سینەمای ئێران
سینەمای ئێران دەستەواژەیەکە بەکاردێت بۆ ئەو فیلمانەی کە بەرهەمی وڵاتی ئێرانن (لەگەڵ فیلمی فارسی تێکەڵ نەبێت)
لە دوای کودەتای ئیسلامی بەشێک لە دەرهێنەران وڵاتی ئێرانیان جێهێشت ، بەشێکی زۆریش لەو فیلمانەی کە بنەما سینەماییەکانیان لاواز بووە و بۆ خەڵکی گشتی بەرهەمهێنراون بە "فیلم فارسی" ناویان دەرکردووە ، تا ئێستا زیاد لە ٢٠٠٠ فیلمی ئێرانی بەرهەمهێنراوە و فیلمەکانیش بەسەر چەشنی جیاجیادا دابەشکراون[١]
یەکەمین کامێرای سینەماتۆگرافی
[دەستکاری]یەکەمین کامێرای سینەماتۆگرافی لە کاتی موزەفەرەدین شادا هێنرایە ئێران ، یەکەمین فیلمی دەنگداری ئێرانی فیلمی کچی لوڕ بووە کە لە ساڵی ١٩٣٣ لەلایەن ئەردەشیر ئێرانیەوە بەرهەمهێنرا [٢] ، شا موزەفەرەدین لە ساڵی ١٩٠٠ گەشتێکیدا بۆ ڕۆژئاوا بینەری بەرهەمێکی برایانی لۆمێر دەبێت و بڕیاردەدات کامێرایەکی سینەماتۆگراف بکڕێت و بیهێنێتەوە ئێران و بۆ کاری تایبەتی خۆی بەکاریبهێنێت ، ئەم دەسپێشخەریە بە سەرەتایەک بۆ سینەمای ئێران دادەنرێت[٣]
تاوەکو ساڵی ١٩٣٠ هیچ فیلمێکی ئێرانی بەرهەمنەهێنرا و ئەو سینەمایانەی دروستکرابوون فیلمە بیانیەکانیان نیشان دەدا ، لە ساڵی ١٩٣٠ یەکەمین فیلمی درێژی ئێرانی بەرهەمهێنرا بە ناوی ئابی و ڕابی کە لە لایەن ئۆڤانێس ئۆهانیانەوە هێنرابۆیە بەرهەم[٤]
- یەکەمین فیلمی ئێرانی : ئابی و ڕابی ١٩٣٠
- یەکەمین ئەکتەری ژن : ڕوحەنگیز سامی نەژاد لە فیلمی کچی لوڕ ١٩٣٣
- یەکەمین مۆسیقا بە تایبەتی بۆ فیلم : ئەسفەندیار مونەفەرزادە بۆ فیلمی قەیسەر ١٩٦٩
- یەکەمین ترایلەر : ساموێل خاچیکیان بۆ فیلمی کچێک لە شیرازەوە ١٩٥٤
- یەکەمین دەرهێنەر : ئۆڤانێس ئۆهانیان فیلمی ئابی و ڕابی ١٩٣٠
- یەکەمین دەرهێنەری ژن : شەهلا ڕیاحی فیلمی مەرجان ١٩٥٦
سەرچاوەکان
[دەستکاری] | ئەم وتار ھیچ پۆلێکی لەخۆ نەگرتووە. تکایە یارمەتی بدە بە زیادکردنی پۆلێک بۆ ئەوەی پێڕست بکرێت لەگەڵ وتار لێکچووەکان. (نیسان ٢٠١٧) |
- ^ فەرهەنگی سینەمای ئێران - ئافتابیر ٤ی شوباتی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - کۆتا سەردان ١٦ی ٣ی ٢٠١٧
- ^ کچی لوڕ - سورە سینەما ١١ی تەممووزی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. کۆتا سەردان سەردان ٤ی ٢ی ٢٠١٧
- ^ یەکەمین سینەماتۆگراف - ئاشناشۆ ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - کۆتا سەردان ٤ی ٢ی ٢٠١٧
- ^ ئابی و ڕابی یەکەمین فیلمی ئێرانی - بۆرنا نیوز ٣١ی ئازاری ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - کۆتا سەردان ٤ی ٢ی ٢٠١٧
- ^ یەکەمینەکانی سینەمای ئێران - نەمناک ١٣ی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - کۆتا سەردان ٥ی ٤ی ٢٠١٧
- ^ یەکەمین دەرهێنەری ژنی ئێرانی چۆن بوە دەرهێنەر - وای جەی سی - کۆتا سەردان ٥ی ٤ی ٢٠١٧
| ئەفریقا |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ئاسیا |
| ||||||||||||
| ئەورووپا |
| ||||||||||||
| ئەمریکا |
| ||||||||||||
| ئۆقیانووسیا | |||||||||||||
| نێوکیشوەری & نەتەوەیی | |||||||||||||
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سینەمای ئێران تێدایە. |
