i prostatne žlijezde pokazuju slične sekretorne strukture.
Dokazano je da se velika količina tekućine može izlučiti iz ovih žlijezda kada se stimulira unutar vagine.[9][10] Neki izvještaji ukazuju da postoji sramota u vezi sa ženskom ejakulacijom i diskutirana je ideja da supstance urina mogu dovesti do namjernog suzbijanja seksualnog klimaksa i natjerati žene da potraže medicinski savjet, pa čak i podvrgnu pogrešnom operativnom zahvatu radi „zaustavljanja urina“.[11]
Trihomonijaza:[15] Skeneove žlijezde (zajedno s drugim strukturama) djeluju kao rezervoar za "Trichomonas vaginalis". To je razlog zašto lokalni tretmani nisu efikasni kao oralni lijekovi.[16]
Iako su žlijezde prvi opisali francuski hirurgAlphonse Guérin (1816-1895), a 1872. Regnier de Graaf,[18] imenovane su po škotskom ginekologuAleksanderu Skeneu, koji je o tome pisao u zapadnoj medicinskoj literaturi 1880.[19][20][21] U 2002.,[22]Federative International Committee on Anatomical Terminology prestavio je termin ženska prostata u spisu Terminologia Histologica. Zati je u izdanju iz 2008. napomenuto da je termin uveden "zbog morfološkog i imunološkog značaja strukture", uz dodatne detalje pozivajući se na izvor Zaviacic i Ablin 2000 za ostale detalje.[23]
^Zaviacic M, Danihel L, Ruzicková M, Blazeková J, Itoh Y, Okutani R, Kawai T (mart 1997). "Immunohistochemical localization of human protein 1 in the female prostate (Skene's gland) and the male prostate". The Histochemical Journal. 29 (3): 219–27. PMID9472384. Referenca sadrži prazan nepoznati parametar: |1= (pomoć)
Davì G, Asta G, Lagalla R, Midiri M, Mercadante G (1999). "Skene's gland pseudocysts. An occasional finding with computed tomography and ultrasound". La Radiologia Medica. 98 (4): 314–16. PMID10615378.
Zaviacic, M; Ablin, RJ (januar 2000). "The female prostate and prostate-specific antigen. Immunohistochemical localization, implications of this prostate marker in women and reasons for using the term "prostate" in the human female". Histology and Histopathology. 15 (1): 131–42. PMID10668204.CS1 održavanje: ref=harv (link)