Ги́лбертан гӀайре́наш (инг. Gilbert Islands) — Тийна Ӏапказан Микронезера (3°17' къ.с. ш. а, 2°38' къ. ш.) малхбуза декъера гӀайренийн тоба. Йукъахь хилла ингалсан Гилбертан а, Эллисан а гӀайренаш цӀе йолчу колонин. Тахана йукъахь ю Кирибати пачхьалкхан. ГӀайренашна йукъахь 16 маржанан атолл ю. Майда 279,23 км². Бахархой 93 496 стаг (2010)[1]. Административан йукъ — Тарава гӀала.
Экваторан климат ю, иза йовха а, тӀуьна а, делахь а, къилба а, цкъаццӀа юккъера а гӀайренашна тӀехь йоӀалла хӀутту. Коьллийн ораматаш. Кхиадо кокосан пальмаш, хасстоьмаш, стоьмаш.
Атолл/ГӀайре/Риф |
ГӀайренан майда, км² |
Айма, км² |
Бахархой, ст. (2010) |
Координаташ |
Статус
|
Къилбаседа Гилберт
|
Макин |
7,89 |
0,3 |
1798 |
3°23′ къ. ш. 173°00′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Бутаритари |
13,49 |
191,7 |
4346 |
3°09′ къ. ш. 172°50′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Маракеи |
14,13 |
19,6 |
2872 |
2°00′ къ. ш. 173°17′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Абаианг |
17,48 |
232,5 |
5502 |
1°50′ къ. ш. 172°57′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Тарава |
31,02 |
343,6 |
56 284 |
1°26′ къ. ш. 173°00′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Юккъера Гилберт
|
Маиана |
16,72 |
98,4 |
2027 |
0°55′ къ. ш. 173°00′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Абемама |
27,37 |
132,4 |
3213 |
0°24′ къ. ш. 173°50′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Куриа |
15,48 |
— |
980 |
0°13′ къ. ш. 173°24′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Аранука |
11,61 |
19,4 |
1057 |
0°09′ къ. ш. 173°35′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Ноноути |
19,85 |
370,4 |
2683 |
0°40′ къ. ш. 174°20′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Къилба Гилберт
|
Табитеуэа |
37,63 |
365,2 |
4979 |
1°20′ къ. ш. 174°50′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Беру |
17,65 |
38,9 |
2099 |
1°20′ къ. ш. 175°59′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Никунау |
19,08 |
— |
1907 |
1°21′ къ. ш. 176°28′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Онотоа |
15,62 |
54,4 |
1519 |
1°52′ къ. ш. 175°33′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Тамана |
4,73 |
— |
951 |
2°30′ къ. ш. 175°58′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Арораэ |
9,48 |
— |
1279 |
2°38′ къ. ш. 176°49′ м. д.HGЯO |
Кирибати
|
Гилбертан гӀайренаш |
279,23 |
1 866,5 |
93 496 |
|
Кирибати
|
Примечани: Атолл Тарава екъна кхаа харжаман гуонан:
- Къилба Тарава йа Teinainano Urban Council (Баирикера Бонрики кхаччалц);
- Бетио йа Betio Town Council;
- Къилбаседа Тарава йа Tarawa Ieta.
Гилбертан гӀайренаш дӀайиллина ингалсан хӀордан эпсарша 1764 а, 1824 шерашна йукъарчу муьрехь. ЦӀе тиллина капитан Гилберт Томасан цӀарах, иза хилла оцу гӀайренаш тӀехь 1788 шарахь.