لویس براون

لویس بڕاون

لەدایکبوون
لویس جۆی بڕاون

(١٩٧٨-٠٧-٢٥) ٢٥ی تەممووزی ١٩٧٨ (تەمەن ٤٦ ساڵ)
نەخۆشخانەی ئۆڵدھامی گشتیl, مانچێستەری گەورە، ئینگلتەڕا
ناسراوە بەیەکەم (پیتێنراوی ناو شووشە) کە لەدایکبوو
ھاوسەروێزلی مولندەر (ھاوسەرگیری ٢٠٠٤)
مناڵ(ەکان)٢
باوان(ەکان)لیزلی بڕاون
جۆن بڕاون
خزمەکانناتالی بڕاون (خوشک)

لویس جۆی براون لەدایکبووی ٢٥ی تەممووزی ١٩٧٨، ژنێکی ئینگلیزییە و یەکەم مرۆڤ بوو کە دوای دووگیانی لەدایک بوو بە تاقیکردنەوەی پیتاندنی ناو شووشە (IVF). لەدایکبوونی ئەو، دوای کردارێک دێ کە بەریتانیا پێشەنگی بوو، لەنێو «سەرنجڕاکێشترین پێشکەوتنە پزیشکیەکانی سەدەی بیستەم» دا ستایشی دەکرێت.[١][٢][٣][٤]

لەدایکبوون و سەرەتای ژیان

[دەستکاری]

لویس جۆی براون لە نەخۆشخانەی گشتی ئۆلدھام لە لانکاشایر لەدایکبووە بە ڕێگای نەشتەرگەری قەیسەر کە لەلایەن تۆمارکەر جۆن وێبستەرەوە ئەنجامدراوە.[٥] کێشی ٥ پاوند و ١٢ ئۆنسە (٢٫٦٠٨کگم) بووە لە کاتی لەدایکبووندا.[٦] دایک و باوکی، لیزلی و جۆن براون، ماوەی نۆ ساڵ بوو ھەوڵیان دەدا بە شێوەیەکی سروشتی دووگیان ببن، بەڵام لیزلی ڕووبەڕووی کێشەکانی گیرانی جۆگەکانی فالۆپ بووەوە.

لە ١٠ی تشرینی دووەمی ١٩٧٧، لیزلی براون پڕۆسەیەکی ئەنجامدا، دواتر بە پیتاندنی ناو شووشە (IVF) ناسرا، کە لەلایەن پاتریک ستێپتۆ و ڕۆبەرت ئێدواردز و جین پوردی پەرەی پێدرا. پوردی یەکەم کەس بوو کە خانە کۆرپەلەییەکانی بڕاونی بینی کە دابەش دەبن.[٧] ئێدواردزیش وەک تاکە ھاوکارێک کە لە ژیاندا مابێت، خەڵاتی نۆبڵی پزیشکی ساڵی ٢٠١٠ی پێبەخشرا بۆ ئەم کارە.[٨] لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠٢٢دا، تابلۆیەک لەسەر نەخۆشخانەی ڕۆیاڵ ئۆلدھام دانرا بۆ تۆمارکردنی گرنگی خوشکە موریێل ھاریس و جین پوردی لە کارەکە دا.[٩] ھەرچەندە میدیاکان ئاماژەیان بە براون دەکرد وەک «منداڵێکی شوشەی تاقیکردنەوە»،[١٠] لە ڕاستیدا جووتبوونەکەی لە قاپێکی پێتریدا ڕوویدا. ھەروەھا خوشکە بچووکەکەی ناتالی براون لە ڕێگەی IVF دوای چوار ساڵ پیتێندرا، و بووە ٤٠ھەمین منداڵی جیھان کە دوای پیتاندن بە IVF لەدایک بووە. لە مانگی ئایاری ساڵی ١٩٩٩، ناتالی بووە یەکەم مرۆڤ کە دوای پیتاندنی بە IVF خۆی منداڵ بھێنێتە دونیاوە- بەبێ IVF.

ژیانی پیشەیی و خێزانی

[دەستکاری]

لە ساڵی ٢٠٠٤ براون ھاوسەرگیری کرد لەگەڵ وێزلی مولندەر، دەرگاوانی یانەی شەوانە. دکتۆر ئێدواردز بەشداری ئاھەنگی ھاوسەرگیرییەکەیانی کرد. کوڕی یەکەمیان کە بە شێوەیەکی سروشتی دروست بووە[١٠] لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٦ لەدایکبووە[١١][١٢]

باوکی براون لە ساڵی ٢٠٠٦ کۆچی دوایی کرد.[١٣] دایکی لە ٦ی حوزەیرانی ٢٠١٢ لە نەخۆشخانەی شاھانەی بریستۆڵ لە تەمەنی ٦٤ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد[١٤] بەھۆی کێشەکانی تەشەنای میزڵدان.[١٣]

مژاری ڕەوشتی و ئایینی

[دەستکاری]

ھەرچەندە خێزانی براون دەیانزانی کە ئەو پڕۆسەیە تاقیکارییە، بەڵام پزیشکەکان پێیان نەگوتن کە تا ئێستا ھیچ کەیسێک بە منداڵبوون کۆتایی نەھاتووە. ئەمەش پرسیاری لەسەر ڕەزامەندی ئاگادارانە وروژاندووە.[١٥]

لە ساڵی ١٩٧٨، کاتێک داوای کاردانەوەی خۆی بەرامبەر بە لەدایکبوونی براون لێکرا، کاردیناڵ ئەلبینۆ لوسیانی (دواتر بوو بە پاپا جۆن پاوڵی یەکەم)، قەشەی گەورەی ڤێنیز، نیگەرانی خۆی دەربڕی سەبارەت بەو ئەگەرەی کە پیتاندنی دەستکرد ببێتە ھۆی بەکارھێنانی ژنان وەک "کارگەی منداڵ"، بەڵام ھەروەھا ڕەتیکردەوە دایک و باوکی منداڵەکەش ئیدانە بکات،[١٦] بە ڕەچاوکردنی ئەوەی کە ئەوان تەنھا دەیانەوێت منداڵێکیان ھەبێت.[١٧]

بڵاوکراوەکان

[دەستکاری]
  • Brown، Louise؛ Powell، Martin (٢٠١٥). Louise Brown: My Life As the World's First Test-Tube Baby (بە ئینگلیزی). Wraxall: Bristol Books CIC. ژپنک ٩٧٨-١-٩٠٩٤٤٦-٠٨-٣. OCLC ١٠٢٣٢٧٣٧٠٩. Bristol Archives Bk/2552. {{cite book}}: نرخی |oclc= بپشکنە (یارمەتی)

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Walsh، Fergus (١٤ی تەممووزی ٢٠٠٨). «30th birthday for first IVF baby». BBC News. لە ٩ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  2. ^ «Louise Brown and Her Parents | Encyclopedia.com». encyclopedia.com. لە ١٤ی تەممووزی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  3. ^ «Louise Brown: World's first IVF baby's family archive unveiled». BBC News (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). ٢٤ی تەممووزی ٢٠١٨. لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  4. ^ «'I was the world's first IVF baby, and this is my story'». The Independent (بە ئینگلیزی). ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٨. لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  5. ^ Hutchinson، Martin (٢٤ی تەممووزی ٢٠٠٣). «I helped deliver Louise». BBC News. لە ٩ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  6. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری AFP نەدراوە
  7. ^ Weule، Genelle (٢٥ی تەممووزی ٢٠١٨). «The first IVF baby was born 40 years ago today». ABC News (بە ئینگلیزیی ئۆسترالیایی). لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  8. ^ Wade، Nicholas (٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠). «Pioneer of in Vitro Fertilisation Wins Nobel Prize». The New York Times. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  9. ^ «Unsung heroine who saved refugees from Nazis honoured in Leeds». The Guardian (بە ئینگلیزی). ٨ی ئازاری ٢٠٢٢. لە ٨ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە.
  10. ^ ئ ا Hall، Sarah (١١ی تەممووزی ٢٠٠٦). «Louise Brown, first test tube baby, is pregnant». The Guardian. London. لە ٩ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «Hall» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
  11. ^ «Baby son joy for test-tube mother». BBC News. ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٧.
  12. ^ «The first IVF baby, Louise Brown, was born in 1978 in the United Kingdom». KrishnaIVF News. ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٧.
  13. ^ ئ ا Grady, Denise (23 June 2012). "Lesley Brown, Mother of World's First 'Test-Tube Baby,' Dies at 64", The New York Times. Retrieved 8 August 2020.
  14. ^ «First test tube baby mother Lesley Brown dies». BBC News. ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠١٢. لە ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  15. ^ Marantz Henig, Robin. Pandora's Baby, Houghton Mifflin, 2004, p 134
  16. ^ Prospettive nel Mondo,1 August 1978; Luciani, Opera Omnia, vol. 8, pp. 571–72.
  17. ^ Eley، Adam (٢٣ی تەممووزی ٢٠١٥). «How has IVF developed since the first 'test-tube baby'?». BBC News. لە ٩ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.

بەستەرە دەرەکییەکان

[دەستکاری]