لەوانەیە ئەم وتارە بۆ گەییشتن بە ئاستی ستانداردی شێوازی نووسینی وتار لە ویکیپیدیادا، ویکیسازی پێویست ببێت. تکایە ئەگەر دەتوانن ئەم پەڕەیە باشتر بکەن. |
ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
شێوازی ئەم وتارە لەگەڵ پێوەرە فەرمییەکانی ویکیپیدیا ناگونجێت. لەوانەیە پەڕەی وتووێژ پێشنیاری گونجاوی بۆ ئەم مەبەستە لەخۆ گرتبێت. بۆ ڕێنوێنیی زیاتر بڕوانە شێوازی ستانداردی نووسینی ویکیپیدیا. |
لەوانەیە ئەم وتارە پێویستی بە بەسەرداچوونەوەی ڕێزمان، ڕێنووس، یان شێواز بێت.فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) ( |
ئەم وتارە وەرگێڕانێکی دەقاودەقە لە زمانێکی ترەوە. لەوانەیە ھۆکارەکەی ئەوەبێت کە وەرگێڕی خۆگەڕ بەکارھاتبێ یان کەسێکی بێ ئەزموون وەری گێڕابێت. |
سيدى بوسحاقی إبراهيم بن فايد | |
---|---|
لەدایکبوون | ١٣٩٤ |
ونبوون | ١٤٥٣ تێنیا، جەزائیر |
پیشە | ئیسلام، زانستی تەفسیر، نەحو، فیقھی ئیسلامی، مالیکی، سۆفییایەتی |
سيدى بوسحاقی (بە عەرەبی: سيدي بوسحاقي) ئیلاهیناس و وەرگێڕ و فەقێ و زمانزان و سۆفییەکی ئیسلامیی مالیکی لە مەکتەبی سوننەی مەزهەبی مالیکی.[١][٢][٣][٤][٥][٦]
سیدی بوسحاقی ئەلزەواوی لە ساڵی ١٣٩٤ی زایینی لەدایک بووە. هـ. لە "کۆل دی بێنی ئایچا"، لە گوندی "سوما" لە ناوچەی "تیزی-شەوی ئایچا"، لە "مەسیفی خەچنا"، درێژەپێدەری "جورجورا" لە ناو "کابیلیە"دا.[٧][٨]
ڕەچەڵەکی درێژخایەنی ئەو ئەبو ئیسحاق ئیبراهیم بن فەید بن موسا بن عومەر بن سەعید بن عەلل بن سەعید زەواوییە.[٩][١٠]
لە گوندی تەلە ئوفێلا (سوماع) لە تێنیا لە ساڵی ١٣٩٨ی زایینی دەستی بە خوێندن کردووە. پێش زایین، پێش ئەوەی لە ساڵی ١٤٠٤ی زایینی پەیوەندی بە بێجایاوە بکات. هـ.، زۆر گەنج بۆ بەردەوامبوون لە خوێندن.[١١][١٢]
لەوێدا قورئان و فیقهی مالیکی خوێندووە وەک خوێندکاری عەلی مەنگوێلێتی، زانای ئایینی بەناوبانگی کابیلیا.[١٣][١٤]
ئەو کاتە بێجایا لە سەرەتای سەدەی پانزەهەمدا ناوەندێکی ئایینی و شوێنی کاریگەری بووە بۆ سۆفیگەری.[١٥][١٦]
لە ساڵی ١٤١٥دا سەفەری بۆ تونس کرد و لەوێ زانیاریی خۆی لەسەر مەزهەبی مالیکی قووڵتر کردەوە.[١٧][١٨]
لەوێ تەفسیری قورئانی لە دادوەر ئەبو عەبدوڵڵا الکلچانی خوێندووە، و فیقهی مالیکی لە یەعقوب عیز زاغبی وەرگرتووە.[١٩]
خوێندکاری عەبدولواحید ئەلفاریانی بووە لە بنەماکانی (ئوسڵ)ی ئیسلامدا.[٢٠]
لە ساڵی ١٤٢٠ گەڕایەوە بۆ چیای بێجایە و لەوێ زمانی عەرەبی لە سەردەمی عەبد ئەلعەلی کوڕی فێراج خوێندووە.[٢١][٢٢]
لە ساڵی ١٤٢٣ چووەتە قسطنطین و ساڵانێکی زۆر لەوێ ژیاوە و لە "ئەبو زەید عەبدەرڕەحمان"ەوە فێرکاری لەسەر باوەڕی موسڵمانان (عەقیدە) و لۆژیکی وەرگرتووە، کە نازناوی "ئەلبێز"ی پێدراوە.[٢٣][٢٤]
نۆسراو و شیعر و فیقه و زۆربەی زانستە ئیلاهیاتیەکانی ئەو سەردەمە لە ئیبن مەرزوک ئەلحەفید (١٣٦٥-١٤٣٩) خوێندوویەتی، کە زانای مەغریب و تلێمجەن بووە و بۆ بانگەشەی زانستەکەی سەردانی قوستەنتین کردووە، نەک لەگەڵ ئیبن مەرزوک ئەلی باوکی تێکەڵاو بێت خەتیب (١٣١٠ -١٣٧٩).[٢٥][٢٦]
بۆ زیارەت (حەج) و خوێندن پەیوەندی بە مەککە کردووە، پاشان ڕووی لە دیمەشق کردووە، لەوێ بەشداری فێرکارییەکانی ئیمامی ئیبن الجزاری کردووە لەسەر زانستەکانی قورئان.[٢٧][٢٨]
لە ساڵی ١٤٥٣ کۆچی دوایی کردووە و لە چیای فێنیان لە نزیک زاویت سیدی بوسحاقی لە هۆزی کابیلی زێدی خۆی لە ئیگاواوێن بە خاک سپێردرا.[٢٩][٣٠]
سیدی بوسحاقی لە چەند ساڵی کۆتایی ژیانیدا گەڕایەوە بۆ کابیلیا، پاشان زەویەیەکی دامەزراند کە تیایدا بە پێی برایەتی قادرییە سۆفیگەری سۆفیگەری سوننە، فێرخوازەکانی (موریدەکان)ی پێگەیاند.[٣١][٣٢]
ئەم زەویە شوێنی کاریگەریی فیکری و ڕۆحی بوو لەسەر هەموو کابیلیای خوارەوە لە ڕێگەی فێرکاری و خولی دەستپێشخەرییەکەیەوە کە لەم ناوچەیەدا کە لەلایەن ئوود ئیسەر و عود مێرالدینەوە لە کەنارەکانی دەریای ناوەڕاستدا دەورە دراوە.[٣٣]
ڕێبازی سۆفی قادرییە بەزەحمەت بۆ ماوەی سێ سەدە پەیڕەوی لەم زەوییە کرد تا تەریقەی ڕەحمانییە لە ناوچەی جەزائیر و کابیلیا وەک مۆدێلێک بۆ کۆرسی زاهید دەستی بەسەردا گرت.[٣٤][٣٥]
بەرهەمەکانی چەندین لایەنی زانستە ئیسلامییەکان دەگرێتەوە لەوانە:[٣٦][٣٧][٣٨]
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 43 (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 28 (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 43 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 28 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 20 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 40 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 52 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 54 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 78 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 22 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 4 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 22 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 78 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 5 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 62 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 87 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 15 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 4 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 78 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 54 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 75 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 8 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 4 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 39 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 35 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 33 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
{{cite web}}
: no-break space character لە |سەردێڕ=
لە 29 (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |deadlink=
چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=
پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سيدى بوسحاقی تێدایە. |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سيدى بوسحاقی تێدایە. |
ئەم ژیاننامە وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |