تەختی پاشا
| تەختی پاشا | |
|---|---|
 | |
| لقی | individual seat، power symbol |
تەختی پاشا، بەتایبەتی ئەو کورسییەی کە لە بۆنە فەرمییەکاندا فەرمانڕەوا (یان جێگری پاشا) دادەنیشێت لەسەری.[١] «تەختی پاشا» بە واتایەکی ناڕاستەوخۆ دەکرێت ئاماژە بێت بۆ پاشایەتی، نموونەیەک لە مێتۆنیمی، ھەروەھا لە زۆر دەستەواژەدا بەکاردێت وەک «ھێزی پشت تەختی پاشا».[٢]
دامەزراندنی تەختی پاشا وەک نیشانەیەکی دیاریکەر بۆ داواکردنی ھێز و دەسەڵاتە. دەکرێت پشتی بەرز بێت و ئاژەڵی ھێرالدیکی یان ڕازاندنەوەی تری ھەبێت وەک جوانکاری و نیشانەی توانا و بەھێزی. تەختی پاشا دەکرێت لەژێر چەتر یان سایەبانێک دابنرێت. تەختی پاشا دەکرێت لەسەر پلیکانە یان سەکۆیەک دابنرێت و بەم شێوەیە ھەمیشە بەرزە. دەستەواژەی «سەرکەوتن بۆ سەر تەختی پاشا» واتاکەی لەو پلیکانانەوە دێت کە بەرەو سەکۆکە دەڕۆن، کە تەختی پاشای لەسەرە، کە پێشتر لە واتای وشەکەدا ھەبووە.[٣] نیشانی میری یان ھێما دەکرێت لەسەر تەختی پاشا یان چەترەکە دەربکەون و نوێنەرایەتی بنەماڵەی پاشایەتی دەکەن. تەنانەت لە نەبوونی جەستەیی فەرمانڕەوادا، تەختی پاشای بەتاڵ دەتوانێت ھێما بێت بۆ ئامادەیی ھەمیشەیی دەسەڵاتی پاشایەتی.
کاتێک لە واتای سیاسی یان حکومی دا بەکاردێت، تەختی پاشا بەگشتی لە شارستانیەتی، نەتەوە، ھۆز، یان گرووپێکی تری سیاسی دیاریکراودا ھەیە کە بەشێوەیەکی پاشایەتی ڕێکخراوە یان بەڕێوەدەبرێت. لە بەشێکی زۆری مێژووی مرۆڤایەتیدا کۆمەڵگاکان لەژێر سیستەمی پاشایەتیدا بەڕێوەبراون، لە سەرەتادا وەک سیستەمی خۆسەپێن و دواتر لە زۆربەی حاڵەتەکاندا گەشەیان کردووە بۆ پاشایەتی دەستووری لەناو سیستەمە دیموکراسییە لیبراڵەکاندا، کە بووەتە ھۆی دروستبوونی جۆرێکی فراوان لە تەختی پاشا کە لەلایەن سەرۆکی دەوڵەتەوە بەکارھێنراون. ئەمانە لە کورسی سادەوە لە شوێنەکانی وەک ئەفریقا تا کورسی ڕازاوە و دیزاینی وەک نیمچە کورسی لە ئەورووپا و ئاسیادا جیاوازییان ھەیە. زۆر جار، بەڵام نەک ھەمیشە، تەختی پاشا پەیوەندی بە بیرۆکەیەکی فەلسەفی یان ئایینییەوە ھەیە کە لەلایەن نەتەوە یان خەڵکی پەیوەندیدارەوە ھەڵگیراوە، کە ڕۆڵێکی دووانەیی دەبینێت لە یەکخستنی خەڵک لەژێر پاشای فەرمانڕەوادا و پەیوەندیدانی پاشای سەر تەختی پاشا بە پێشینەکانی، کە پێشتر لەسەر تەختی پاشا دانیشتوون. بەم پێیە، زۆرێک لە تەختی پاشاکان بەگشتی وا دادەنرێن کە لە کەرەستەی دەگمەن یان زەحمەت دۆزراوە دروستکراون کە لەوانەیە بەنرخ یان گرنگ بن بۆ وڵاتەکە. بەپێی قەبارەی تەختی پاشاکە لەوانەیە گەورە و بە شێوەیەکی ڕازاوە دیزاین کرابێت وەک ئامێرێکی جێگیری ھێزی نەتەوەیەک، یان لەوانەیە کورسییەکی ھێمایی بێت بە کەمترین یان بێ کەرەستەی بەنرخ کە لە دیزاینەکەیدا بەکارھاتبێت.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Oxford English Dictionary, ISBN 0-19-861186-2
- ^ Encyclopædia Britannica, 11th edition, 1910–1911 vol. 26, p. 891-2.
- ^ Encyclopædia Britannica, 11th edition, 1910–1911 vol. 26, p. 891-2.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تەختی پاشا تێدایە. |
