حیزبی بەعس (ئوردن)
| حیزبی بەعس | |
|---|---|
| بەشێکە لە | حیزبی بەعس |
| دامەزران | ١ی کانوونی دووەمی ١٩٥١ |
| وڵات | ئوردن |
| ئایدۆلۆژیای سیاسی | بەعسیزم |
حیزبی بەعسی سۆشیالیستی عەرەبی ئوردن (پێشتر بە حیزبی سۆسیالیستی عەرەبی بەعسی - ناوچەی ئوردن ناسرابوو)، حیزبێکی سیاسییە لە ئوردن و لقێکی حیزبی سۆسیالیستی عەرەبی بەعسی عەرەبییە و و لقی ناوچەیی عەرەبە حیزبی سۆسیالیستی بەعس (عێراق).
دوای دامەزراندنی حیزبی بەعس لە سووریا لە ساڵی ١٩٤٧، بیرۆکەی بەعسی لە جیھانی عەرەبیدا بڵاوبووەوە و بیری بەعسیش بۆ یەکەمجار لە ئوردن لە کەناری ڕۆژھەڵات لە کۆتاییەکانی چلەکاندا بڵاوبووەوە، بەتایبەتی لە زانکۆکاندا. بەڵام لقی ناوچەیی پێش ساڵی ١٩٥١ دروست نەبووە؛ چەندین کۆبوونەوە لە زانکۆکان بەڕێوەچوو کە تیایدا خوێندکاران و مامۆستایان باسیان لە ئایدۆلۆژیای حیزبی تازە دروستکراوی بەعس کرد. زۆر کەس لەو کۆبوونەوانەدا پشتیوانی خۆیان بۆ بیری بەعسی دەربڕی و لە ساڵی ١٩٥١ لە شاری کەرەک لە لایەن کۆمەڵێک مامۆستاوە لقی ناوچەیی پێکھێنرا. لە ڕۆژانی سەرەتای دامەزراندنی ڕێکخراوەکەدا شوێنی کۆبوونەوەی بەعسییەکان لە کلینیکێک بوو کە خاوەنەکەی عەبدولڕەحمان شوقەیر بوو. ئەو حیزبە لە کەرتی ڕۆژاوادا زۆرترین چالاکی ھەبوو، بە تایبەتی لە شارەکانی قودسی ڕۆژھەڵات و ڕامەڵڵا، کە بەھجەت ئەبوو غرێبە ئەندامی حیزبی بەعس بوو لە کەرتی ڕۆژاوا و بەرپرسیار بوو لە بنیاتنانی ڕێکخستنی حیزب لەم ناوچەیەدا.
یەکەمین کۆنفرانسی ناوچەیی حیزب لە ساڵی ١٩٥١ لە ماڵی عەبدوڵڵا ڕەیماوی بەڕێوەچوو کە تێدا یەکەم بەرنامەی ئایدیۆلۆژیی حیزب داڕێژرا و "ڕێڕەوی داھاتووی حیزب" پلانی بۆ دانرا. ساڵی دواتر و ساڵی ١٩٥٢ کۆبوونەوەیەکی تر کرا و ئەویش لە ماڵی عەبدوڵڵا نەواس بوو، بەم پێیە سەرکردایەتییەکی خۆجێیی ھەڵبژێردرا، کە ڕەیماوی ئەمینداری گشتی بوو، شوقەیر و ئەبوو غرێبە و نەواسیش لە لیژنەی ناوەندی. ڕەیماوی و نەواس بەھای خۆیان وەک سەرکردە سەلماند و بەم شێوەیە ھەڵمەتەکەیان لە گەڕەک و شارەکانی ئوردن و فەلەستین سەرکەوتوو بوو. پاشان لقی ناوچەیی لە ٢٨ی ئابی ١٩٥٦ بە بڕیاری دادگای باڵای ئوردن بوو بە حیزبێکی یاسایی.
ھەردوو ڕەیماوی و نەواس لە ھەڵبژاردنی ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٥١ وەک ئەندامی سەربەخۆ بۆ ئەنجومەنی نوێنەران ھەڵبژێردران (بەو پێیەی حیزبی بەعس لەو سەردەمەدا حیزبێکی شەرعی نەبووە). دواتر حیزبەکە توانی لە ھەڵبژاردنەکانی ساڵی ١٩٥١دا سێ کەسی بەعسی ھەڵبژێرێت بۆ پەرلەمان، بەڵام ھەموویان لە کاتی ھەڵبژاردنەکانی ساڵی ١٩٥٤دا کورسیەکانیان لەدەستدا.
ڕەیماوی لە ھەڵبژاردنەکانی ساڵی ١٩٥٦ بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئوردن ھەڵبژێردرا و تا ھەڵبژاردنەکانی ساڵی ١٩٦١ کورسییەکەی پاراست، شێوازەکانی دەنگدان دەریخست کە زۆرترین چڕبوونەوەی بەعسییەکان لە ئیربید و عەممان لە کەناری ڕۆژھەڵات، و قودس و نابلێس لە ساڵی ١٩٦١دا دەژیا کەناری ڕۆژاوا.
