Turgorski pritisak

Turgorski pritisak gura plazma membrane na ćelijski zid, u ćelijama biljaka, bakterija i gljiva, kao i nekih protista koji imaju ćelijske zidove. Ovaj pritisak, turgiditet ili turgidnnost, uzrokovan je osmotskim protokom vode iz područja niske koncentracije otopljene tvari izvan ćelije u ćelijske vakuole, koje imaju veću koncentracija otopljenih tvari. Zdrave biljna ćelije su nezgrapnije i za održavanje napetosti, oslanjaju se na turgor. Nasuprot tome, ovakva pojava nije prisutna u životinjskim ćelijama koje nemaju ćelijske zidove da spriječe rasprsnuće koje bi izazvao dotok vode u ćeliju, koju moraju stalno izbacivati, putem kontraktilne vakuole ili žive u izotoničnoj otopini gdje nema osmotskog pritiska.^[1][2][3]

Mehanizam

Fizički fenomen poznat kao osmoza uzrokuje da vodu teče iz područja rastvora visoke koncentracije u područje više koncentracije sa nedostatkom vode, dok dva područja ne dostignu jednak odnos rastvora u vodi. Normalno, rastvor e raspršuje prema ravnoteži; međutim, sve ćelije su okružene lipidnim dvoslojem ćelijske membrane koji dozvoljava protok vode u i iz ćelije, ali ograničava protok rastvora pod mnogim okolnostima. Kao rezultat toga, kada se ćelija nalazi u hipotoničnom rastvoru, voda potiskuje membranu, povećavajući volumen ćelije.

Na kraju, ćelijska membrana se proširi tako da vrši pritisak protiv krutog ćelijskog zida. U tom trenutku, za ćeliju se kaže da je turgidna.^[4] U izotoničnom rastvoru, voda ulazi u ćeliju po istoj stopi po kojoj i ističe. Pritisak potiskivanja ćelijske membrane protiv zidova se smanjuje, kada se za ćeliju kaže da je u „opuštenom stanju“. Kada se ćelija nalazi u hipertoničnom rastvoru, voda zapravo teče iz ćelije u okolnu otopinu. Ova plazmoliza uzrokuje da se membrana povlači od zida i odgovora za venule ili „nervaturu“ biljnih ćelija.

Promjene u turgorskom pritisku jako zavise od zapremine ćelije: sa povećanjem zapremine, dolazi do povećanja čvrstoće ćelijskog zida, što uzrokuje njegovu manju plastičnost, a eksperimenti pokazuju da male ćelije imaju veće promjene elastičnosti u odnosu na ćelije većeg volumena.^[5]

Turgorski pritisak također ima ključnu ulogu u rastu biljnih ćeliju u kojima ćelijski zid prolazi nepovratna proširenja zbog sile turgorskog pritiska, kao i strukturne promjene u zidu ćelije koje mijenjaju svoju proširivost.^[6]

Turgorski pritisak kod biljaka

Turgorski pritisak drži biljke uspravno i čvrsto. Gubitak turgorskog pritiska izaziva uvehnuće biljke.

Također pogledajte

• Turgor
• Tropizam
• Vakuola
• Osmoza

Reference

1. Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.
2. Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.
3. Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.
4. Campbell, Neil A.; Reece, Jane B.; Urry, Lisa A.; Cain, Michael L.; Wasserman, Steven A.; Minorsky, Peter V.; Jackson, Robert B. (2008). Biology (8th izd.). str. 134. ISBN 978-0-8053-6844-4.
5. Steudle, E., & Zimmermann, U. (2016). Effect of Turgor Pressure and Cell Size on the Wall Elasticity of Plant Cells. Plant Physiology, (170). Retrieved March 5, 2016, from http://www.plantphysiol.org/content/59/2/285.full.pdf html
6. Jordan, B.M., and Dumais, J. (2010). Biomechanics of Plant Cell Growth. Encyclopedia of Life Sciences. Retrieved March 17, 2016, from http://www.els.net/WileyCDA/ElsArticle/refId-a0022336.html Arhivirano 9. 12. 2016. na Wayback Machine

Vanjski linkovi