Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин С. А. Герасимовн цӀарах институт

Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин
С. А. Герасимовн цӀарах институт
(ЕПКИ)

Вильгельм Пикан урам тӀера, 3-гӀа цӀа чуьра ЕПКИн коьрта дешаран корпус (2008 шо)
Дацдар ЕПКИ
Хьалхара цӀе Пачхьалкхан кинематографин ишкол
(1919—1930)[1],
Пачхьалкхан кинематографин институт
(1930—1938),
Ерригсоюзан пачхьалкхан кинематографин институт
(1938—1986),
Ерригсоюзан пачхьалкхан кинематографин С. А. Герасимовн цӀарах институт
(1986—1992),
Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин С. А. Герасимовн цӀарах институт
(1992—2008)
Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин С. А. Герасимовн цӀарах университет
(2008—2015).
Кхоьллина шо 1919 шеран 1 сентябрехь
Тайпа федералан
Ректор Малышев Владимир
Лаьтта меттиг  Росси
Метро Ботаникин беш
Юридически адрес 129226, Москох гӀ., Вильгельм Пикан ур., цӀа 3.
Сайт https://vgik.info
СовгӀаташ Къинхьегаман ЦӀечу Байракхан орденДоттагӀаллин орден (Вьетнам)Республика Эрмалойчоьнан Оьздангаллин министраллин Дешин мидал
Викилармин логотип Викиларми чохь медиафайлаш

Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин С. А. Гера́симовн цӀарах институ́т (ЕПКИ) — Российн Федерацин лакхара а, лдмал тӀаьхьара говзаллин дешаран а федералан пачхьалкхан дешаран бюджетан кхоллам[2], кхоьллина 1919 шеран 1 сентябрехь Москохахь. Российн Федерацин Оьздангаллин министраллин куьйгакӀела ю[3].

2004 шеран майхь дуьйна ЕПКИс кхочушйо иштта юккъера говзаллин дешаран программа [4].

Институто кечбо кинематографин, телевизионан, видеон, кхин экранан говзаллин кхоллараллин областера говзанчаш. ЕПКИн аспирантурехь кечбо Ӏилманан а, хьехархойн гӀуллакхан говзанчаш[3][5].

2013 шеран 15 апрелехь институт дӀатуьйхира Российн Федерацин къаьмнийн башха мехала оьздангаллин тӀаьхьенан объект, йукъатуьйхира Российн Федерацин къаьмнийн башха мехала оьздангаллин тӀаьхьенан объектийн пачхьалкхан гуламан[6].

Истори

[бӀаьра нисйан | нисйан]

1919 шеран 1 сентябрехь Москохахь кхоьллинера дуьненахь дуьххьарлера Пачхьалкхан кинематографин ишкол [1], иза яра Советийн майданан а, Тверан ураман а сонехь долу цӀийнан долахь хиллачу квартирин шина чохь. Хаьржира дуьххьарлера оцу хенахь кинонатурхойн (оцу хенахь иштта олура актёрех) пхьолгӀе студенташ. Уьш Ӏамабора эмоцин пластике, хелхаре, бӀаьца къаьсташ хиларе, фехтование, акробатике, дегӀ кхиоре, синхааман гимнастике. Дешаран аппаратура яцара, студентийн роль ловзо дезара киноэкран кеп хӀотто нисбен барамца болу гуранан тӀехьа.

1923 шарахь киноишколехь дӀайиллира киноинженерийн (кинооператорийн) факультет, 1924 шарахь — пхьолгӀанаш: режиссёрийн а, мультипликацин фильман а. 1925 шарахь ишколах йира Пачхьалкхан кинематографин техникум (ПКТ).

Пачхьалкхан киноишколан дуьххьарлерачех хьехархой бара Туркин Валентин (киноишколан куьйгалхо), Гардин Владимир, Кулешов Лев, Тиссэ Эдуард. 1928 шарахь кхузахь хьеха волавелира, 1948 шо кхаччалц ЕПКИхь болх бина волу Эйзенштейн Сергей. 1940 шарахь ЕПКИн коьртехь хӀоьттира Файнштейн Давид, 1941 шарахь фронтехь вела волу[7].

1930 шеран 5 августан ВСХВ омарца Пачхьалкхан кинематографин техникумах йира Пачхьалкхан кинематографин институт[1].

1938 шеран 17 майхь дуьйна — Ерригсоюзан пачхьалкхан кинематографин институт (ЕПКИ)[1].

1930—1938 шерашкахь институто дӀалецира Ленинградан проспектера ресторан «Яр» чохь хилла гӀишло. Цул тӀаьхьа цхьаьна хенахь лаьттира хӀинца М. Горькийн цӀарах киностуди йолу гӀишлон чохь. ЕПКИн гӀишлон проект ян йолийра 1938 шеран сентябрехь, институтан аудитореш а, кхин чоьнаш а лерина яра 750 ладогӀархочуьнна. ГӀишло ян билгалъйаьккхира Кинохроникин студин (Ростокино) майдан тӀера меттиг. Институтан корпус ян гӀертара цхьа архитектурин комплекс санна керла студин гӀишлонца цхьаьна. 1950-гӀа шераш долалуш Вильгельм Пикан урамера, № 3, адресца долу аьтту агӀора дакъа дина делира, ткъа 1955 шарахь ЕПКИ чеккхенца дехьаелира керла гӀишлонан дешаран аудиторешка. Кинош йоху павильонаш кхин а масех шарахь лаьттира М. Горькийн цӀарах киностудин гӀишлонан чохь; студенташ Ӏара йукъара дахаран гӀишлошкахь, уьш лаьттара гӀалин тайп-тайпанчу кӀошташкахь; 1978 шарахь 16 тӀегӀа а йолуш керла йукъара дахаран гӀишло йира Галушкин Борисан урамехь, 7-гӀа лоьмар йолуш.

Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом болуш 1941 шеран чеккхенгара 1943 шеран май кхаччалц, ЕПКИ «Мосфильмца» а, «Ленфильмца» а киностудешца цхьаьна кхалхийра Кхазакхийн ССРн коьртачу шахьре Алма-Ате, цигахь Алма-Атин кинотехникуман базин тӀехь советийн кинематографан кадрийн кечам дӀабаьхьира[8][9].

1970—1980-гӀа шерашкахь институтан ректор хилла В. Н. Ждан.

1986 шеран 5 февралан ССРС Министрийн кхеташонан сацамца Ерригсоюзан пачхьалкхан кинематографин институтана елира гӀараваьллачу советийн кинорежиссёран Герасимов Сергей Аполлинариевичан цӀе[1].

СовгӀаташ

[бӀаьра нисйан | нисйан]

Нумизматика

[бӀаьра нисйан | нисйан]

2019 шеран 28 августехь Российн Банко «Ерригроссийн пачхьалкхан кинематографин С. А. Герасимовн цӀарах институтан 100 шо кхачарна» арахецна 3 соьман мехалла долу иэсан детин нахарт[12].

Хьажа кхин а

[бӀаьра нисйан | нисйан]

Билгалдахарш

[бӀаьра нисйан | нисйан]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Устав ФГОУ ВППО «Всероссийский государственный университет кинематографии имени С. А. Герасимова» (утверждён приказом Министерства культуры Российской Федерации № 544 от 1 июня 2011 года). // vgik.info
  2. ↑ Приказ Федерального агентства по культуре и кинематографии от 26 марта 2008 года № 151 «Об утверждении нового наименования, внесении изменений и дополнений в Устав федерального государственного образовательного учреждения высшего и послевузовского профессионального образования „Всероссийский государственный институт кинематографии имени С. А. Герасимова“». Архивйина 2015-09-23 — Wayback Machine Правовой портал в сфере культуры // pravo.roskultura.ru
  3. ↑ 1 2 ВГИК: Официальная информация. vgik.info. ТӀекхочу дата: 2012 шеран 13 сентябрь.
  4. ↑ Колледж кино, телевидения и мультимедиа. vgik.info. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 26 декабрь.
  5. ↑ Всероссийский пачхьалкхан институт кинематографин.(ТӀе цакхочу хьажорг) Сайт «Мегаэнциклопедия Кирилла и Мефодия» // megabook.ru
  6. ↑ Об отнесении федерального государственного бюджетного образовательного учреждения высшего и послевузовского профессионального образования "Всероссийский государственный университет кинематографии имени С.А.Герасимова" к особо ценным объектам культурного наследия народов Российской Федерации, Указ Президента РФ от 15 апреля 2013 года №360. docs.cntd.ru. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 декабрь.
  7. ↑ Василий Макарович Шукшин, И. А. Коротков, Е. В. Огнева, Валерий Фомин, Государственный музей истории литературы, искусства и культуры Алтая. Василий Шукшин--жизнь в кино. — Гос. музей истории литературы, искусства и культуры Алтая, 2009. — 360 с.
  8. ↑ ВГИК на берегу Алма-Атинки - статья издания "Московский комсомолец" в связи с "Днями ВГИКа в Алматы". vgik.info. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 26 декабрь.
  9. ↑ Всероссийский государственный университет кинематографии имени С.А. Герасимова. ТАСС. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 26 декабрь.
  10. ↑ Хонг Куан. ВГИК имени С. А. Герасимова награждён Орденом Дружбы Вьетнама. Иллюстрированный журнал «Вьетнам» (2009 шеран 10 ноябрь). ТӀекхочу дата: 2011 шеран 25 март. Архивйина 2012 шеран 26 июлехь
  11. ↑ Лауреаты Национальной кинематографической премии «НИКА» за 2013 год. Ника. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 26 декабрь. Кху чуьра архивйина оригиналан 2015 шеран 14 апрелехь Архивйина 2015-04-14 — Wayback Machine
  12. ↑ Выпускается в обращение памятная монета из драгоценного металла. Банк России. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 9 декабрь.

Хьажоргаш

[бӀаьра нисйан | нисйан]