ئایدیۆلۆجیای ئەڵمانی

ئایدیۆلۆجیای ئەڵمانی (بە ئەڵمانی: Die deutsche Ideologie، ھەندێکجار بە ناوی ڕەخنەیەک لە ئایدیۆلۆجیای ئەڵمانی دەنووسرێت)[١] کۆمەڵێک دەستنووسە کە لە بنەڕەتدا لەلایەن کارڵ مارکس و فریدریش ئێنگڵسەوە لە دەوروبەری نیسان یان سەرەتای ئایاری ١٨٤٦ نووسراون. مارکس و ئەنگڵس ھیچ بڵاوکراوەیکیان پەیدا نەکرد، بەڵام دواتر بەرھەمەکە وەرگیرایەوە و بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٩٣٢ لەلایەن دەیڤید ڕیازانۆڤەوە لە ڕێگەی ئینستیتیوتی مارکس-ئەنگڵز لە مۆسکۆوە بڵاوکرایەوە. بەشی یەکەمی کتێبەکە خستنەڕووی " چەمکی ماتریالیستی مێژوو "ی مارکسە، ھەرچەندە لێکۆڵینەوەکانی ئەم دواییە بۆ مارکس ئەنگڵس گێسامتاوسگابی (MEGA) ئاماژە بەوە دەکەن کە بەشێکی زۆری 'سیستەم' لەم بەشەدا دواتر لەلایەن دامەزراوەی مارکس-ئەنگڵزەوە لە دەیەی ١٩٣٠ لە مۆسکۆ زیادکراون، ئەمەش بە سوود وەرگرتن لە کۆمەڵە دەستنووسێک کە لەلایەن کارڵ مارکس و فریدریش ئەنگڵسەوە نووسرابوون. [٢] [٣] زۆربەی بەشەکانی دیکەی کتێبەکە لە چەندین مشتومڕی تەنزئامێز پێکھاتووە کە لە دژی برۆنۆ باوەر و ھیگلییە گەنجەکانی دیکە و ھەروەھا لە کتێبی زە ئیگۆ ئەند ئتس ئۆونی ماکس ستێرنەرن.

دەق

[دەستکاری]
لاپەڕەی یەکەمی دەستنووسەکە

خودی دەقەکە لە ساڵی ١٨٤٥ و ١٨٤٦ لە برۆکسل لەلایەن مارکس و ئەنگڵسەوە نووسراوە بەڵام تا ساڵی ١٩٣٢ چاپ نەکراوە. پێشەکی و ھەندێک لە گۆڕانکاری و زیادکردنەکان لە دەستی مارکسدایە. لە بەرامبەردا، بەشێکی زۆری دەستنووسەکە لە دەستی ئەنگڵسدایە، جگە لە بەشی پێنجەمی بەرگی دووەم و ھەندێک بڕگەی بەشی سێیەمی بەرگی یەکەم کە لە دەستی جۆزێف وایدێمایەردایە. بابەتی پێنجەم لە بەرگی دووەمدا لەلایەن مۆیسس ھێسەوە نووسراوە و لەلایەن مارکس و ئەنگڵسەوە دەستکاری کراوە. دەقەکە بە زمانی ئەڵمانی نزیکەی ٧٠٠ لاپەڕەیە.[٤]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ «Marx & Engels Selected Works». www.marxists.org. لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە.
  2. ^ «Marx-Engels-Gesamtausgabe (MEGA)». mega.bbaw.de. لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  3. ^ Karl Marx, Friedrich Engels Gesamtausgabe (MEGA). Herausgegeben von der Internationalen Marx-Engels-Stiftung Amsterdam. Erste Abteilung: Werke. Artikel. Entwürfe. Band 5: Karl Marx, Friedrich Engels: Deutsche Ideologie. Manuskripte und Drucke. Bearbeitet von Ulrich Pagel, Gerald Hubmann und Christine Weckwerth. Berlin, Boston 2017.
  4. ^ Hamilton, Christopher (2003). Understanding Philosophy for AS Level. Nelson Thornes.

بەستەری دەرەکییەکان

[دەستکاری]
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە ئایدیۆلۆجیای ئەڵمانی تێدایە.