دیاریکردنی ڕەگەز

دیاریکردنی جێندەر (دیاریکردنی سێکس) (بە ئینگلیزی: Sex assignment) ڕاگەیاندنی و پێگەیاندنی ھەواڵە بە باوانی مناڵەکە، لەڕێگەی چاودێری مناڵی تازە لەدایک بوو لەکاتی لەدایک بوون[١] دیارکردنەکە لەلایەن مامان، پەرستار، پزیشک)ـەوە دەکرێت لەڕێگەی سەیرکردن و چاودێریکردنی کۆئەندامی زاوزێی مناڵەکە و بەم شێوەیە جێندەرەکە دیاری دەکەن[٢]

جێندەری مناڵ لە ڕێگەی ئەناتۆمی سێکس و ڕووخسارە بابەتەوە دیاری دەکرێت، ھەرچۆنێک بێت دیاریکردنی جێندەر ئەو ڕاستەیش ھەڵدەگرێت کە ئایا ناسنامە جێندەرییەکەی لەگەل ئەو جێندەرە دەگونجێت کە لەکاتی لەدایک بوون بۆی دیاریکراوە یاخوود نا[٣] لە زۆربەی حاڵەتەکاندا ناسنامە جێندەرییەکەی لەگەل ئەو جێندەرە یەک دەگرێتەوە کە لە کاتی لەدایک بوون بۆی دیاریکراوە[٤]

بەھەرحال ئەگەرھاتوو ناسنامەی جێندەری مناڵەکە لەگەل ئەو جێندەرە یەکی نەگرتەوە کە لەکاتی لەدایکبوون بۆی دیاری کراوە ئەکرێ کەسەکە ھەست بە نائارامی جێندەری یان نەسازانی جێندەری بکات لە داھاتوودا.[٥][٦][٧][٨]

زاراوە

[دەستکاری]

دیاریکردنی جێندەر بەخشینی جێندەرە بە مناڵی تازە لەدایک بوو لەکاتی لەدایک بوونی لەلایەن کەسانی پەیوەندیدار[٩][١٠]

زاراوەکان لەوانەیە پەیوەندیدار بن بە:

وەکوو نێر دیاریکراوە لەکاتی لەدایکبوون (AMAB) ھەر کەسێک لە ھەر تەمەنێک بێت بێ ڕەچاوکردنی جێندەری ئێستا، جێندەرەکەی لە کاتی لەدایکبوون وەک نێر دیاریکراوە، بۆ نموونە پەرستارێک یان پزیشکێک لەکاتی لە دایک بوونی مناڵێک ڕایدەگەیەنێت «مناڵەکە کوڕە» بەم شێوەیە بە نێر دیاریکردن لەکاتی لەدایکبوون ڕوودەدات (MAAB) وەکوو نێر ڕاگەیەندن لە کاتی لەدایکبوون (DMAB).[١١][١٢]

وەکوو مێ دیاریکراوە لە کاتی لەدایکبوون (AFAB) ھەرکەسێک لە ھەر تەمەنێک بێت بێ ڕەچاوکردنی جێندەری ئێستا، جێندەرەکەی لە کاتی لەدایکبوون وەک مێ دیاریکراوە. بۆ نموونە پەرستارێک یان پزیشکێک لەکاتی لە دایک بوونی مناڵێک ڕایدەگەیەنێت «مناڵەکە کچە» بەم شێوەیە بەمێ دیاریکردن لە کاتی لەدایکبوون ڕوودەدات (FAAB) وەکوو مێ ڕاگەیاندن لە کاتی لەدایکبوون (DFAB)[١٣][١٤]

خەڵکانێک بە حاڵەتی نائارامی جێندەری تێپەردەبن کە ناسنامە جێندەرییەکەیان و دەربڕینە جێندەرییەکەیان لەگەل ئەو جێندەرە یەک ناگرێتەوە کە لەکاتی لەدایک بوون دیاریکراوە[١٥][١٦][١٧]

ئەکرێ شارەزایان دووبارە دانانەوەی جێندەر پێشنیاربکەن وەکوو (ڕێکخستنەوە، نەشتەرگەری، چارەسەری ھۆرمۆنی ): پلانێکی چارەسەرییە کە لەڕێگەی کەسانی شارەزاوە دەکرێ لەڕێگەی فیزیۆلۆگی و دەرمان و نەشتەرگەری کەسەکە دەباتەوە سەر جێندەرەکەی خۆی.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Rathus SA، Nevid JS، Rathus LF (٢٠١٠). Human Sexuality in a World of Diversity. Allyn & Bacon. لاپەڕە ١٦٨. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٠٥-٧٨٦٠٦-٠.
  2. ^ Reiner WG (٢٠٠٢). «Gender identity and sex assignment: a reappraisal for the 21st century». Adv. Exp. Med. Biol. Advances in Experimental Medicine and Biology. ٥١١: ١٧٥–٨٩, discussion ١٨٩–٩٧. doi:١٠.١٠٠٧/٩٧٨-١-٤٦١٥-٠٦٢١-٨_١١. ژپنک ٩٧٨-١-٤٦١٣-٥١٦٢-٧. PMID ١٢٥٧٥٧٦٢.
  3. ^ Cecilia Hardacker؛ Kelly Ducheny؛ Magda Houlberg (١٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨). Transgender and Gender Nonconforming Health and Aging. Springer. لاپەڕە ٣. ژپنک ٩٧٨-٣-٣١٩-٩٥٠٣١-٠. The government, society, healthcare and school systems, and the child's parents have traditionally assumed that all children with a female sex assigned at birth will grow up to be women and all children with a male sex assigned at birth will grow up to be men. It has been assumed that people are cisgender, in other words, that people's sex assigned at birth was automatically identical to their gender identity - which is their personal felt experience of gender, of being male, female, a combination of male and female, or a unique blend of those genders. It was also assumed that gender was binary and that there are only two ways to experience gender either as a girl/woman or as a boy/man.
  4. ^ Gates، Gary J. (2011). «How many people are lesbian, gay, bisexual, and transgender?» (PDF). Williams Institute (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٤ی شوباتی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی شوباتی ٢٠١٩ ھێنراوە.{{cite news}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە ژمارەیییەکان: authors list (بەستەر)
  5. ^ Shaw, Alison; Ardener, Shirley (2005). Changing sex and bending gender, p. 21. Berghahn Books, ISBN 978-1-84545-099-1
  6. ^ Terry Altilio؛ Shirley Otis-Green (٢٠١١). Oxford Textbook of Palliative Social Work. Oxford University Press. لاپەڕە ٣٨٠. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٩٨٣٨٢٧-١. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identity and/or gender expression differs from the sex they were assigned at birth (Gay and Lesbian Alliance Against Defamation [GLAAD], 2007).
  7. ^ Craig J. Forsyth؛ Heith Copes (٢٠١٤). Encyclopedia of Social Deviance. Sage Publications. لاپەڕە ٧٤٠. ژپنک ٩٧٨-١-٤٨٣٣-٦٤٦٩-٨. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identities, gender expressions, and/or behaviors are different from those culturally associated with the sex to which they were assigned at birth.
  8. ^ Marla Berg-Weger (٢٠١٦). Social Work and Social Welfare: An Invitation. Routledge. لاپەڕە ٢٢٩. ژپنک ٩٧٨-١-٣١٧-٥٩٢٠٢-٠. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender: An umbrella term that describes people whose gender identity or gender expression differs from expectations associated with the sex assigned to them at birth.
  9. ^ «Terminology | Adolescent and School Health». Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  10. ^ «Terminology | Adolescent and School Health». Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  11. ^ Harrington، Lee (May 2016). Traversing Gender: Understanding Transgender Realities. Mystic Productions Press. لاپەڕە ٥٠, ٥٦. ژپنک ٩٧٨-١-٩٤٢٧٣٣-٨٣-٦. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  12. ^ Serano، Julia (October 2013). Excluded: Making Feminist and Queer Movements More Inclusive. Seal Press. لاپەڕە ٣٠١. ژپنک ٩٧٨-١-٥٨٠٠٥-٥٠٤-٨. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  13. ^ Harrington، Lee (May 2016). Traversing Gender: Understanding Transgender Realities. Mystic Productions Press. لاپەڕە ٥٠, ٥٦. ژپنک ٩٧٨-١-٩٤٢٧٣٣-٨٣-٦. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  14. ^ Serano، Julia (October 2013). Excluded: Making Feminist and Queer Movements More Inclusive. Seal Press. لاپەڕە ٣٠١. ژپنک ٩٧٨-١-٥٨٠٠٥-٥٠٤-٨. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  15. ^ Terry Altilio؛ Shirley Otis-Green (٢٠١١). Oxford Textbook of Palliative Social Work. Oxford University Press. لاپەڕە ٣٨٠. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٩٨٣٨٢٧-١. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identity and/or gender expression differs from the sex they were assigned at birth (Gay and Lesbian Alliance Against Defamation [GLAAD], 2007).
  16. ^ Craig J. Forsyth؛ Heith Copes (٢٠١٤). Encyclopedia of Social Deviance. Sage Publications. لاپەڕە ٧٤٠. ژپنک ٩٧٨-١-٤٨٣٣-٦٤٦٩-٨. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identities, gender expressions, and/or behaviors are different from those culturally associated with the sex to which they were assigned at birth.
  17. ^ Marla Berg-Weger (٢٠١٦). Social Work and Social Welfare: An Invitation. Routledge. لاپەڕە ٢٢٩. ژپنک ٩٧٨-١-٣١٧-٥٩٢٠٢-٠. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە. Transgender: An umbrella term that describes people whose gender identity or gender expression differs from expectations associated with the sex assigned to them at birth.
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە دیاریکردنی ڕەگەز تێدایە.