سنووری فینلاند-سوێد
سنووری فینلاند و سوێد سنووری نێوان وڵاتانی فینلاند و سوێدە. نزیکەی تەواوی سنوورەکە بە ئاودا تێدەپەڕێت: بەدرێژایی ڕووباری تۆرنیۆ و لقەکانی، و لە کەنداوی بۆتنیا. تەنھا چەند کیلۆمەترێک لە سنوورەکە لەسەر زەوییە وشکەکانە. بەھۆی پەیمانی شنگن و یەکێتی پاسپۆرتی باکوور، دەتوانرێت سنوورەکان زیاتر بە ئازادی تێپەڕێنرێت.
ڕێڕەوی سنوور
[دەستکاری]
لە باکوورەوە سنووری فینلاند و سوێد لە سێ خاڵی تریکسرۆسێت لە سنووری نەرویجەوە دەست پێدەکات، کە دەکەوێتە دەریاچەی کۆلتاخارڤی لە نزیک کیلپیسیارڤی، کە ھەروەھا باکوورترین خاڵی سوێدە. یەکەم ٢٣٠ م (٧٥٠ پێ)ی سنوورەکە بە ھێڵی ڕاست و بە ھێمای سنوور دیاری کراوە.[١] سنوورەکە وەک سنوورێکی ڕووبار بەردەوامە: سەرەتا بە درێژایی ڕووبارێکی بچووک تا کووکیمایارڤی، پاشان بە درێژایی کووکیماجۆکی تا کیلپیسیارڤی، پاشان بە درێژایی ڕووبارەکانی کۆنکاماینۆ، موۆنیۆنجۆکی و تۆرنیۆنجۆکی، بە گشتی ٥٥٥٫٥ کم (٣٤٥٫٢ میل) بۆ خوارەوە تا تۆرنیۆ. سنووری ڕووبارەکە بە درێژایی قووڵترین بەشەکانی ڕووبارەکان (تالوێگ) دەڕوات، و بە ھێمای سنوورییەکان نیشانە نەکراوە؛ لەبری ئەوە شوێنی سنوورەکان بە نەخشە فەرمییەکانی پرۆتۆکۆڵی سنوورەکان دیاری دەکرێت.[٢][٣] ھەندێک نیشاندەری سنوور لە نزیک تۆرنیۆ ھەیە کە سنوورەکە لەسەر وشکانی دەڕوات[٤]
لە تۆرنیۆ سنوورەکە لە ڕووبارەکەوە دەڕوات: ناوەندی شاری تۆرنیۆ دەکەوێتە ڕۆژاوای ڕووبارەکە، بەڵام سەر بە فینلەندایە. سنوورەکە بە ھێڵی ڕاست بۆ ماوەی ٤٫٠٣ کیلۆمەتر لە نێوان شارەکانی تۆرنیۆ و ھاپاراندا دەڕوات، لەوێشەوە بە ھێڵی ڕاست ٢٥٫٣١ کم وەک سنوورێکی دەریایی زیاتر لە ڕێگەی دەریاوە، بەڵام بە دوورگەکانیشەوە لەنێویاندا یەکێکیان بە ناوی کاتاجا. لە ساڵی ١٨٠٩ سنوورەکە چووە نێوان دوورگەکانی کاتاجا و ئیناکاری، بەڵام گەڕانەوەی دوای سەھۆڵبەندان وای کردووە کە یەک دوورگە یەکبگرن. سنوورەکە وەک سنوورێکی دەریایی بەردەوامە تا خاڵێک لە کەنداوی بۆتنیا، کە ئاوەکانی خاکی فینلاند و سوید لە یەکتر جیا دەبنەوە.[١]
لە کەنداوی بۆتنیا و دەریای بۆتنی، ئاوە خاکییەکانی فینلاند و سوید بە ئاوە نێودەوڵەتییەکان جیا دەکرێنەوە.[٥] لە نۆرا کڤارکن، مەودای نێوان وشکانی بۆ ٢٢٫٤ کیلۆمەتر (١٢٫١ نانۆمەتر) دابەزیوە، کە کەمتر لە ١٢ میل دەریایی ئاسایی (٢٢ کم) دەدات بە ھەر وڵاتێک. لێرەدا کەناڵێکی تەسک لە ئاوی نێودەوڵەتی بە ڕێگایەکی ڕێککەوتوودا دەڕوات.[٦] ئاوە خاکییەکان جارێکی دیکە لە دەریای ئالاند کۆدەبنەوە، کە وڵاتەکان سنووری دەریایی ١٥ کیلۆمەتریان ھەیە.[٢] سنوورەکە دوورگەی مارکێت دەبڕێت، کە سنوورێکی درێژی ٤٧٠ مەتر و شێوەی ئاڵۆزی ھەیە و بە ھێمای سنوورییەکان دیاری کراوە.[١]
ئاوە نێودەوڵەتییەکانی نێوان وڵاتان بەسەر ناوچەی ئابووریدا دابەشکراون. سنووری نێوان ناوچە ئابوورییەکان بە شێوەیەکی سەرەکی بە ھێڵی ڕاست لە ڕێگەی خاڵە کۆئۆردینیاتی دیاریکراوەکانەوە دەڕوات. لە ساڵی ١٩٧٢ و ١٩٩٤دا ڕێککەوتن لەسەر سنوورەکان کراوە.[٧][٨] سنووری زۆنەکە بەرەو باشوور بەردەوام دەبێت بۆ باکووری دەریای باڵتیک تا خاڵێک کە لەگەڵ سنووری ناوچەی ئیستۆنیا یەکدەگرێتەوە. سێ خاڵی نێوان ناوچە ئابوورییەکان بە پەیماننامەیەک پێناسە دەکرێت کە لە ساڵی ٢٠٠١ واژوو کراوە.[٩]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا ب Hallituksen esitys Eduskunnalle eräiden Suomen ja Ruotsin välisen valtakunnanrajan vuonna 2006 suoritetussa rajankäynnissä todettujen rajalinjan muutosten hyväksymisestä 2014-09-05 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە., 2007. Accessed on 10 November 2012.
- ^ ئ ا Kansalaisen Karttapaikka. Accessed on 10 November 2012.
- ^ Tätilä, Pekka: Suomen ja Ruotsin valtakunnanraja - vuoden 2006 rajankäynti. Maanmittaus, 2011, 86th year, issue 2, pp. 42-52. Online version 2014-09-03 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە. accessed on 19 October 2012.
- ^ For example two visible on Google Streetview at 65°51′32.7″N 24°07′35.9″E / 65.859083°N 24.126639°E
- ^ Översiktskartan, online map. International waters marked in a different colour. Lantmäteriet. Accessed on 13 November 2012.
- ^ Eniro kartor
- ^ SOPIMUS Suomen ja Ruotsin välillä mannermaajalustan rajan määräämisestä Perämerellä, Selkämerellä, Ahvenanmerellä ja Itämeren pohjoisimmassa osassa ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., 1972. Accessed on 13 November 2012.
- ^ SOPIMUS Suomen tasavallan ja Ruotsin kuningaskunnan välillä Suomen mannermaajalustan ja kalastusvyöhykkeen sekä Ruotsin talousvyöhykkeen välisen rajan määräämisestä Ahvenanmerellä ja pohjoisella Itämerellä ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., 1994. Accessed on 13 November 2012.
- ^ «FINLEX ® - SOPIMUS Suomen tasavallan hallituksen, Viron tasavallan hallituksen ja Ruotsin kuningaskunnan hallituksen välillä merivyöhykerajojen kohtauspisteestä Itämerellä». finlex.fi (بە فینلەندی). لە ڕەسەنەکە لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تەممووزی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
