ئارتوور ساڵیڤان
ئارتوور سیمۆر ساڵیڤان MVO (١٣ی ئایاری ١٨٤٢ – ٢٢ی تشرینی دووەمی ١٩٠٠) ئاوازدانەرێکی ئینگلیزی بووە. ئەو بە ١٤ هاوکاری ئۆپێرا لەگەڵ دراماتۆز جیلبێرت ناسراوە، لەوانە پینافۆر و چەتەی دەریایی پێنزانس و میکادۆ. بەرهەمەکانی بریتین لە ٢٤ ئۆپێرا، ١١ بەرهەمی ئۆرکێسترایی سەرەکی، دە بەرهەمی کۆڕاڵ و ئۆراتۆریۆ ، دوو بالێ، مۆسیقای ڕووداوی بۆ چەندین شانۆنامە، و چەندین پارچەی کڵێسا و گۆرانی و پارچەی پیانۆ و ژوور. سروود و گۆرانییەکانی بریتین لە «بەرەو پێشەوە، سەربازە مەسیحییەکان» و «ئاکۆردی ونبوو».
ساڵیڤان کوڕی مامۆستای تیپێکی سەربازی بوو، لە تەمەنی هەشت ساڵیدا یەکەم سروودی خۆی ئامادە کرد و دواتر سۆڵۆیست بوو لە کۆری کوڕانی چاپڵ ڕۆیاڵ. لە ساڵی ١٨٥٦ لە تەمەنی ١٤ ساڵیدا یەکەم سکۆلەرشیپی مێندێلسۆن لەلایەن ئەکادیمیای شاهانەی مۆسیقا پێبەخشرا، کە ڕێگەی پێدا لە ئەکادیمیاکە و دواتر لە کۆنسێرڤاتۆری لایپزیگ لە ئەڵمانیا بخوێنێت. پارچەی دەرچوونی، مۆسیقای ڕووداوی لە فیلمی The Tempest (١٨٦١)ی شێکسپیر، لە یەکەم نمایشیدا لە لەندەن پێشوازی لێکرا. لە نێو بەرهەمە سەرەکییە سەرەتاییەکانیدا بالێ، L'Île Enchantée (١٨٦٤)، سەمفۆنیا ، کۆنسێرتۆی چەلۆ (هەردووکیان ١٨٦٦) و Overture di Ballo (١٨٧٠) بوون. بۆ تەواوکردنی داهاتی کارە کۆنسێرتەکانی سروود و بالەدای پارلۆر و پارچە سووکەکانی تری نووسیوە، هەروەها وەک ئۆرگانیستێکی کڵێسا و مامۆستای مۆسیقا کاری کردووە.
لە ساڵی ١٨٦٦ سولیڤان ئۆپێرایەکی کۆمیکی یەک ئەکتەی ئامادەکرد، کۆکس و بۆکس ، کە تا ئێستاش بە شێوەیەکی بەرفراوان نمایش دەکرێت. یەکەم ئۆپێرای خۆی لەگەڵ د.ئێس جیلبێرت نووسی بە ناوی Thespis, لە ساڵی ١٨٧١. دوای چوار ساڵ، ئیمپراسێریۆ ڕیچارد دی ئۆیلی کارتێ جیلبێرت و سولیڤانی دەستگیرکرد بۆ دروستکردنی پارچەیەکی یەک ئەکت بە ناوی دادگاییکردن لەلایەن دەستەی سوێندخواردن (١٨٧٥). سەرکەوتنی لە بۆکس ئۆفیسدا بووە هۆی ئەوەی زنجیرەیەک دوانزە ئۆپێرا کۆمیکی تەواو درێژ لەلایەن هاوکارەکانیەوە دروست بکرێت. دوای سەرکەوتنی نائاسایی شانۆی ئێچ ئێم ئێس پینافۆر (١٨٧٨) و چەتەی دەریایی پێنزانس (١٨٧٩)، کارتێ قازانجەکانی لە هاوبەشییەکە بەکارهێنا بۆ دروستکردنی شانۆی ساڤۆی لە ساڵی ١٨٨١ و کارە هاوبەشەکانیان بە ئۆپێراکانی ساڤۆی ناسرا. لە ناسراوترین ئۆپێراکانی دواتر بریتین لە ئۆپێراکانی میکادۆ (١٨٨٥) و گۆندۆلێرەکان (١٨٨٩). جیلبێرت لە ساڵی ١٨٩٠ لە سولیڤان و کارتێ جیابووەوە، دوای ئەوەی لەسەر خەرجییەکان لە ساڤۆی شەڕیان کرد. لە ساڵانی ١٨٩٠ بۆ دوو ئۆپێرای دیکە یەکتریان گرتەوە، بەڵام ئەمانە بە جەماوەری بەرهەمەکانی پێشوویان بەدەست نەهێنا.
پارچە جدییە کەمەکانی سولیڤان لە ماوەی ساڵانی ١٨٨٠دا بریتی بوون لە دوو کانتاتا ، شەهیدی ئەنتیکە (١٨٨٠) و ئەفسانەی زێڕین (١٨٨٦)، کە بەناوبانگترین بەرهەمی کۆراڵی بوو. هەروەها مۆسیقای ڕووداوی بۆ بەرهەمەکانی وێست ئێند لە چەندین شانۆنامەی شکسپیر نووسیوە، و دامەزراندنی بەڕێوەبردن و ئەکادیمی هەبووە. تاکە ئۆپێرا گەورەی سولیڤان، ئیڤانهۆ ، هەرچەندە سەرەتا لە ساڵی ١٨٩١ سەرکەوتوو بوو، بەڵام بە دەگمەن زیندوو کراوەتەوە. لە دەیەی کۆتاییدا سولیڤان بەردەوام بوو لە ئاوازدانان بۆ ئۆپێرا کۆمیکەکان لەگەڵ لیبرێتیستەکانی جۆراوجۆر و بەرهەمی سەرەکی و بچووکی دیکەی نووسی. لە تەمەنی ٥٨ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد، کە بە پێشەنگی ئاوازدانەری بەریتانیا دادەنرێت. شێوازی ئۆپێرا کۆمیکەکەی وەک مۆدێلێک بۆ نەوەکانی ئاوازدانەرانی شانۆی مۆسیقی کە بەدوایدا هات، و تا ئێستاش مۆسیقای ئەو زۆرجار نمایش دەکرێت و تۆمار دەکرێت و پاستیش دەکرێت.
سەرچاوەکان
[دەستکاری] |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئارتوور ساڵیڤان تێدایە. |
