ئیلیزابێت کادی ستانتۆن

ئیلیزابێت کادی ستانتۆن
بە ئینگلیزی: Elisabeth Cady Stanton
لەدایکبوون١٢ی تشرینی دووەمی ١٨١٥
Johnstown، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
مردن٢٦ی تشرینی یەکەمی ١٩٠٢(١٩٠٢-١٠-٢٦) (٨٦ ساڵ ژیاوە)
نیوویۆرک، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
ھۆی مەرگسستبوونی دڵ
شوێنی ناشتنWoodlawn Cemetery
باوکDaniel Cady
دایکMargaret Livingston
ھاوسەرHenry Brewster Stanton
منداڵTheodore Stanton، Harriot Eaton Stanton Blatch
زمانی نووسینزمانی ئینگلیزی
پیشەنووسەر، ئەکتەر، women's rights activist، abolitionist
بواری کارabolitionism، فێمینیزم
پۆستەکانسەرۆک
پەروەردەEmma Willard School
ئەندامی حیزبیپارتی کۆماری
بزووتنەوەی ڕۆشنبیریtranscendentalism، فێمینیزم، abolitionism
خەڵاتەکانNational Women's Hall of Fame
دۆخی مافەکانی لەبەرگرتنەوەمافەکانی لەبەرگرتنەوە بەسەرچوون

ئیلیزابێت کادی ستانتۆن (بە زمانی ئینگلیزی: Elizabeth Cady Stanton؛ لە دایکبووی ١٢ی تشریننی دووەمی ١٨١٥ - مردووی ٢٦ی تشرینی یەکەمی ١٩٠٢) ژنە چالاکوانی مافەکانی مرۆڤ و ژن بوو لە ویلایەتە یەکگرتووەکاننی ئەمریکا، ئەو بە سەرکردەی بزووتنەوەی مافەکانی ژنان دادەنرێت لە ناوەڕاست و کۆتایی ساڵانی ١٨٠٠. لە ساڵی ١٨٤٨، ئەو فشکاری سەرەکی بوو بۆ داننان بە ڕێککەوتننامەی سێنیکا فالز، کە یەکەم ڕێککەوتنامە بوو لەسەر مافەکانی ژنان.[١] ئەو لە چارەسەر و پرسە کۆمەڵایەتییەکانی دیکەش ڕۆڵی ھەبوو بەتایبەت لە پرسی بەندایەتی.[٢]

لە ساڵی ١٨٥١، لەگەڵ سوزان بی ئەنتۆنی بەیەکەوە ھەنگاویان نا بۆ دامەزراندنی بزووتنەوەی گەشەپێدانی مافەکانی ژنان، ئەوان بەیەکەوە بۆ چەندی دەیە کاریان کرد لەڕێی بڵاوکردنەوەی کتێب و وتارەکانیان. لە ماوەی شەڕی ناوخۆییی ئەمریکا، یەکێتیی ژنانی دڵسۆزی نەتەوەییان دامەزراند کە لەدژی کۆیلایەتی چالاکییان ھەبوو. ئەوان لە ساڵی ١٨٦٨، ڕۆژنامەیەکیشیان بەناوی شۆڕشەکە (The Revolution) بڵاودەکردەوە.[٣]

ئیلیزابێت لە ماوەی ژیانیدا کۆمەڵێک کتێبی نووسی لەوانە مێژووی مافی دەنگدانی ژنان (History of Woman Suffrage) لە شەش بەرگدا لە نێوان ساڵانی ١٨٨١ بۆ ١٩٢٢ بڵاوکرایەوە، کتێبی ژنانی ئینجیل (The Woman's Bible)، ھەروەھا کتێبێکیش لەسەر بیرەوەرییەکانی خۆی لەژێر ناونیشانی ھەشتا ساڵ و زیاتر (Eighty Years & More).

ئیلیزابێت کادی ستانتۆن لە ڕۆژی ٢٦ی تشرینی یەکەمی ١٩٠٢، لە تەمەنی ٨٦ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.[٤]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Dumenil, 2012, p. 56, which says, "The exclusion of women delegates from the London [anti-slavery] convention in 1840 had a decided impact on the events that led to the first women's rights convention, held in Seneca Falls, New York, eight years later… Well before the 1848 convention, reformers had agitated for improved economic and legal rights for women". Other scholarly sources that describe Seneca Falls as "the first women's rights convention" include Wellman, 2004 (the book's title itself include those words); Isenberg, 1998, p. 1; and McMillen, 2008, p. 115. No scholarly source describes an earlier meeting as a "women's rights convention". Bonnie S. Anderson, in Joyous Greeting: The First International Women's Movement 1830–1860, Oxford University Press, 2000, makes no mention of an earlier convention in Europe or elsewhere. The Seneca Falls convention was the first that was organized by women explicitly for the purpose of discussing women's rights as such. It was not, however, the first convention at which women's rights were among the topics that were discussed:
    • The Anti-Slavery Convention of American Women in 1837 held in New York City, defended the right of women to speak out on the great issues of the day and specifically in opposition to slavery.In June 1848, two other conventions included a discussion of the rights of women:
    • The Conference of Badasht in Persia, a foundational meeting of the Bábí religion at which Táhirih advocated women's rights, supported by Quddús and the standards set were endorsed by the Báb and Baháʼu'llah which became norms in the Baháʼí Faith and echo still in Persian culture,
    • and the National Liberty Party Convention in New York at which Gerrit Smith said that women should be able to vote.
  2. ^ «Elizabeth Cady Stanton». National Women's History Museum (بە ئینگلیزی). لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  3. ^ «Elizabeth Cady Stanton | Biography, Significance, Seneca Falls, Books, & Facts». Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  4. ^ Editors، History com. «Elizabeth Cady Stanton». HISTORY (بە ئینگلیزی). لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە. {{cite web}}: |دوایین= has generic name (یارمەتی)

بەستەرە دەرەکییەکان

[دەستکاری]