Alea iacta est

, лат. маттера гочдича — «» къилбаседерКхин тӀе, Цезара Рубиконах волуш и фраза ца аьлла боху, ткъа аьлла: ανερρίφθω κύβος («кхаж тесна хуьлийла»), дийцарехь («Pompejus», 60 корта). И дешнаш аьллачул тӀаьхьа Цезарь шен эскаран коьртехь къилбаседа мехкан тӀеваьлла. Иштта болабелла беха Цезаран коьртехь волчу руман сенатана дуьхьала.

Историн хилам толлуш, кхерамечу гӀуллакхе вахар билгалдаккха деза, хӀунда аьлчи цуьнгахьа яцара цунах доглозуш йолу масех Руман уллора легион бен. Ехачу перспективехь ала мегар ду, динчу гӀуллакххо ша бакъдира, стратегехь Рум яккхаро а, Помпей юхаваларо а девнехь коьрта роль ловзийра, ткъа тӀаьхьо, шен политикин карьера даржера йолийна волу, Цезарах хилира.

Дешнийн маьӀна ду: «харжам бина», йа «йоккхачу Ӏалашонан дуьхьа хӀуъу а дан», кхин а леладо, хуьлуш дерг юхадоккхийла доций хаийтархьама а. Цуьнан дешнаш лара мегар ду, «тӀайнаш дагийна», «юханехьа некъ бац», «я накха мидалшкахь хир бу, йа корта къухашкахь хир бу», кхин а.Литература

• Бабичев Н. Т., Боровской Я. М. Словарь латинских крылатых слов: 2500 единиц. / Под ред. Я. М. Боровского. — 3-е изд., стер. — М.: Рус. яз., 1988. — С. 52—53. — ISBN 5-200-00013-0.

Хьажоргаш